Bahasa Jawa Serang: Perbedaan antara revisi

Konten dihapus Konten ditambahkan
Blackman Jr. (bicara | kontrib)
Tag: Suntingan perangkat seluler Suntingan peramban seluler
k Mengembalikan suntingan oleh Dhivehi Man (bicara) ke revisi terakhir oleh Haikal FK 1705
Tag: Pengembalian
 
(44 revisi perantara oleh 8 pengguna tidak ditampilkan)
Baris 2:
| name = Jawa Serang
| altname = Bahasa Jawa Banten
| nativename = {{jav|ꦧꦱꦼꦗꦮꦼꦱꦼꦫꦁ}}<br>{{hlist|''Basebasê JaweJawê SerangSèrang''/''basa Jawa Sèrang''|''Jasengbasê Jasèng''/''basa Jasèng''}}
| states= [[Indonesia]]
| region= {{Tree list}}
| region= [[Banten]] bagian utara{{Efn|Hanya mencakup sebagian utara [[Kabupaten Serang]] dan [[Kabupaten Tangerang|Tangerang]], [[Kota Cilegon]], dan [[Kota Serang|Serang]].}} dan sebagian kecil [[Lampung]]
* {{Flag|Banten}}
** {{Kab singkat|Serang}}
** {{Kab singkat|Tangerang}}
*** [[Gunung Kaler, Tangerang|Gunung Kaler]]
*** [[Mekar Baru, Tangerang|Mekar Baru]]
*** [[Kemiri, Tangerang|Kemiri]]
*** [[Kresek, Tangerang|Kresek]]
*** [[Kronjo, Tangerang|Kronjo]]
*** [[Mauk, Tangerang|Mauk]]
** [[Kota Cilegon]]
** [[Kota Serang]]
* {{Flag|Lampung}}
** {{Kab singkat|Lampung Selatan}}
** [[Kota Bandar Lampung]]
{{Tree list/end}}
| rank = 11
|familycolor=Austronesia
|fam2= [[Rumpun bahasa Melayu-Polinesia|Melayu-Polinesia]]
|fam3= [[Bahasa Jawa Kuno|Jawa Kuno]]
|fam4= [[Bahasa Jawa Cirebon|JawaCirebon-Indramayu]]
|fam5 ancestor = [[Bahasa Jawa BanyumasanKuno|Jawa KulonanKuno]]
| ancestor2 = Jawa Cirebon-Indramayu
| minority = [[Indonesia]]
|glotto = bant1291
| contoh_teks = Sekabèh uwong lair kanggè dunya iku sipatè merdèka lan duwè martabat ugê duwè hak-hak sing padê. Wongnè kaparingan pikiran lan ati nurani ugê hendaknè begaul sesiji kanggè sesamanè ing sêmangèt dêduluran.
|HAM = ya
|status_konservasi = NE
}}
 
'''Bahasa Jawa Serang''' (disingkat '''Jaseng'''; {{lang-jv|ꦧꦱꦼꦗꦮꦼꦱꦼꦫꦁ|basebasê JaweJawê SerangSèrang/basa Jawa Sèrang}}) adalah [[dialekDialek bahasa Jawa|dialek]] [[bahasa Jawa]] yang dituturkan oleh masyarakat [[Suku Jawa|Jawa Serang]] (''wong JasengJasèng''), yaituyakni kelompok masyarakat yang hubungannya paling erat dengan [[Kesultanan Banten]]. BahasaPada Jawamasa SerangKesultanan adalah sebuah dialek bahasa Jawa yang masih termasuk ragam dialek [[Bahasa Jawa Indramayu|bahasa Jawa Cirebon-Indramayu]] (rumpun [[bahasa Jawa Banyumasan]]). Tetapi seiring berjalannya waktuBanten, dialek ini mengalamimerupakan beberapa perubahan kosakata akibat dikelilingi oleh wilayah penuturan [[bahasa Sundaresmi Banten]] (khususnya [[bahasa Sunda Serang]]) di sekitarnya serta letak geografisnya yang terlalu jauh dengan [[Cirebon]]pemerintahan dan [[Indramayu]]juga sehingga lebih sering dikategorikandigunakan sebagai dialek yang terpisah dengan Cirebon-Indramayu. Bahasa Jawa Serang dituturkan di wilayah utara Provinsi Banten seperti [[Kabupatenbahasa Tangerangpengantar]] bagian utara dan barat laut, [[Kota Serang]], [[Kabupaten Serang]] bagian utara, dan [[Kota Cilegon]]. Bahasa Jawa Serang juga dituturkan di [[Lampung|Provinsilingkungan Lampung]]. Dialek ini dianggap sebagai turunan [[bahasa Jawa Kuno]]keraton.
 
