Wikipedia

Sistem Romanisasi Bahasa Hakka Taiwan: Perbedaan antara revisi

Jelajahi riwayat secara interaktif
← Revisi sebelumnya
Konten dihapus Konten ditambahkan
VisualTeks wiki
Cun Cun (bicara | kontrib)
Pengurus
21.367 suntingan
k Cun Cun memindahkan halaman Sistem Romanisasi Hakka Republik Tiongkok ke Sistem Romanisasi Hakka Taiwan: Sesuaikan dengan judul asli romanisasinya, Taiwan, bukan RT
Cun Cun (bicara | kontrib)
Pengurus
21.367 suntingan
 
(37 revisi perantara oleh 2 pengguna tidak ditampilkan)
Baris 1:
{{Infobox writing system
'''Sistem Romanisasi Hakka Taiwan''' (臺灣客家語拼音方案; '''Thòi-vân Hak-kâ-ngî Phîn-yîm Fông-on'''; '''Toiˇ vanˊ Hagˋ gaˊ ngiˊ Pinˊ imˊ Fongˊ on''') adalah sistem [[romanisasi]] pinyin untuk [[bahasa Hakka Taiwan]] yang diciptakan oleh [[Kementerian Pendidikan Taiwan]] pada tahun 2012.
|name = Sistem Romanisasi Hakka Taiwan
|altname = Toiˇ vanˊ Hagˋ gaˊ ngiˊ Pinˊ imˊ Fongˊ on
|type = [[Alphabet]]
|time = 2012
|languages = [[Hakka]]
:[[Dialek Siyen]]
:[[Dialek Hoiliuk]]
:[[Dialek Thaiphu]]
:[[Dialek Ngiauphin]]
:[[Dialek Seu On]]
|creator = [[Kementerian Pendidikan Taiwan]]
|children =
|sample =
|imagesize = 250px
|caption =
|footnotes =
|note =
| fam1 = [[Hieroglif Mesir]]
| fam2 = [[Abjad Proto-Sinai]]
| fam3 = [[Abjad Fenisia]]
| fam4 = [[Abjad Yunani]]
| fam5 = [[Abjad Latin]]
}}
'''Sistem Romanisasi Bahasa Hakka Taiwan''' (臺灣客家語拼音方案; '''Thòi-vân Hak-kâ-ngî Phîn-yîm Fông-on''') adalah sistem [[romanisasi]] pinyin untuk [[bahasa Hakka Taiwan]] yang diciptakan oleh [[Kementerian Pendidikan Taiwan]] pada tahun 2012.<ref name="pinyinhakka">[https://ws.moe.edu.tw/001/Upload/6/relfile/7803/38403/67447334-bef4-4c69-bc24-32090b745031.pdf 客家語拼音方案使用手冊 (中華民國 101年 11月)], ''[[Kementerian Pendidikan Taiwan]]''. Akses: 13 Juli 2022.</ref>
 
==Penamaan ==
{| class="wikitable"
|+
! Sistem Romanisasi Bahasa Hakka Taiwan !! [[Hanzi]] !! [[Pha̍k-fa-sṳ]] !! Bahasa Inggris
|-
| '''Toiˇ vanˊ Hagˋ gaˊ ngiˊ Pinˊ imˊ Fongˊ on''' || 臺灣客家語拼音方案|| '''Thòi-vân Hak-kâ-ngî Phîn-yîm Fông-on'''|| '''Taiwanese Hakka Romanization System'''
|}
 
==Deskripsi ==
Sistem romanisasi ini adalah bagian dari pendidikan bahasa Hakka di Taiwan untuk meningkatkan pemahaman yang lebih baik terhadap bahasa tersebut. Bahasa Hakka di Taiwan pada awalnya banyak ditulis menggunakan Hanzi maupun romanisasi [[pha̍k-fa-sṳ]] (白話字) yang diciptakan oleh pewarta Injil dari barat agar mereka dapat berkomunikasi dengan rakyat Hakka.<ref name="taiwan romanization history">[http://tjeas.ciss.ntnu.edu.tw/zh-tw/shared/redirect/259?folder=journals&file=12-2-7.pdf Language, Culture, and Identity: Romanization in Taiwan and Its Implications (語言、文化與認同: 臺灣的羅馬拼音及其意涵)], ''Taiwan Journal of East Asian Studies'', Vol. 12, No. 2 (Issue 24), Dec. 2015, pp. 191-233.</ref> Namun karena tekanan terhadap bahasa-bahasa non-Mandarin disemasa Taiwanera semasaberkuasanya eraKMT sejak Martialtahun Law1949, sistem romanisasi nyaris tidak dikenalberkembang olehdi penggunaTaiwan.<ref bahasaname="taiwan Hakkaromanization di Taiwan.history"/> Penciptaan romanisasi Hakka yang baru merupakan terobosan penting untuk mengikutsertakan seluruh dialek utama Hakka di Taiwan agar bisa ditulis baik dengan Hanzi mau pun huruf latin. Ciri khas dari Romanisasi Hakka Taiwan adalah penggunaan diakritik yang disesuaikan dengan kontur nada dari masing-masing dialek.
 
