Bahasa Lezgia: Perbedaan antara revisi

Konten dihapus Konten ditambahkan
Luckas-bot (bicara | kontrib)
Natsukusha (bicara | kontrib)
k clean up using AWB, replaced: Sirilik → Kiril (3)
 
(25 revisi perantara oleh 14 pengguna tidak ditampilkan)
Baris 1:
{{inuse}}
{{InterWiki|code=lez}}
{{Infobox language
|name=LezgianLezgia
|nativename=Лезгилезги чІал ''Lezgilezgi č’al''
|ethnicity=[[LezginsLezgin]]
|pronunciation={{IPA-cau|lezɡi tʃʼal|}}
|states=[[RussiaRusia]] anddan [[Azerbaijan]], alsojuga spokendituturkan indi [[Georgia (country)|Georgia]], [[Kazakhstan]], [[KyrgyzstanKirgizstan]], [[TurkeyTurki]], [[Turkmenistan]], [[UkraineUkraina]], anddan [[Uzbekistan]]
|region=Southern [[Dagestan]] Selatan, westernpesisir barat [[CaspianLaut SeaKaspia]] coast, central [[CaucasusKaukasus]] tengah
|speakers=784,000
|date=2002–2007
|familycolor=Caucasian
|fam1=[[Rumpun bahasa Kaukasia Timur Laut|Kaukasia Timur Laut]]
|fam1=[[Northeast Caucasian languages|Northeast Caucasian]]
|fam2=[[LezgicRumpun languagesbahasa Lezgik|LezgicLezgik]]
|fam3=[[SamurRumpun languagesbahasa Samur|Samur]]
|fam4=Eastern Samur Timur
|fam5=Lezgi–Aghul–Tabasaran
|iso2=lez|iso3=lez
|notice=IPA
}}
'''Lezgia''', juga disebut '''Lezgi''' atau '''Lezgin''', adalah bahasa yang termasuk ke dalam [[rumpun bahasa Lezgik]]. Bahasa ini diucapkan oleh [[orang Lezgia]], yang tinggal di selatan [[Dagestan]] dan utara [[Azerbaijan]]. Lezgia adalah bahasa sastra dan [[bahasa resmi]] dari [[Dagestan]]. Bahasa ini diklasifikasikan sebagai "rentan" oleh [[UNESCO]] dalam [[Atlas Bahasa Dunia dalam Bahaya]].<ref>[http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?pg=00206 UNESCO Interactive Atlas of the World's Languages in Danger]</ref> <!--UNESCO Endangered Language Criteria: 1. Vulnerable, 2. Definitely Endangered, 3. Severely Endangered, 4. Critically Endangered, 5. Extinct-->
 
==Bibliography Fonologi ==
=== Vokal ===
*{{citation
{| class="wikitable"
|+Vokal Lezgi<ref>{{Harvcoltxt|Chitoran|Babaliyeva|2007|p=2153}}</ref>
|-
! rowspan="2"|
! colspan="2"|[[Vokal depan|Depan]]
! rowspan="2"|[[Vokal tengah|Tengah]]
! rowspan="2"|[[Vokal belakang|Belakang]]
|-align=center
!<small>biasa</small>
!<small>bulat</small>
|-align=center
! [[Vokal tertutup|Tertutup]]
| i (и) ||y (уь)
|
| u (у)
|-align=center
! [[Vokal menengah|Menengah]]
| e (е; э) ||
|
|
|-align=center
! [[Vokal terbuka|Terbuka]]
|æ (я) ||
|a (а)
|
|}
 
* {{IPA|/a/}} memiliki dua alofon utama: {{IPA|[ɑ]}} dan {{IPA|[ʌ]}}; yang pertama berlaku di suku kata tertutup (terutama sebelum uvular dan {{IPA|/r/}}), yang terakhir dalam suku kata terbuka.
* {{IPA|/a/}} sangat sering dibulatkan setelah konsonan dilabialisasikan, yang kemudian mungkin kehilangan dalam hal mengucapkan bunyi dengan bibir mereka.
* /e/ terbuka ({{IPA|[ɛ]}}) dalam suku kata tertekan
* jika vokal ditambah {{IPA|/n/}} urutan tidak diikuti oleh vokal, {{IPA|/n/}} dapat dihapus dan vokal dinasalisasikan. Dengan demikian {{IPA|/zun/}} ('I') dapat dilafalkan {{IPA|[zũ]}}.
 