Bahasa Jawa Serang terutama dituturkan di wilayah utara Provinsi Banten seperti [[Kabupaten Tangerang]] bagian utara dan barat laut, [[Kota Serang]] bagian utara dan tengah, [[Kabupaten Serang]] bagian utara, dan [[Kota Cilegon]]. Bahasa Jawa Serang juga dituturkan di sebagian kecil wilayah di [[Lampung|Provinsi Lampung]]. Dialek ini juga dianggap sebagai turunan dari [[bahasa Jawa Kuno]].
 
==Klasifikasi==
Bahasa Jawa Serang merupakan sebuah dialek bahasa Jawa yang masih termasuk dalam ragam dialek [[Bahasa Jawa Indramayu|bahasa Jawa Cirebon-Indramayu]] (rumpun [[bahasa Jawa]] bagian barat). Tetapi seiring berjalannya waktu, dialek ini mengalami beberapa perubahan kosakata akibat dikelilingi oleh wilayah penuturan [[bahasa Sunda Banten]] (khususnya [[Bahasa Sunda Serang|dialek Serang]]) di sekitarnya serta letak geografisnya yang terlalu jauh dengan [[Cirebon]] dan [[Indramayu]] sehingga lebih sering dikategorikan sebagai dialek yang terpisah dengan dialek Cirebon-Indramayu.
 
== Kosakata ==
Dalam bahasa Jawa Serang terdapat dua tingkatan bahasa, yaitu tingkatan ''babasan'' ([[krama]]) dan standar. Dalam bahasa Jawa Serang, pengucapan huruf '[e'] ada dua versi, yaitu ada yang diucapkan 'e'[è] sajadan [ê], seperti pada kata "''apehendaknè''" atau "''kiteorê''", dan juga ada yang diucapkan '[a'], seperti pada kata ''"apa"'' atau "''kita''". Daerah yang melafalkan '[a'] adalah [[Kragilan, Serang|Kragilan]], [[Kibin, Serang|Kibin]], [[Cikande, Serang|Cikande]], [[Kopo, Serang|Kopo]], [[Pamarayan, Serang|Pamarayan]], dan[[Tirtayasa, sekitarSerang|Tirtayasa]], dan wilayah Serang bagian timur lainnya, serta sebagian utara [[Kabupaten Tangerang]], seperti [[Kresek, Tangerang|Kresek]], [[Mekar Baru, Tangerang|Mekar Baru]], [[Gunung Kaler, Tangerang|Gunung Kaler]], [[Kronjo, Tangerang|Kronjo]], [[Kemiri, Tangerang|Kemiri]], dan [[Mauk, Tangerang|Mauk]] bagian utara. Sedangkan daerah yang melafalkan '[e'] adalah [[Serang, Serang|Serang Kota]], [[Cipocok Jaya, Serang|Cipocok Jaya]], [[Kasemen, Serang|Kasemen]], [[Bojonegara, Serang|Bojonegara]], [[Kramatwatu, Serang|Kramatwatu]], [[Ciruas, Serang|Ciruas]], [[Anyar, Serang|Anyer]], [[Waringinkurung, Serang|Waringinkurung]], dan sekitar wilayah Serang bagian barat lainnya, termasuk [[Kota Cilegon]].
 