==Tabel simbol inisial (聲母符號表) ==
{| class="wikitable"
|+ 聲母符號表 （sâng-mû fù-ho-peú）
|-
! 客家語拼音 ([[pinyin Hakka]])!! 國際音標 ([[International Phonetic Alphabet]])!! 注音符號 ([[Bopomofo|notasi fonetik]])
|-
| b|| [ p ]|| ㄅ
|-
| p|| [ ph ] || ㄆ
|-
| m||[ m ] || ㄇ
|-
| f|| [ f ]|| ㄈ
|-
| v|| [ v ]|| 万
|-
| bb<sup>1</sup>|| [ b ]|| ㆠ
|-
| d|| [ t ]|| ㄉ
|-
| t|| [ th ]|| ㄊ
|-
| n|| [ n ] || ㄋ
|-
| l|| [ l ]|| ㄌ
|-
| r<sup>2</sup>|| [ j ]|| x
|-
| g|| [ k ]|| ㄍ
|-
|k||[ kh ] || ㄎ
|-
|ng || [ŋ ] || 兀
|-
|h || [ h ] || ㄏ
|-
|j<sup>3</sup> || [ ʨ ] || ㄐ
|-
|q<sup>3</sup> || [ ʨʰ ] || ㄑ
|-
|x<sup>3</sup> || [ ɕ ] || ㄒ
|-
|z || [ ts ] || ㄗ
|-
|c || [ tsh ] || ㄘ
|-
|s|| [ s ] || ㄙ
|-
|zh<sup>4</sup>|| [ ʧ ] || ㄓ/ㄐ
|-
|ch<sup>4</sup> || [ ʧʰ ] || ㄔ/ㄑ
|-
|sh<sup>4</sup> || [ ʃ ]|| ㄕ/ㄒ
|-
|rh<sup>4</sup> || [ ʒ ] || ㄖ
|}
 
* Catatan:
**<sup>1</sup> bb digunakan untuk Dialek Seu On di [[Kabupaten Yunlin]], Desa Guoxiang ([[Kabupaten Nantou]]) / 南投國姓鄉 serta kawasan-kawasan Hakka di Taiwan Selatan.<ref name="pinyinhakka"/>
**<sup>2</sup> r merupakan frikatif yang ditemukan pada penutur dialek Siyen Selatan. r di sini adalah suku kata dengan inisial nol dan diawali dengan vokal tinggi sebelumnya i. i bersifat frikatif untuk membentuk ri-.<ref name="pinyinhakka"/>
**<sup>3</sup> j, q, x, digunakan untuk Dialek Siyen (Utara dan Selatan).<ref name="pinyinhakka"/>
** <sup>4</sup> zh, ch, sh, rh masing-masing ditulis sebagai ㄓ, ㄔ, ㄕ, ㄖ, untuk penutur Dialek Hoiliuk, Ngiauphin, dan Seu On; sementara untuk Dialek Thaiphu dilambangkan sebagai ㄐ, ㄑ, ㄒ, dan ㄖ.<ref name="pinyinhakka"/>
 
==Tabel simbol final (韻母符號表)==
===Final tunggal (單韻母)===
{| class="wikitable"
|+ 單韻母 （tân-yun-mû）
|-
! 客家語拼音 ([[pinyin Hakka]])!! 國際音標 ([[International Phonetic Alphabet]])!! 注音符號 ([[Bopomofo|notasi fonetik]])
|-
| ii|| [ ï ]|| 帀
|-
|i<sup>1</sup>||[ i ] || │
|-
|e||[ e ]|| ㄝ
|-
|ee<sup>2</sup>|| [ ɛ ]||ㆤ
|-
|a|| [ a ]|| ㄚ
|-
|o|| [ o ]||ㄛ
|-
|oo<sup>2</sup>|| [ ɔ ] || ㆦ
|-
|u<sup>1</sup>|| [ u ]||ㄨ
|-
|er<sup>3</sup>|| [ ɤ ]||ㄜ
|}
 
