Rumpun bahasa Indo-Eropa: Perbedaan antara revisi

Konten dihapus Konten ditambahkan
Winana (bicara | kontrib)
RaFaDa20631 (bicara | kontrib)
 
(180 revisi perantara oleh 87 pengguna tidak ditampilkan)
Baris 1:
{{Infobox Language family
Rumpun bahasa '''Indo-Eropa''' adalah yang terbesar seluruh [[bumi|dunia]] ditilik dari jumlah penuturnya. Kurang lebih separuh dari 6 milyar jiwa penduduk bumi memiliki sebuah bahasa Indo-Eropa sebagai [[bahasa ibu]].
|name = Indo-Eropa
|region = Sebelum [[abad ke-15]]: [[Eropa]], [[Asia Selatan]], [[Asia Tengah]], dan [[Asia Barat Daya]]. Sekarang di seluruh dunia.
|familycolor = Indo-European
|family = Salah satu rumpun bahasa utama dunia.
|proto-name = [[bahasa proto-Indo-Eropa]]
|child1 = [[bahasa Albania|Albania]]
|child2 = [[Rumpun bahasa Anatolia|Anatolia]] (punah)
|child3 = [[bahasa Armenia|Armenia]]
|child4 = [[bahasa Balto-Slavik|Balto-Slavik]] ([[bahasa Baltik|Baltik]] dan [[Rumpun bahasa Slavia|Slavik]]
|child5 = [[bahasa Keltik|Keltik]]
|child6 = [[bahasa Jermanik|Jermanik]]
|child7 = [[Rumpun bahasa Helenik|Helenik]] <small>(termasuk [[bahasa Yunani]])
|child8 = [[bahasa Indo-Iran|Indo-Iran]]
|child9 = [[bahasa Italik|Italik]] (termasuk [[bahasa Roman]])
|child10 = [[bahasa Tokharia|Tokharia]] (punah)
|iso2=ine
|map = [[Berkas:Indo-European_branches_map.svg|pus|300px]]
|mapcaption = Persebran di kawasan [[Eurasia]]:
{{legend|#00cdff|[[Bahasa Albania|Albania]]}}
{{legend|#800080|[[Bahasa Armenia|Armenia]]}}
{{legend|#00d400|[[Rumpun bahasa Balto-Slavik|Balto-Slavik]] ([[Rumpun bahasa Baltik|Baltik]])}}
{{legend|#008000|[[Rumpun bahasa Balto-Slavik|Balto-Slavik]] ([[Rumpun bahasa Slavik|Slavik]])}}
{{legend|#ffa600|[[Rumpun bahasa Keltik|Keltik]]}}
{{legend|#d40000|[[Rumpun bahasa Jermanik|Jermanik]]}}
{{legend|#FFDD55|[[Rumpun bahasa Helenik|Helenik]] ([[Bahasa Yunani|Yunani]])}}
{{legend|#000080|[[Rumpun bahasa Indo-Iran|Indo-Iran]] ([[Rumpun bahasa Indo-Arya|Indo-Arya]], [[Rumpun bahasa Iran|Iran]], and [[Rumpun bahasa Nuristani|Nuristani]])}}
{{legend|#977f12|[[Bahasa Italik|Italik]]}}
{{legend|#c0c0c0|Non-Indo-Europa}}
}}
'''Rumpun bahasa Indo-Eropa''' atau '''India-Eropa''' adalah kelompok bahasa-[[bahasa]] berkerabat dengan jumlah penutur terbesar di seluruh [[bumi|dunia]]. Ada ratusan bahasa yang masih dituturkan yang termasuk dalam rumpun bahasa ini. Banyak bahasa anggota rumpun ini yang memiliki sejarah tertulis sangat panjang (kedua tertua setelah [[rumpun bahasa Afroasiatik]]) sehingga kajiannya relatif eksak dan perbandingan bahasa dapat dilakukan lebih cermat. Kurang lebih separuh dari 6 miliar jiwa penduduk bumi ber[[bahasa ibu]] dari salah satu [[rumpun bahasa]] ini.
 