=== Konsonan ===
Ada 54 konsonan dalam bahasa Lezgia. Karakter ke kanan adalah huruf dari Alfabet Kiril Lezgia. Perhatikan aspirasi yang tidak biasanya ditunjukkan dalam ortografi, meskipun fakta bahwa itu adalah fonemik.
{| class="IPA wikitable"
! colspan=2 rowspan=2|
! rowspan=2|[[Konsonan labial|Labial]]
! colspan=2|[[Konsonan dental|Dental]]
! rowspan=2|[[Konsonan postalveolar|(Post)-<br />alveolar]]
! rowspan=2|[[Konsonan palatal|Palatal]]
! colspan=2|[[Konsonan velar|Velar]]
! colspan=2|[[Konsonan uvular|Uvular]]
! rowspan=2|[[Konsonan glottal|Glottal]]
|-
!<small>biasa</small>
!<small>[[labialisasi|lab.]]</small>
!<small>biasa</small>
!<small>[[labialisasi|lab.]]</small>
!<small>biasa</small>
!<small>[[labialisasi|lab.]]</small>
|-align=center
!colspan=2|[[Konsonan nasal|Nasal]]
| /m/ м
| /n/ н
|
|
|
|
|
|
|
|
|-align=center
! rowspan=4|[[Plosif]]
!<small>bersuara</small>
| /b/ б
| /d/ д
| /dʷ/ дв
|
|
| /g/ г
| /gʷ/ гв
|
|
|
|-align=center
!<small>tanpa suara</small>
| /p/ п
| /t/ т
| /tʷ/ тв
|
|
| /k/ к
| /kʷ/ кв
| /q/ къ
| /qʷ/ къв
| /ʔ/ ъ
|-align=center
!<small>diembus</small>
| /pʰ/ п
| /tʰ/ т
| /tʷʰ/ тв
|
|
| /kʰ/ к
| /kʷʰ/ кв
| /qʰ/ хъ
| /qʷʰ/ хъв
|
|-align=center
!<small>ejektif</small>
| /pʼ/ пI
| /tʼ/ тI
| /tʷʼ/ тIв
|
|
| /kʼ/ кI
| /kʷʼ/ кIв
| /qʼ/ кь
| /qʷʼ/ кьв
|
|-align=center
! rowspan=3|[[Afrikat]]
!<small>tanpa suara</small>
|
| /t͡s/ ц
| /t͡sʷ/ цв
| /t͡ʃ/ ч
|
|
|
|
|
|
|-align=center
!<small>diembus</small>
|
| /t͡sʰ/ ц
| /t͡sʷʰ/ цв
| /t͡ʃʰ/ ч
|
|
|
|
|
|
|-align=center
!<small>ejektif</small>
|
| /t͡sʼ/ цI
| /t͡sʷʼ/ цIв
| /t͡ʃʼ/ чI
|
|
|
|
|
|
|-align=center
! rowspan=2|[[Frikatif]]
!<small>bersuara</small>
|
| /z/ з
| /zʷ/ зв
| /ʒ/ ж
|
|
|
| /ʁ/ гъ
| /ʁʷ/ гъв
|
|-align=center
!<small>tanpa suara</small>
| /f/ ф
| /s/ с
| /sʷ/ св
| /ʃ/ ш
|
| /x/ хь
|
| /χ/ х
| /χʷ/ хв
| /h/ гь
|-align=center
!colspan=2|[[Aproksiman]]
|
| /l/ л
|
|
| /j/ й
|
| /w/ в
|
|
|
|-align=center
!colspan=2|[[Konsonan getaran|Getaran]]
|
| /r/ р
|
|
|
|
|
|
|
|
|}
 
== Alfabet Latin ==
Bahasa Lezgia biasanya ditulis menggunakan alfabet Kiril, yang suara korespondensinya diberikan dalam bagian fonologi atas. Ada juga ada alfabet Latin yang dapat digunakan untuk menulis bahasa Lezgia. Simbol dan korespondensi dengan alfabet Kiril diberikan dalam tabel di bawah.{{Citation needed|date=March 2012}}
 