* Catatan:
** <sup>1</sup> i, u dapat digunakan untuk medial (韻頭), nucleus (韻腹) dan coda (韻尾).<ref name="pinyinhakka"/>
** <sup>2</sup>ee dan oo hanya digunakan dalam Dialek Seu On.<ref name="pinyinhakka"/>
** <sup>3</sup> er digunakan dalam Dialek Hoiliuk dan Ngiauphin sebagai pelengkap untuk akhiran kata benda.<ref name="pinyinhakka"/>
 
===Akhiran konsonan (輔音韻尾)===
{| class="wikitable"
|+ 輔音韻尾（phú-yîm-yun-mû）
|-
! 客家語拼音 ([[pinyin Hakka]])!! 國際音標 ([[International Phonetic Alphabet]])!! 注音符號 ([[Bopomofo|notasi fonetik]])
|-
|m<sup>4</sup> ||[ m ]|| ㄇ
|-
|n<sup>4</sup>|| [ n ] || ㄋ
|-
|ng<sup>4</sup> || [ ŋ ] || 兀
|-
|b<sup>4</sup> || [ p ] || ㄅ
|-
|d<sup>4</sup> || [ t ] || ㄉ
|-
|g<sup>4</sup> || [ k ] ||ㄍ
|}
* Catatan :
** <sup>4</sup> -m, -n, -ng digunakan untuk final final nasal ; -b, -d, -g digunakan untuk final henti.<ref name="pinyinhakka"/>
 
===Rima nasal (鼻化韻)===
{| class="wikitable"
|+ 鼻化韻（phi-fa-yun）
|-
! 客家語拼音 ([[pinyin Hakka]])!! 國際音標 ([[International Phonetic Alphabet]])!! 注音符號 ([[Bopomofo|notasi fonetik]])
|-
|nn<sup>5</sup> || [ ~ ]||
|}
 
* Catatan :
** <sup>5</sup> nn umumnya hanya digunakan dalam Dialek Seu On, tetapi kadang-kadang juga dijumpai di dialek lain, seperti: uainn+ (歪) pada Dialek Thaiphu.<ref name="pinyinhakka"/>
 
===Suku kata nasal (成音節鼻音)===
{| class="wikitable"
|+ 成音節鼻音 （sàng-yîm-chiet-phi-yîm）
|-
! 客家語拼音 ([[pinyin Hakka]])!! 國際音標 ([[International Phonetic Alphabet]])!! 注音符號 ([[Bopomofo|notasi fonetik]])
|-
|m<sup>6</sup>||[ ṃ ] || ㄇ
|-
|n<sup>6</sup>||[ ṇ ] || ㄋ
|-
|ng<sup>6</sup>||[ ŋ ] || 兀
|}
 
* Catatan :
==Tabel Sistem Romanisasi Hakka untuk Dialek Siyen ==
** <sup>6</sup> konsonan m, n, dan ng dapat dianggap sebagai nucleus (韻腹) dan membentuk suku kata sendiri. Contoh: ngˇ (魚), mˇ (毋).<ref name="pinyinhakka"/>
Berikut ini adalah contoh cara penggunaan Sistem Romanisasi Hakka Taiwan untuk dialek mayoritas yang dipengaruhi dialek Meizhou (Moiyan), yakni [[dialek Siyen]] utara sekaligus selatan.
==Tabel simbol nada (聲調符號表)==
=== Dialek Siyen, Liuktui dan Moiyan===
 
===Tabel Hagˋ gaˊ ngiˊ Pinˊ imˊ Fongˊ on sesuai [[Sistem nada bahasa Hakka]]===
{|class=wikitable border=1
!align=center|Nomor
!align=center|No.KonturNomor nada (調值) [[si-yen|Siyen]]/[[Liuk-tûi|Liuktui]]
!align=center|No.KonturNomor nada (調值) [[Mòi-yan|Moiyan]]
!align=center|Diaktrik/Tandabentuk nada (調型)
!align=center|Contoh
!align=center|Hanzi
Baris 58 ⟶ 232:
|align=center| 蕒
|-
|}
 