Bahasa-bahasa Indo-Eropa mencakup delapan subrumpun yang mudah ditilik perbedaan maupun kemiripannya. Mereka adalah subrumpun Indo-Iran, [[bahasa Armenia|Armenia]], Helenik, [[bahasa Albania|Albania]], Italik, [[bahasa-bahasa Keltik|Keltik]], [[bahasa-bahasa Germanik|Germanik]], dan Balto-Slavik. Selain itu terdapat sub rumpun bahasa Anatolia, Tokharia, dan [[bahasa Proto-Indo-Eropa]] (hipotetik) yang telah punah.
[[Rumpun bahasa]] ini disebut [[Indo-Eropa]] karena penuturnya aslinya berasal dari daerah [[India]] dan [[Eropa]].
 
Dari 20 bahasa masa kini yang terbesar menurut jumlah penuturnya menurut [[Ethnologue|Ethnologue SIL]], dua belas di antaranya adalah Indo-Eropa: [[bahasa Spanyol]], [[bahasa Inggris]], [[bahasa Hindi]], [[bahasa Portugis]], [[bahasa Bengali]], [[bahasa Rusia]], [[bahasa Jerman]], [[bahasa Marathi]], [[bahasa Prancis]], [[bahasa Italia]], [[bahasa Punjabi]], dan [[bahasa Urdu]]. Penutur asli kedua belas bahasa ini mencakup lebih dari 1,7 miliar jiwa.<ref>{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/ethno_docs/distribution.asp?by=size |title=Ethnologue list of languages by number of speakers |publisher=Ethnologue.com |date= |accessdate=2010-08-07}}</ref> Sejumlah bahasa Indo-Eropa telah menyumbang banyak [[kosakata]] ke dalam [[bahasa Indonesia]], seperti [[bahasa Sanskerta]], [[bahasa Persia]], [[bahasa Portugis]], [[bahasa Belanda]], dan bahasa Inggris.
Rumpun bahasa ini untuk pertama kalinya ditemukan oleh Sir [[William Jones (ahli bahasa)|William Jones]].
 
== Etimologi ==
=='Silsilah' bahasa Indo-Eropa==
[[Thomas Young (ilmuwan)|Thomas Young]] menciptakan istilah "Indo-Europa" pada 1813, dari [[India|Indo]]- + [[Eropa]], karena perbedaan yang besar secara geografis antar kerabat bahasa: dari [[Eropa Barat]] hingga [[India Timur Laut]].<ref>
{{cite book|author=Robinson, Andrew
|title=The Last Man Who Knew Everything: Thomas Young, the Anonymous Genius who Proved Newton Wrong and Deciphered the Rosetta Stone, among Other Surprising Feats|url=https://archive.org/details/lastmanwhoknewev00robi
|publisher=Penguin|year=2007|isbn=0-13-134304-1}}
</ref>
 
