|
#ALIH [[Bahasa Jawa Banyumasan]]
{{bahasa
|name=Jawa Banyumasan
|nativename=
| familycolor=Austronesian
| states= {{flag|Indonesia}}
| region= {{flag|Jawa Tengah}}
* [[File:Emblem of Banyumas Regency.svg|15px]] [[Kabupaten Banyumas]]
* [[File:Seal of Banjarnegara Regency (2022).svg|15px]] [[Kabupaten Banjarnegara]]
* [[File:Seal of Cilacap Regency.svg|15px]] [[Kabupaten Cilacap]]
* [[File:Seal of Purbalingga Regency.svg|15px]] [[Kabupaten Purbalingga]]
* [[File:Seal of Kebumen Regency.svg|15px]] [[Kabupaten Kebumen]]
*[[Kabupaten Wonosobo]] (bagian barat)
* [[File:Seal of Pemalang Regency.svg|15px]] [[Kabupaten Pemalang]] (bagian selatan)
{{flag|Jawa Barat}}
* [[File:Lambang_Kabupaten_Ciamis.png|15px]] [[Kabupaten Ciamis]]
**[[Lakbok, Ciamis|Kecamatan Lakbok]]
* [[File:Logo_kota_banjar.jpg|15px]] [[Kota Banjar]] (sebagian kecil)
* [[File:Logo-pangandaran-perbup.no.4.thn.2013.png|15px]] [[Kabupaten Pangandaran]] (sebagian kecil)
| speakers = 4.914.500 jiwa
| date = 2010
| ref = <ref>{{Cite web|url=http://www.bps.go.id/aboutus.php?sp=0&kota=35|title=Tabel Hasil Sensus Penduduk 2010 Provinsi JAWA Tengah|website=bps.go.id|publisher=Badan Pusat Statistik|dead-url=yes|archive-url=https://web.archive.org/web/20111031214926/http://www.bps.go.id/aboutus.php?sp=0&kota=33|archive-date=28 Oktober 2011|access-date=29 Mei 2020}}</ref>
| agency = Balai Bahasa Provinsi Jawa Tengah
| fam2=[[Rumpun bahasa Melayu-Polinesia|Melayu-Polinesia]]
| fam3 = [[Bahasa Jawa Kuno|Jawa Kuno]]
| fam4=[[Bahasa jawa|Jawa Kulonan]]
| fam5=[[Bahasa jawa|Wirasaba]]
| iso1= 342 |iso2= 0-342 |sil= map bms
| script =
* [[Alfabet Latin]]
* [[Aksara Jawa]]
| notice = IPA
}}
'''Bahasa Banyumasan'''<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/kamus-bahasa-jawa-banyumasan--indonesia|title=Kamus Bahasa Jawa Banyumasan-Indonesia|author=Ahmad Tohari, dkk|date=2014|publisher=Balai Bahasa Provinsi Jawa Tengah|location=Semarang|isbn=9786027664630}}</ref> atau '''Basa Panginyongan''' ({{lang-jv|ꦧꦱꦗꦮꦧꦚꦸꦩꦱꦤ꧀|Basa Jawa Banyumasan}}) adalah salah satu dialek [[bahasa Jawa]] yang dituturkan di [[Keresidenan Banyumas|eks-Keresidenan Banyumas]], [[Jawa Tengah]] dan sekitarnya.
Dialek ini juga di tuturkan di [[Lakbok, Ciamis|Kecamatan Lakbok]] di [[Kabupaten Ciamis]]<ref>{{Cite book|url=https://petabahasa.kemdikbud.go.id/infobahasa2.php?idb=55&idp=Jawa%20Barat
|title=Peta Bahasa Jawa Provinsi Jawa Barat|publisher=Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa, Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan
|location=Jakarta}}</ref>, sebagian kecil desa di [[Langensari, Banjar|Langensari]], [[Kota Banjar]] dan sebagian kecil desa di [[Kalipucang, Pangandaran|Kecamatan Kalipucang]] dan [[Padaherang, Pangandaran|Padaherang]], [[Kabupaten Pangandaran]] Jawa Barat.
