Kakap (perahu): Perbedaan antara revisi

[[Berkas:Kakap jeramJeram Selangor H. Warington Smyth.png|jmpl|300x300px|Kakap Jeram, perahu nelayan dari [[Selangor]].]]

'''Kakap''' adalah [[perahu]] pesisir atau perahu sungai sempit yang digunakan untuk menangkap ikan di [[Indonesia]], [[Malaysia]], dan [[Brunei Darussalam|Brunei]].<ref name="Hussin">{{cite book|url=https://books.google.com.ph/books?id=TRrd8EBOqxwC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|title=Trade and Society in the Straits of Melaka: Dutch Melaka and English Penang, 1780-1830|last1=Hussin|first1=Nordin|date=2007|publisher=NUS Press|isbn=9789971693541|page=64}}</ref><ref name="Vogel">{{cite book|url=https://books.google.com.ph/books?id=bLCoDQAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|title=On the Eighteenth Century as a Category of Asian History: Van Leur in Retrospect|last1=Vogel|first1=Jaap|date=2016|publisher=Routledge|isbn=9781351913720|editor1-last=Blussé|editor1-first=Leonard|chapter=J.C. Van Leur, 1908-1942: A Short Life History|editor2-last=Gaastra|editor2-first=Femme S.}}</ref> Kakap merupakan perahu yang sering digunakan oleh [[Orang Lanun|orang Illanun]] sebagai perahu bantuan atau tambahan untuk melakukan perompakan di kawasan pesisir. Bagi orang Melayu, perahu jenis ini digunakan sebagai perahu perang atau perahu angkut.<ref name="warren2">{{cite book|author=Warren,|first=James JFrancis|year=2002|url=https://nuspress.Fnus.edu.sg/products/iranun-and-balangingi|title=Iranun and Balangingi: Globalization, Maritime Raiding and the Birth of Ethnicity|publisher=NUS Press|isbn=9789971692421|pages=}}</ref>{{rp|241}}<ref name="warren">{{cite book|author=Warren|first=James ''Francis|year=2007|title=The Sulu Zone, 1768-1898''. Singapura: The SingaporeDynamics of External Trade, Slavery, and Ethnicity in the Transformation of a Southeast Asian Maritime UniversityState|publisher=NUS Press|isbn=9789971693862|pages=}}</ref>{{rp|239}}

Nama kakap berasal dari kata Melayu yang berarti "mata-mata", "pengintai", dan "pengawas". Dengan demikian, namanya berarti "jenis perahu yang digunakan untuk mengintai".<ref>{{Cite journal|last=Smyth|first=H. Warington|date=May 16, 1902|title=Boats and Boat Building Inin the Malay Peninsula|url=|journal=The Journal of the Society of Arts|volume=50|pages=570–588|via=JSTOR}}</ref>{{rp|578}}

Kakap lebih ringan dari [[penjajap]] dan menggunakan satu tiang dan [[Layar tanja|layar berbentuk segi empat]]. Papan pada lambung kakap tidak dipaku, tetapi dilekatkan menggunakan teknik pasak kayu dan diperkuat dengan ikatan [[rotan]]. Kakap yang besar mampu mencapai 8 meter panjangnya dan mampu membawa 108–10 orang awak kapal. Biasanya awak-awak perahu ini merupakan awak-awak kapal penjajap.<ref name=":1">{{Cite book|last=John|first=Horace Stebbing Roscoe St.|year=1853|url=https://books.google.co.id/books?id=m6FFAAAAIAAJ|title=The Indian Archipelago: Its History and Present State, Volume 2|location=London|publisher=Longman, Brown, Green, and Longmans}}</ref>{{rp|183–184}}<ref>{{Cite book|title=Antropologi Dan Sejarah Dalam Kearifan Tempatan|last=Zainun|first=Nazarudin|publisher=Penerbit USM|year=2015|isbn=9789838619325|location=|pages=}}</ref>

Di pesisir Selangor, kakap digunakan sebagai perahu nelayan, tepatnya dengan nama kakap Jeram. Jeram adalah nama desa nelayan besar di distrik Kuala Selangor. Namanya dapat diartikan sebagai "pengintai Jeram".<ref name=":0">{{Cite book|title=Mast and Sail in Europe and Asia|url=https://archive.org/details/mastandsailineu00smytgoog|last=Smyth|first=H. Warrington|publisher=John Murray|year=1906|isbn=|location=|pages=}}</ref>{{rp|351-352}}

Untuk aktivitas perompakan, kakap tidak belayar sendirian dan sering mengiringi penjajap serta digunakan sebagai peninjau dalam aktivitas [[perompakan]]. Jika kapal-kapal dagang bertemu dengan perahu jenis ini, sudah pasti ada penjajap atau [[lanong]] yang bersembunyi di sekitar perairan itu. Kakap juga sesuai digunakan untuk menyusuri pantai dan berlayar hingga ke sungai yang menemui [[muara]] laut. Jika diserang, kakap mampu mendarat dengan mudah di kawasan pantai atau tepi sungai untuk memudahkan awak kapal melarikan diri ke kawasan hutan bakau atau palem sambil membawa perahu itu bersama mereka. [[Suku Laut|Orang laut]] menggunakan kakap yang dapat memuat 20 orang yang digunakan untuk kegiatan merompak di laut.<ref name=":1" />{{rp|183–184}}<ref>Mohamed Zen (2002). ''Orang Laut: Studi Etnopedagogi''. Bandung: Penerbit Yayasan Bahari Nusantara</ref><ref>{{Cite book|last=Balfour|first=Edward|date=1885|url=https://books.google.co.id/books?id=XCE_AQAAMAAJ&pg=PA399&dq=javanese+vessel&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiEjIWCpefuAhVOeX0KHbzCDDw4ChDoATAIegQICRAC#v=onepage&q=javanese%20vessel&f=false|title=The Cyclopædia of India and of Eastern and Southern Asia: Commercial, Industrial and Scientific, Products of the Mineral, Vegetable, and Animal Kingdoms, Useful Arts and Manufactures, Volume 1|location=|publisher=B. Quaritch|isbn=|pages=399|url-status=live}}</ref>

[[Kategori:PenemuanReka cipta Indonesia]]