== Klasifikasi bahasa Indo-Eropa ==
{{Topik Indo-Eropa}}
[[Berkas:IndoEuropeanTree.svg|jmpl|300px|Bahasa Indo-Eropa]]
Proto Indo-Eropa
*[[Bahasa Albania]]{{br}}
{{br}}
*Bahasa Anatolia
**[[Bahasa HititAnatolia]]
* [[Bahasa ArmeniaHittit|Bahasa Nesili]] †
* [[Bahasa Balto-SlavikLuwili]] †
** [[Bahasa BaltikPalaic]]
*** [[Likia|Bahasa LithuaniaLikia]]
** [[Lidia|Bahasa SlaviaLidia]]
*** [[Karia|Bahasa RusiaKaria]]
* [[Pisidia|Bahasa Indo-IranPisidia]]
** [[Bahasa IranikMilia]]
{{br}}
***[[Bahasa Avesta]]
****[[Bahasa ParsiArmenia]]{{br}}
{{br}}
**[[Bahasa Indo-Arya]]
[[Bahasa Balto-Slavik]]
***Bahasa [[Sansekerta]]
* [[Bahasa JermanikBaltik]]
** Baltik Barat †
**Bahasa Jermanik Utara
*** [[Bahasa JermanikGalindia]] Barat
*** [[Bahasa BelandaPrussia kuno]]
*** [[Bahasa JermanSudovi]]
*** [[Bahasa JermanikSkalvi]] Timur
** Baltik Timur
***[[Bahasa Gotik]]
*** [[Bahasa Kelto-ItalikLatvi]]
*** [[bahasa Lituavi]]
**Bahasa Italik
***Bahasa [[LatinBahasa Kuronia]]
**** [[Bahasa RomanceSelonia]]
*** [[Bahasa KeltikSemigallia]]
* [[Bahasa TokhariaSlavia]]
** [[Bahasa YunaniSlavia timur]]
*** [[Rusia (bahasa)|Bahasa Rusia]]
**Athena - Doria - Aeolia - Mikenia - Siprus Kuna
*** [[Bahasa ThrasiaUkraina]]
*** [[Bahasa IlliriaBelarus]]
*** [[Bahasa FrigiaRusyn]]
** [[Bahasa Slavia barat]]
*** [[Bahasa Ceska]]
*** [[Bahasa Slowakia]]
*** [[Bahasa Leci]]
**** [[Bahasa Polski]]
**** [[Bahasa Kasubia]]
**** [[Bahasa Slunsko]]
**** [[Bahasa Polabia]] †
** [[Bahasa Slavia selatan]]
*** Subkelompok barat
**** [[Bahasa Slovenia]]
**** [[Bahasa Kroasia]]
**** [[Bahasa Bosnia]]
**** [[Bahasa Serbia]]
*** Subkelompok timur
**** [[Bahasa Bulgaria]]
**** [[Makedonia (bahasa)|Bahasa Makedonia]]
{{br}}
[[Bahasa Indo-Iran]]
* [[Bahasa Iran]]
** [[Bahasa iran timur]]
*** Timur laut
**** [[Bahasa Avesta]] †
**** [[Bahasa Skitia]] †
**** [[Bahasa Ossetia]]
**** [[Bahasa Sogdia]] †
**** [[Bahasa Yaghnobi]]
**** [[Bahasa Baktria]] †
*** Tenggara
**** [[Bahasa Pashtun]]
**** [[Bahasa Pamiri]]
** [[Bahasa Iran barat]]
*** Barat laut
**** [[Bahasa Dari]]
**** [[Bahasa Baluchi]]
**** [[Bahasa Gilaki]]
**** [[Bahasa Kurdi]]
**** [[Bahasa Mazanadarani]]
**** [[Bahasa Partia]]
**** [[Bahasa Talysh]]
**** [[Bahasa Zazaki]]
*** Barat daya
**** [[Bahasa Farsi kuno]] †
**** [[Bahasa Farsi pertengahan]] †
**** [[Bahasa Persia]]
**** [[Bahasa Luri]]
**** [[Bahasa Tat]]
* [[Bahasa Indo-Arya]]
** [[Bahasa Sanskerta]]
** [[Bahasa Pali]]
** Zona tengah
*** [[Bahasa Hindi]] / [[Bahasa Urdu]]
*** [[bahasa Romani]]
** Zona timur
*** [[Bahasa Angika]]
*** [[Bahasa Assam]]
*** [[Bahasa Bangla]]
*** [[Bahasa Bhojpuri]]
*** [[Bahasa Magadhi]]
*** [[bahasa Maithili]]
*** [[bahasa Oriya]]
** Zona Utara
*** [[Bahasa Nepal]]
** Zona Barat laut
*** [[Bahasa Punjabi]]
*** [[Bahasa Sindhi]]
*** [[Bahasa Khojki]]
*** [[Bahasa Kutchi]]
*** [[Bahasa Rajsthani]]
** Zona Selatan
*** [[Bahasa Divehi]]
*** [[Bahasa Singhala]]
** Zona barat
*** [[Bahasa Gujarati]]
*** [[Bahasa Konkani]]
*** [[Bahasa Marathi]]
* [[Bahasa Nuri]]