== Kosakata ==
Berikut beberapa kosakata dalam dialek Banyumasan:
{| border="1" width="50%" class="wikitable"
|-----
| ''' Dialek Banyumasan ''' || ''' Jawa Baku '''
| ''' Indonesia '''
|-----
| nganah|| mrånå || kesana
|-----
| ngènèh|| mréné || kesini
|-----
| nunggang|| numpak || menaiki kendaraan
|-----
| siki|| saiki || sekarang
|-----
| gandul|| katés || pepaya
|-----
| kepriwé/kepribé|| kepiyé || bagaimana
|-----
| agèh<ref>Dalam bahasa Jawa Baku kata ''agé'' atau ''gé'' juga dikenal.</ref> || ayo || ayo
|-----
| {{IPA|ambring}} || {{IPA|sěpi}} || {{IPA|sepi}}
|-----
| batir<ref>Kata ''batur'' dalam bahasa Jawa Kuno berarti "teman"</ref> || {{IPA|kåncå}} || {{IPA|teman}}
|-----
| {{IPA|baé, baen}} || {{IPA|waé}} || {{IPA|saja}}
|-----
| {{IPA|bangkong}} || {{IPA|kodok}} || {{IPA|katak}}
|-----
| {{IPA|bengel}} || {{IPA|mumét}} || {{IPA|pusing}}
|-----
| {{IPA|bodhol}} || {{IPA|rusak}} || {{IPA|rusak}}
|-----
| {{IPA|brug}}<ref>Dari bahasa Belanda ''brug''.</ref> || {{IPA|krĕtèg}} || {{IPA|jembatan}}
|-----
| {{IPA|bringsang}} || {{IPA|sumuk}} || {{IPA|panas}}
|-----
| {{IPA|clebek}} || {{IPA|kopi}} || {{IPA|kopi}}
|-----
| {{IPA|cocot}} || {{IPA|cangkěm}}/lambé || {{IPA|mulut}}
|-----
| {{IPA|londhog}}/dolog || {{IPA|alon}} || {{IPA|pelan}}
|-----
| {{IPA|druni}} || {{IPA|médhịt}} || {{IPA|pelit}}
|-----
| {{IPA|dheweke}} || {{IPA|deké/ndekné}} || {{IPA|dia}}
|-----
| {{IPA|dhongé/dhongané}} || {{IPA|kuduné}} || {{IPA|harusnya}}
|-----
| egin || {{IPA|isíh}} || {{IPA|masih}}
|-----
| {{IPA|cungur}} || {{IPA|irung}} || {{IPA|hidung}}
|-----
| {{IPA|gering}}<ref>Dalam Bahasa Jawa Baku "gering" artinya Sakit.</ref> || {{IPA|kuru}} || {{IPA|kurus}}
|-----
| {{IPA|gigal}} || {{IPA|tibå}} || {{IPA|jatuh}}
|-----
| {{IPA|gili}} || {{IPA|dalan}} || {{IPA|jalan}}
|-----
| {{IPA|gujih}} || {{IPA|réwel}} || {{IPA|rewel}}
|-----
| {{IPA|jagong}}<ref>Dalam bahasa Jawa Baku artinya "mengobrol".</ref> || {{IPA|lungguh}} || {{IPA|duduk}}
|-----
| {{IPA|jukut}} || {{IPA|jupuk}} || {{IPA|ambil}}
|-----
| {{IPA|sêkang}} || {{IPA|såkå}} || {{IPA|dari}}
|-----
| {{IPA|kiyé}} || {{IPA|iki}} || {{IPA|ini}}
|-----
| {{IPA|kuwé}} || {{IPA|iku, kuwi}} || {{IPA|itu}}
|-----
| {{IPA|letek}} || {{IPA|asín}} || {{IPA|asin}}
|-----
| {{IPA|kaya kuwe}} || {{IPA|ngånå}} || {{IPA|begitu}}
|-----
| {{IPA|maen}} || {{IPA|apík}} || {{IPA|baik}}
|-----
| {{IPA|maning}} || {{IPA|měnèh/manèh}} || {{IPA|lagi}}
|-----
| {{IPA|maregi}} || {{IPA|nyebeli}} || {{IPA|buruk}}
|-----
| {{IPA|lomboan}} || {{IPA|ngapusi}} || {{IPA|bohong}}
|-----
| {{IPA|endhas}} || {{IPA|sirah}} || {{IPA|kepala}}
|-----
| {{IPA|gutul}} || {{IPA|těkå}} || {{IPA|sampai}}
|-----
| {{IPA|kencot}} || {{IPA|luwé}} || {{IPA|lapar}}
|-----
| {{IPA|laut}} || {{IPA|bali}} || {{IPA|pulang}}
|-----
| {{IPA|nyekek}} || {{IPA|mangan}} || {{IPA|makan}}
|-----
| {{IPA|ndêleng}} || {{IPA|ndělok}} || {{IPA|lihat}}
|-----
| {{IPA|ngalongok}} || {{IPA|nyawang}} || {{IPA|melihat}}
|-----
| {{IPA|penter}} || {{IPA|padang}} || {{IPA|terang}}
|-----
| {{IPA|setamplat}} || {{IPA|těrminal}} || {{IPA|terminal}}
|-----
| {{IPA|teyeng}} || {{IPA|iså}} || {{IPA|bisa}}
|-----
| {{IPA|bajag}} || {{IPA|gědhé}} || {{IPA|besar}}
|-----
| {{IPA|maring}} || {{IPA|měnyang}} || {{IPA|ke}}
|-----
| {{IPA|golet}} || {{IPA|golek}} || {{IPA|cari}}
|-----
|}
== Referensi ==
{{ref-list}}
== Pranala Luar ==
{{InterWiki|code=map-bms}}
{{Bahasa Jawa/Pranala luar}}
* [https://archive.org/details/kamus-bahasa-jawa-banyumasan--indonesia Kamus bahasa Jawa Banyumasan - Indonesia]—kamus bahasa Jawa dialek Banyumasan terbitan [[Balai Bahasa Jawa Tengah|Balai Bahasa Provinsi Jawa Tengah]]
* [https://www.gurune.net/2019/06/les-bahasa-ngapak-banyumasan-part-1.html Kata - kata umum dialek banyumasan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200526113124/https://www.gurune.net/2019/06/les-bahasa-ngapak-banyumasan-part-1.html |date=2020-05-26 }}—sebagai sarana belajar orang - orang diluar wilayah bralingmascakeb
{{bahasa jawa}}
{{DEFAULTSORT:Jawa Tengah, Bahasa Jawa}}
[[Kategori:Dialek bahasa Jawa]]
[[Kategori:Bahasa Jawa]]
| 