Contoh:
* ''kule'', dibaca ''kula'' atau ''kulekulê'' (artinya "'saya"')
* ''ore'' dan ''idak'', dibaca ''ora/ore'', ''orê'', atau ''idak'' (artinya "'tidak"')
* ''pire'', dibaca ''pira'' atau ''pirepirê'' (artinya "'berapa"')
===Kalimat===
 
Dalam bahasa Jawa Serang, terdapat dua tingkatan bahasa, yakni ''babasan'' dan standar.
Contoh:<br />
(Jawa Serang tingkat;'''Tingkatan ''babasan'')'''
* "''Pripun kabarekabarè? Kakang ayun ning pundi?''"
* "''Sampun dahar derengdèrèng?''"
* "''Permios, kulekulê boten uning griyane kang HabanArman niku ning pundi?''"
* "''KasiheKasihè sintensintên?''"
* "''KasiheKasihè Sumirna lamun botenbotên salah.''"
* "''Oh, wentenwéntên ning payun koh.''
* "''Matur nuhun nggih, kang.''"
* "''YewisYèwis, napik dolanan saos nggih!''"
* "''Kang HabanArman! Ning pundi saos? botenbotên ilok kepetukkêpêtuk!''"
* "''Napik mengkotenmêngkotên, gehgèh!''"
* "''KuleKulê linggar sarengsarèng tehtèh ToyahMira ning pasar.''"
* "''Ayun tumbas satesatè bandengbandêng sios.''"
;'''Tingkatan standar'''
 
* "''Kêprèmèn kabarè? Sirê arep ning endi?''"
(Jawa Serang tingkat standar)
* "''Wis mangan durung?''"
* ''Kepremen kabare? Sire arep ning endi?''
* "''Puntên, kitê orê wêruh umahè kang Arman kuwèn ning êndi?''"
* ''Wis mangan durung?''
* "''Aranè sapê?''"
* ''Punten, kite ore weruh umahe kang Haban kuwen ning endi?''
* "''Aranè Sumirna ari idak salah.''"
* ''Arane sape?''
* "''AraneOh, Sumirnaning ariarêp idak salahkoh.''"
* "''OhNuhun yê, ning arep kohkang.''"
* "''Yèwis, ajê mêmêngan baè yê!''"
* ''Nuhun ye, kang.''
* "''Kang Arman! Ning êndi baè? sirê idak ilok kêpêndak!''"
* ''Yewis, aje memengan bae ye!''
* "''Ajê mêngkonon, gèh!''"
* ''Kang Haban! Ning endi bae? sire idak ilok kependak!''
* "''Kitê lungê karê tèh Mira ning pasar.''"
* ''Aje mengkonon, geh!''
* "''KiteArep lungetuku karesatè tehbandêng Toyah ning pasarsiji.''"
;'''Terjemahan ke bahasa Indonesia'''
* ''Arep tuku sate Bandeng siji.''
* "Bagaimana kabarnya? Kamu mau ke mana?"
 
* "Sudah makan belum?"
(Indonesia)
* "Maaf, saya tidak tahu rumahnya kang Arman itu di mana?"
* Bagaimana kabarnya? Kamu mau ke mana?
* "Namanya siapa?"
* Sudah makan belum?
* "Namanya Sumirna kalau tidak salah."
* Maaf, saya tidak tahu rumahnya kang Haban itu di mana?
* "Oh, di depan tuh."
* Namanya siapa?
* "Terima kasih ya, kang."
* Namanya Sumirna kalau tidak salah.
* "Ya sudah, jangan bermain saja ya!"
* Oh, di depan tuh.
* "Kang Arman! Kemana saja? kamu tidak pernah bertemu!"
* Terima kasih ya, kang.
* "Jangan begitu, lah!"
* Ya sudah, jangan bermain saja ya!
* "Saya pergi dengan kak Mira ke pasar."
* Kang Haban! Kemana saja? kamu tidak pernah bertemu!
* "Mau beli sate bandeng satu."
* Jangan begitu, lah!
* Saya pergi dengan kak Toyah ke pasar.
* Mau beli sate Bandeng satu.
 