** [[Bahasa Ashkunu (Ashkun)]]
** [[Bahasa Kamkata-viri (Bashgali)]]
** [[Bahasa Vasi-vari (Prasuni)]]
** [[Bahasa Tregami]]
** [[Bahasa Kalasha-ala (Waigali)]]
* [[Bahasa Dard]]
** [[Bahasa Dameli]]
** [[Bahasa Domaaki]]
** [[Bahasa Gawar-Bati]]
** [[Bahasa Kalsha-mun]]
** [[Bahasa Kashmiri]]
** [[Bahasa Khowar]]
** [[Bahasa Kohistani]]
** [[Bahasa Ningalami]]
** [[Bahasa Pashayi]]
** [[Bahasa Palula]]
** [[Bahasa Shina]]
** [[Bahasa Shumashti]]
{{br}}
[[Bahasa Jermanik]]
{{br}}
* [[Bahasa Jermanik barat]]
** [[Bahasa Jerman tinggi]]
*** [[Bahasa Jerman]]
*** [[Bahasa Jerman Tengah]]
**** [[Bahasa Jerman]]
**** [[Bahasa Jerman Tengah barat]]
*** [[Bahasa Jerman atas]]
**** [[Bahasa Elsass]]
**** [[Bahasa Jerman alemania]]
**** [[Bahasa Jerman austria]]
**** [[Bahasa Yiddish]]
*** [[Bahasa Wymysorys]]
** [[Bahasa Franconia rendah]]
*** [[Bahasa Belanda]]
*** [[Bahasa Afrikaans]]
** [[Bahasa Low Jerman]]
*** [[Bahasa Jerman Rendah Barat]]
*** [[Bahasa Jerman Rendah Timur]]
**** [[Bahasa Plautdietsch]]
** [[Bahasa Anglo-Frisian]]
*** [[Bahasa Frisia]]
*** [[Bahasa Anglik]]
**** [[Bahasa Inggris]]
* [[Bahasa Bahasa Jermanik Utara]]
** Skandinavia Barat
*** [[Bahasa Norwegia]]
**** [[Bahasa Bokmål|Bahasa Norwegia Bokmål]]
**** [[Bahasa Høgnorsk]]
**** [[Bahasa Landsmål]]
**** [[Bahasa Nynorsk|Bahasa Norwegia Nynorsk]]
**** [[Bahasa Riksmål]]
**** [[Bahasa Vestlandsk]]
**** [[Bahasa Nord-Norsk]]
**** Norwegia timur
**** Norwegia dataran tengah
**** [[Bahasa Trøndersk]]
*** [[Bahasa Islandia]]
*** [[Bahasa Gøtudanskt]]
*** [[Bahasa Faroe]]
*** [[Bahasa Norn]] †
** Skandinavia Timur
*** [[Bahasa Denmark]]
*** [[Bahasa Swedia]]
** [[Bahasa Gutnish]]
**** [[Bahasa Yola]]
* [[Bahasa Jermanik timur]]
** [[Bahasa Gotik]]
** [[Bahasa Gothik Krim|Bahasa Gotik Krim]]
** [[Bahasa Burgundia]]
** [[Bahasa Vandal]]
{{br}}
[[Bahasa Italo-Keltik]]
* [[Bahasa Keltik]]
** [[Bahasa Keltik daratan]]
*** [[Bahasa Galia]]
**** [[Bahasa Lepont]]
**** [[Bahasa Nor]]
**** [[Bahasa Galatia]]
*** [[Bahasa Celtiberia]]
** [[Bahasa Keltik kepulauan]]
*** [[Bahasa Goidel]]
**** [[Bahasa Irlandia kuno]]
**** [[Bahasa Irlandia tengah]]
***** [[Bahasa Gael Irlandia]]
***** [[Bahasa Gael Skotlandia]]
***** [[Bahasa Manx]]
*** [[Bahasa Bretonic]]
**** [[Bahasa Pictish]]
**** [[Bahasa British]]
***** [[Bahasa Cumbria]]
***** [[Bahasa Welsh Kuno]]
***** [[Bahasa Breton Barat daya]]
* [[Bahasa Italik]]
** [[Bahasa Osco-Umbria]]
*** [[Bahasa Osca]]
*** [[Bahasa Umbria]]
**** [[Bahasa Umbria]]
**** [[Bahasa Volscia]]
**** [[Bahasa Aequia]]
**** [[Bahasa Marsia]]
*** [[Bahasa Picene Selatan]]
** [[Bahasa Latino-Falisca]]
*** [[Bahasa Falisca]]
*** [[Bahasa Latin]]
**** [[Bahasa Roman]]
***** [[Bahasa Itali]]
***** [[Bahasa Spanyol]]
***** [[Bahasa Prancis]]
***** [[Bahasa Romania]]
***** [[Bahasa Portugis]]
***** [[Bahasa Dalmatia]] †
{{br}}
[[Bahasa Tokharia]]{{br}}
{{br}}
[[Bahasa Yunani]]{{br}}
{{br}}
[[Bahasa Trasia]]{{br}}
{{br}}
[[Bahasa Illiria]]{{br}}
{{br}}
[[Bahasa Frigia]]{{br}}
 