===Dialek Hoiliuk ===
 
{| class="wikitable"
|+ 海陸腔聲調符號表 (Hói-liu̍k-khiông sâng-thiàu fù-ho-peú)
|-
! Nomor !! Nomor nada (調值) !! Diaktrik/bentuk nada (調型) !! Contoh !! Hanzi
|-
| 1|| 53|| ◌̀ ||caˋ||差
|-
| 2|| 55|| ◌|| ngin ||人
|-
| 3|| 24|| ◌́ || sanˊ||產
|-
| 4|| 11||◌̌ ||piauˇ||票
|-
| 5|| 33|| ◌+||mai+ ||賣
|-
| 6|| 5||◌ (untuk akhiran b,d,g)||gued||國
|-
| 7|| 2|| ◌̀ (untuk akhiran b,d,g)|| rhidˋ||易
|}
 
===Dialek Seu On ===
{| class="wikitable"
|+ 詔安腔聲調符號表 (Seu-ôn-khiông sâng-thiàu fù-ho-peú)
|-
! Nomor !! Nomor nada (調值) !! Diaktrik/bentuk nada (調型) !! Contoh !! Hanzi
|-
| 1|| 11||◌̌ ||saˇ||沙
|-
| 2|| 53||◌̀ || mˋ||魚
|-
| 3|| 31|| ◌́^||li^|| 鯉
|-
| 4|| 55||◌ ||shiu||壽
|-
| 5||24||◌́ (untuk akhiran b,d,g)||shidˊ||釋
|-
| 6||43|| ◌̀ (untuk akhiran b,d,g)|| rhiabˋ||葉
|}
 
===[[Dialek Thaiphu]] ===
{| class="wikitable"
|+ 大埔腔聲調符號表 (Thai-phû-khiông sâng-thiàu fù-ho-peú)
|-
! Nomor !! Nomor nada (調值) !! Diaktrik/bentuk nada (調型) !! Contoh !! Hanzi
|-
| 1|| 33||◌+ ||go+||歌
|-bgcolor=#green
| 2|| 35||◌́ || siauˊ||簫
|-
| 3|| 113||◌̌ || shonˇ||船
|-
| 4|| 31||◌́^ ||da^ ||打
|-
| 5|| 53||◌̀ ||chongˋ ||唱
|-
| 6|| 21||◌^ (untuk akhiran b,d,g)||kiug^||曲
|-
| 7|| 54||◌̀ (untuk akhiran b,d,g)|| sudˋ||術
|}
 
===Dialek Ngiauphin ===
{| class="wikitable"
|+ 饒平腔聲調符號表 (Ngièu-phìn-khiông sâng-thiàu fù-ho-peú)
|-
! Nomor !! Nomor nada (調值) !! Diaktrik/bentuk nada (調型) !! Contoh !! Hanzi
|-
| 1|| 11||◌̌ ||coˇ||坐
|-
| 2|| 55||◌ || liong ||涼
|-
| 3|| 53||◌̀ ||shanˋ ||善
|-
| 4|| 24||◌́ ||siiˊ ||事
|-
| 5||2||◌̀ (untuk akhiran b,d,g)||badˋ||八
|-
| 6||5|| ◌ (untuk akhiran b,d,g)|| ngied ||月
|}
 
Baris 63 ⟶ 318:
* [[Bahasa di Taiwan]]
* [[Bahasa Hakka Taiwan]]
==Pranala luar ==
*[http://uibun.twl.ncku.edu.tw/chuliau/lunsoat/english/romantw/roman-tw-v.pdf Romanization and Language Planning in Taiwan]
* [https://language.moe.gov.tw/001/Upload/6/RelFile/6507/7824/hakka-words.pdf 臺灣客家語書寫推薦用字（第1批）]
* [http://ws.moe.edu.tw/001/Upload/6/RelFile/6507/7823/hakka_words-2nd_all.pdf 臺灣客家語書寫推薦用字（第2批）]
* [https://elearning01.hakka.gov.tw/hakka/pinyin 客語音標簡介]{{Pranala mati|date=Januari 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
 
== Referensi ==
{{reflist}}
{{Hakka}}
[[Kategori:Bahasa Hakka]]
[[Kategori:Romanisasi]]
Diperoleh dari "https://wiki-indonesia.club/wiki/Sistem_Romanisasi_Bahasa_Hakka_Taiwan"