=== Perbandingan kosakata ===
{| class="wikitable"
|-
! Glosa
! Indonesia
! Jawa Serang
! Jawa Standarstandar ''[[Ngokongoko]]'' (Surakarta-Yogyakarta)
! Jawa Serang ''Babasanbabasan''
! Jawa Standarstandar ''[[Kramakrama]]'' (Surakarta-Yogyakarta)
|-
|ada
Baris 96 ⟶ 121:
| ''kěpriyé, piyé''
| ''kêpripun, pripun''
| ''pripun'' (Kramakrama Madyamadya), ''kados pundi'' (Kramakrama Inggilinggil)
|-
| baju
Baris 132 ⟶ 157:
| ''tuku''
| ''tumbas''
| ''tumbas'' (Kramakrama Madyamadya), ''mundḥut'' (Kramakrama Inggilinggil)
|-
| belum
Baris 180 ⟶ 205:
| ''těkå''
| ''rawuh''
| ''dugi'' (Kramakrama Madyamadya), ''rawuh'' (Kramakrama Inggilinggil)
|-
| dengan
Baris 201 ⟶ 226:
|-
| habis
| ''entèk/'', ''entèng''
| ''entèk''
| ''telas''
Baris 223 ⟶ 248:
| ''milêt''
| ''ndhèrèk''
|-
| ingin
| ''gelêm''
| ''gelěm''
| ''ayun''
| ''kěrså'', ''purun''
|-
| ini
Baris 232 ⟶ 263:
| istri
| ''rabi''
| ''bojo'', ''rabi''
| ''rayat wadon''
| ''garwå''
Baris 238 ⟶ 269:
| itu
| ''kuwên''
| ''iku'', ''kuwi''
| ''puniku'', ''niku''
| ''puniku'', ''punikå''
|-
| iya
Baris 255 ⟶ 286:
|-
| jangan
| ''ajê''
| ''åjå''
| ''napik''
| ''ampun''
|-
| Jawa
| ''Jawê''
| ''Jåwå ''
| ''Jawi''
| ''Jawi''
|-
| juga
| ''uga''
| ''ugå''
| ''ugi''
| ''ugi''
|-
| kamu
| ''sirê''
| ''kowé'', / ''sliråmu'', ''sirå'', / ''nirå (jarang digunakan)''
| ''-''
| (menyebut nama atau panggilan pak/ibu/teteh/dsb)
| ''panjěnèngan'' (umum), ''ndikå'', / ''rikå''
|-
| katanya
| ''jerèhe'', ''jarène''
| ''jarène ''
| ''cêpené''
| ''těròsipun''
|-
| kecil
|Kecil
| ''cilik''
| ''cilík''
| ''alit''
| ''alit''
|-
| kenapa
| ''kêlipên''
| ''kenåpå'', ''ngåpå''
| ''kêlipun''
| ''kèngíng nåpå''
|-
| kepala
| ''endas'', ''sirah''
| ''sirah''
| ''sirah''
| ''muståkå''
|-
| lagi
| ''maning''
| ''manèh'', ''mĕnèh''
| ''malih''
| ''malíh''
|-
| lama
| ''lawas''
| ''suwé''
|suwé
| ''lambat''
| ''dangu''
|-
| lihat
| ''dêlêng''
| ''ndělòk'', ''sawang'', ''deleng'', ''andulu''
| ''ningali''
| ''ningali'' (Kråmåkrama Madyåmadya), ''mirsani'' (Kråmåkrama Inggilinggil)
|-
| lima
|Lima
| ''limê''
| ''limå''
|limå
| ''limê''
| ''gangsal''
|-
| maaf
| ''hampura''
| ''ngapuråné'', / ''sepuråné ''
| ''hampura''
| ''ngapuntěn''
|-
| makan
| ''mangan'', ''dahar''
| ''mangan'', ''madḥang''
| ''dahar''
| ''dḥahar''
|-
| malam
| ''bêngi'', ''pêting''
| ''wěngi'', ''běngi''
| ''sipêng''
| ''dalu''
|-
| mana
|Mana
| ''endi''
| ''ngěndi'', ''endi''
| ''pundi''
| ''pundi''
|-
| mata
| ''mata''
| ''måtå ''
| ''soca''
| ''socå'' (Kråmåkrama Madyåmadya), ''mripat'' (Kråmåkrama Inggilinggil)
|-
| Mau
| gelêm
| gelěm
| Ayun
| Kěrså, Purun
|-
| masuk
| ''manjing''
| ''mlěbu''