(†- Bahasa mati)
Bahasa-bahasa Indo-Eropa sudah ribuan [[tahun]] dituliskan. Bahasa Indo-Eropa tertua yang tersurat adalah bahasa Hitit dari tahun 1800 s.M. Sedangkan [[fragmen]] bahasa daripada [[kitab]] [[Rgveda]] [[Sansekerta]] yang tertua diperkirakan berasal dari tahun 1500 s.M.. Tetapi pada kasus terakhir ini, nyanyian ini baru dituliskan pada kira-kira tahun 500. Sehingga ada tradisi [[Sastra Oral]] sepanjang paling tidak 1.000 tahun. Fragmen bahasa Yunani yang tertua adalah dalam bahasa Misenia, dan ditulis menggunakan huruf [[Linear B]] dan berasal dari kira-kira tahun 1.200 s.M..
 
Bahasa-bahasa Indo-Eropa sudah ribuan [[tahun]] dituliskan. Bahasa Indo-Eropa tertua yang tersurat adalah bahasa Hitit dari tahun 1800 SM. Sedangkan [[fragmen]] bahasa [[kitab]] [[Rgveda]] dalam [[bahasa Sanskerta]] yang tertua diperkirakan berasal dari tahun 1500 SM. Pada kasus terakhir ini, nyanyian ini baru dituliskan pada kira-kira tahun 500. Sehingga ada tradisi [[Sastra Oral]] sepanjang paling tidak 1.000 tahun. Fragmen bahasa Yunani yang tertua adalah dalam bahasa Misenia, dan ditulis menggunakan huruf [[Linear B]] dan berasal dari kira-kira tahun 1.200 SM.
==Lihat pula==
* [[Negara Asal Indo-Eropa]]
* [[Penemuan Rumpun Bahasa Indo-Eropa]]
* [[Sejarah Bahasa Indo-Eropa]]
* [[Daftar Bahasa]]
 
== Hipotesis lain ==
[[Kategori:Bahasa Indo-Eropa]]
* [[Bahasa Yunani-Arya]]
[[Kategori:Rumpun bahasa|Indo-Eropa]]
 