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em;" | A a <br /> /а/
| style="width:3em;" | Ä ä <br /> /я/
| style="width:3em;" | B b <br /> /б/
| style="width:3em;" | C c <br /> /ц/
| style="width:3em;" | Ch ch <br /> /цӀ/
| style="width:3em;" | Č č <br /> /ч/
| style="width:3em;" | Čh čh <br /> /чӀ/
| style="width:3em;" | D d <br /> /д/
| style="width:3em;" | E e <br /> /е/
|-
| style="width:3em;" | F f <br /> /ф/
| style="width:3em;" | G g <br /> /г/
| style="width:3em;" | Ğ ğ <br /> /гъ/
| style="width:3em;" | (H h) <br /> /Ӏ/
| style="width:3em;" | Ⱨ ⱨ <br /> /ъ/
| style="width:3em;" | Ħ ħ <br /> /гь/
| style="width:3em;" | I i <br /> /и/
| style="width:3em;" | J j <br /> /ж/
| style="width:3em;" | Ĵ ĵ <br /> /дж/
|-
| style="width:3em;" | K k <br /> /к/
| style="width:3em;" | Kh kh <br /> /кӀ/
| style="width:3em;" | L l <br /> /л/
| style="width:3em;" | M m <br /> /м/
| style="width:3em;" | N n <br /> /н/
| style="width:3em;" | O o <br /> /о/
| style="width:3em;" | Ö ö <br /> /оь/
| style="width:3em;" | P p <br /> /п/
| style="width:3em;" | Ph ph <br /> /пӀ/
|-
| style="width:3em;" | Q q <br /> /хъ/
| style="width:3em;" | Qh qh <br /> /кь/
| style="width:3em;" | R r <br /> /р/
| style="width:3em;" | S s <br /> /с/
| style="width:3em;" | Š š <br /> /ш/
| style="width:3em;" | Th th <br /> /тӀ/
| style="width:3em;" | T t <br /> /т/
| style="width:3em;" | U u <br /> /у/
| style="width:3em;" | Ü ü <br /> /уь/
|-
| style="width:3em;" | W w <br /> /в/
| style="width:3em;" | Y y <br /> /й/
| style="width:3em;" | X x <br /> /х/
| style="width:3em;" | Ẍ ẍ <br /> /хь/
| style="width:3em;" | Z z <br /> /з/
| style="width:3em;" | Ž ž <br /> /дз/
|
|
|
|}
 
== Bibliografi ==
* {{citation
|last=Chitoran
|first=Ioana
Baris 31 ⟶ 287:
|pages=2153–2156
}} [http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.127.5598&rep=rep1&type=pdf]
* Haspelmath, Martin. 1993. ''A grammar of Lezgian''. (Mouton grammar library; 9). Berlin & New York: Mouton de Gruyter. – ISBN 3-11-013735-6
* Talibov, Bukar B. and Magomed M. Gadžiev. 1966. ''Lezginsko-russkij slovar’''. Moskva: Izd. Sovetskaja Ėnciklopedija.
 
==External linksReferensi ==
{{reflist}}
*[[wikt:Appendix:Cyrillic_script#Lezgi alphabet|Appendix:Cyrillic script]]
*[http://peterlin.jzn.pl/lezgi/chal.html Notes on the Lezgi language]
*[http://lezgin.boxmail.biz the Lezgi language]
*[http://languageserver.uni-graz.at/ls/lang?id=3072 Languages of the World report]
*[http://alpan.clan.su Lezgi Sites]
 
== Pranala luar ==
{{Languages of Russia}}
* [[wikt:Appendix:Cyrillic script#Lezgi alphabet|Appendix:Cyrillic script]]
* [http://peterlin.jzn.pl/lezgi/chal.html Notes on the Lezgi language]
* [http://lezgin.boxmail.biz the Lezgi language]
* [http://languageserver.uni-graz.at/ls/lang?id=3072 Languages of the World report] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303200900/http://languageserver.uni-graz.at/ls/lang?id=3072 |date=2016-03-03 }}
* [http://alpan.clan.su Lezgi Sites]
 
[[Kategori:Rumpun bahasa Kaukasia Timur Laut]]
Baris 54 ⟶ 311:
[[Kategori:Bahasa di Kirgizstan]]
[[Kategori:Bahasa terancam punah]]
 
[[ace:Bahsa Lezgi]]
[[az:Ləzgi dili]]
[[br:Lezgieg]]
[[ca:Lesguià]]
[[de:Lesgische Sprache]]
[[en:Lezgian language]]
[[eo:Lezga lingvo]]
[[fa:زبان لزگی]]
[[fi:Lezgin kieli]]
[[fr:Lezguien]]
[[it:Lingua lezgi]]
[[ja:レズギ語]]
[[ka:ლეზგიური ენა]]
[[ko:레즈긴어]]
[[kv:Лезги кыв]]
[[lez:Лезги чІал]]
[[lt:Lezginų kalba]]
[[mk:Лезгински јазик]]
[[ms:Bahasa Lezgia]]
[[nl:Lezgisch]]
[[os:Лекъаг æвзаг]]
[[pl:Język lezgiński]]
[[pms:Lenga Lezgi]]
[[pt:Língua lezgui]]
[[ru:Лезгинский язык]]
[[th:ภาษาเลซกี]]
[[tr:Lezgice]]
[[uk:Лезгинська мова]]
[[vep:Lezginan kel']]