| ''mêlêbêt''
| ''mlěbět''
|-
| minta / mohon
| ''nyejaluk''
| ''jaluk ''
| ''ngêndê''
| ''nyuwun''
|-
| nama
| ''aran''
| ''jěnèng'', ''aran''
| ''kasih''
| ''nami'', ''asmå''
|-
| nasi
| ''segê''
| ''sěgå''
| ''sekul''
| ''sěkul''
|-
| percaya
| ''percayê''
| ''pěrcåyå''
| ''percantên''
| ''pitadòs''
|-
| pergi
| ''lungê''
| lunge
| ''lungå ''
| ''linggar''
| ''tindak'', ''kĕsah''
|-
| permisi
| ''puntên''
| ''kulå nuwun ''
| ''permios''
| ''nyuwun sèwu''
|-
| punya
| ''duwé''
| ''duwé'', ''darbe'' (arkais)
| ''darbé''
| ''gadḥah, kagungan''
|-
| rumah
| ''umah''
| ''omah ''
| ''griyê''
| ''griyå'', ''dalěm''
|-
| saja
|Saja
| ''baé''
| ''waé''
|waé
| ''saòs''
| ''mawòn''
|-
| sama
|Sama
| ''padê''
| ''pådå''
| ''sami''
| ''sami''
|-
| sangat
| ''temên''
| ''těnan'', ''teměn''
| ''pisan''
| ''sangět''
|-
| satu
| ''siji''
| ''siji''
| ''siòs''
| ''sětunggal''
|-
| saudara
| ''dulur''
| ''sědulur''
| ''dulur''
| ''sědhèrèk'', ''sěntånå''
|-
| saya
|Saya
| ''kitê'', ''kulê''
|Kitê
| ''aku''
|Aku
| ''kulå''
|Kulå
| ''kawulå'' (umum), ''dalêm'', ''abdi'', ''ingsun''
|-
| sekali
|Sekali
| ''sepisan''
|Sepisan
| ''sěpisan''
| ''sepisan''
|Sepisan
| ''sapisan''
|-
| sekarang
| ''siki''
| ''saíki''
| ''seniki''
| ''sak'níki''
|-
| selatan
| ''kidul''
| ''kidul''
| ''kidul''
| ''kidul''
|-
| semua
| ''kabèh''
| ''kabèh ''
| ''sêdantên''
| ''sĕdåyå'' (Kråmåkrama Madyåmadya), sĕdantĕn (Kråmå Inggil)
''sĕdantĕn'' (krama inggil)
|-
| siang
|Siang
| ''awan''
|Awan
| ''awan''
|Awan
| ''awan''
|Awan
| ''sòntĕn''
|Sòntĕn
|-
| siapa
| ''sapê''
| ''såpå''
| ''sintên''
| ''sintĕn''
|-
| sudah
| ''uwis''
| Wis''wis''
| ''sampun''
| ''sampun''
|-
| supaya
|Supaya/Biar
| ''éndah''
| ''supåyå''
|Supåyå
| ''dipuni''
|Dipuni
| ''supados''
|Supados
|-
| tanya
|Tanya
| ''takon''
| ''takon''
|Takon
| ''taken''
| ''tanglĕd''
|-
| terima kasih
| ''nuhun''
| ''matur nuwun''
| ''matur/hatur nuhun''
| ''matur sěmbah nuwun''
|-
| tidak
| ''idak'', ore''orê''
| ''ora ''
| ''botên''
| ''mbotĕn''
|-
| tidur
| ''turu''
| ''turu''
| ''saré'', ''tilêm''
| ''saré'', ''tilěm''
|-
| tiga
|Tiga
| ''têlu''
| ''tělu''
|tělu
| ''têlu''
| ''tigå''
|-
| timur
| ''wètan''
| ''wétan''
| ''wètan''
| ''wétan''
|-
| tunggu
| ''tònggòni''
| ''ěntèni'', ''tunggòni''
| ''tènggèni''
| ''ěntosi'', ''rantosi''
|-
| untuk
|Untuk, Buat
| ''kanggo'', ''kanggé''
| ''kanggo''
|Kanggo
| ''kanggé''
| ''kanggé'' (Kråmåkrama Madyåmadya), ''kagěm'' (Kråmåkrama Inggilinggil)
|-
| utara
| ''lor''
| ''lor''
| ''lèr''
| ''lèr''
|-
| waktu
| ''wayah''
| ''wayah ''
| ''waktos''
| ''wanci''
|-
| yang
| ''sing''
| ''síng ''
| ''ingkang''
| ''íngkang''
|}
 