== Lihat pula ==
[[af:Indo-Europese tale]]
* [[Penemuan rumpun bahasa Indo-Eropa]]
[[als:Indogermanische Sprachfamilie]]
 
[[an:Luengas indo-europeyas]]
== Referensi ==
[[ang:Indo-Europisc geþéodu]]
{{reflist}}
[[ar:لغات هندوأوروبية]]
 
[[ast:Llingües indoeuropees]]
{{Rumpun bahasa Indo-Eropa}}
[[be:Індаэўрапейскія мовы]]
 
[[bg:Индоевропейски езици]]
{{DEFAULTSORT:Indo-Eropa, rumpun bahasa}}
[[br:Yezhoù indezeuropek]]
[[Kategori:Rumpun bahasa Indo-Eropa| ]]
[[bs:Indoevropski jezici]]
[[Kategori:Rumpun bahasa|Indo-Eropa]]
[[ca:Llengües indoeuropees]]
[[cs:Indoevropské jazyky]]
[[cv:Инди-европа чĕлхисем]]
[[cy:Ieithoedd Indo-Ewropeaidd]]
[[da:Indoeuropæiske sprog]]
[[de:Indogermanische Sprachen]]
[[el:Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες]]
[[en:Indo-European languages]]
[[eo:Hindeŭropa lingvaro]]
[[es:Lenguas indoeuropeas]]
[[et:Indoeuroopa keeled]]
[[eu:Indoeuropar hizkuntzak]]
[[fa:زبان‌های هندواروپایی]]
[[fi:Indoeurooppalaiset kielet]]
[[fo:Indo-evropeisk mál]]
[[fr:Langues indo-européennes]]
[[fy:Yndo-Jeropeeske talen]]
[[ga:Cine teangeolaíoch Ind-Eorpach]]
[[gl:Linguas indoeuropeas]]
[[he:שפות הודו-אירופיות]]
[[hi:हिन्द-यूरोपीय भाषा-परिवार]]
[[hr:Indoeuropska jezična porodica]]
[[hsb:Indoeuropske rěče]]
[[hu:Indoeurópai nyelvcsalád]]
[[ia:Lingua indoeuropee]]
[[io:Indo-Europana linguaro]]
[[it:Lingue indoeuropee]]
[[ja:インド・ヨーロッパ語族]]
[[jbo:xinjoiro'o bangu]]
[[ko:인도유럽어족]]
[[ku:Zimanmalbata hind û ewropî]]
[[kw:Yethow Eyndo-Europek]]
[[la:Linguae Indoeuropaeae]]
[[lt:Indoeuropiečių kalbos]]
[[lv:Indoeiropieši]]
[[mk:Индоевропски јазици]]
[[nds:Indoeuropääsche Spraken]]
[[nl:Indo-Europese talen]]
[[no:Indoeuropeiske språk]]
[[oc:Lengas indoeuropèas]]
[[pl:Języki indoeuropejskie]]
[[pt:Línguas indo-européias]]
[[rmy:Indo-Europikane chhiba]]
[[ro:Limbile indo-europene]]
[[ru:Индоевропейские языки]]
[[se:Indoeurohpálaš gielat]]
[[sl:Indoevropski jeziki]]
[[sq:Gjuhët indo-evropiane]]
[[sr:Индоевропски језици]]
[[sv:Indoeuropeiska språk]]
[[sw:Lugha za Kihindi-Kiulaya]]
[[ta:இந்தோ-ஐரோப்பிய மொழிகள்]]
[[th:ภาษากลุ่มอินโด-ยูโรเปียน]]
[[tr:Hint-Avrupa dil ailesi]]
[[uk:Індоєвропейські мови]]
[[vi:Hệ ngôn ngữ Ấn-Âu]]
[[zh:印欧语系]]