Baris 576 ⟶ 602:
!Bahasa Sunda<ref>{{Cite book|last=Henrayana|first=D.|last2=Ismail|first2=Y.R.|date=2019|url=https://books.google.co.id/books?id=UiWyDwAAQBAJ|title=Kamus Basa Sunda - Indonesia , Indonesia - Sunda Untuk Pelajar & Umum|location=Jakarta|publisher=Bhuana Ilmu Populer|isbn=978-623-216-405-5|url-status=live}}</ref>
!Bahasa Indonesia
!{{Abbr|Ref.|Referensi}} / Catatan
|-
|''abah''
|''abah''
|ayah
|{{sfnp|Fahmi|Atep|Hanafi|Afiati|2021|pp=25}} (< [[Bahasa Proto-Austronesia|PAn]] *aba₁)<ref>{{Cite web|last=Blust|first=R.|last2=Trussel|first2=S.|title=*aba₁ father|url=https://www.trussel2.com/ACD/acd-s_a1.htm#10|website=Austronesian Comparative Dictionary, web edition|access-date=8 April 2024}}</ref>
|{{sfnp|Fahmi|Atep|Hanafi|Afiati|2021|pp=25}}
|-
|''api-api''
Baris 699 ⟶ 725:
|}
 
==Lihat Referensi pula==
{{Portal|Indonesia|Banten|Bahasa}}
* [[Bahasa Jawa]]
* [[Bahasa Cirebon]]
* [[Bahasa Jawa Indramayu]]
* [[Bahasa Jawa Banyumasan]]
* [[Bahasa Sunda Banten]]
* [[Bahasa Sunda Serang]]
 
=== KeteranganReferensi ===
{{notelist}}
 
=== Catatan kaki ===
Baris 715 ⟶ 747:
{{Bahasa Jawa/Pranala luar}}
 
{{bahasa jawaJawa}}
 
{{DEFAULTSORT:Banten, Bahasa Jawa}}
[[Kategori:Dialek bahasa Jawa]]
[[Kategori:Bahasa Jawa]]
 
 
{{Bahasa-stub}}