Zaman Klasik: Perbedaan antara revisi

[[Berkas:2006 01 21 Athènes Parthénon.JPG|jmpl|upright=1.2|[[Parthenon|Partenon]], contoh karya budaya Yunani Kuno, merupakan salah satu lambangikon Zaman Klasik yang paling terkenal.]]

'''Zaman Klasik''' adalah kurun waktu abad ke-8 Pra-Masehi sampai abad ke-65 Tarikh Masehi dalam sejarah peradaban kawasan [[Laut Tengah]],{{NoteTag|Keterangan yang lebih terperinci mengenai tarikh akhir yang digunakan oleh sejarawan dapat dibaca dalam artikel [[Abad Pertengahan#Terminologi dan periodisasi|Abad Pertengahan - Terminologi dan Periodisasi]].}} teristimewa peradaban [[Yunani Kuno]] dan peradaban [[Romawi Kuno]], dua serangkai yang lazim disebut [[Dunia Yunani-Romawi]]. Pada kurun waktu inilah peradabanmasyarakat Yunani-Romawi berkembang dan meluaskan pengaruhnya ke seluruh Eropa, Afrika Utara, dan Asia Barat.

[[Kebudayaan]] bangsa Yunani Kuno serta beberapa unsur kebudayaan masyarakat [[Timur Dekat Kuno]] mendasari tolok-tolok ukur kesempurnaan di bidang seni rupa,<ref>{{Interlanguage link multi|Helga von Heintze|de|vertical-align=sup}}: Römische Kunst (''RomanSeni artRupa Romawi''). InDalam: [[Walter-Herwig Schuchhardt]] (1960): Bildende Kunst I (Archäologie) (''Visual arts&nbsp;I – archaeology''). {{Interlanguage link multi|Das Fischer Lexikon|de|vertical-align=sup}}. [[S. Fischer Verlag]]. Hlm. 192. "Bestimmend blieb (...) der italisch-römische Geist, der sich der entlehnten Formen nur bediente. (...) Ohne [die] Begegnung [mit der griechischen Formenwelt, author's note] hätte der italisch-römische Geist sich wohl kaum in künstlerischen Schöpfungen ausdrücken können und wäre nicht über die Ansätze, die wir in den ''Kanopen von Chiusi'' (...), der ''kapitolinischen Wölfin'' (...), dem ''Krieger von Capestrano'' (...) erhalten haben, hinausgekommen. Auch die gleichermaßen realistische wie unkünstlerische Auffassung der ''Porträts'' im 2. und 1. J[ahr]h[undert] v[or] Chr[istus] konnte sich nur unter dem Einfluß griechischer Formen ändern." (''"Faktor penentunya tetap saja semangat Romawi-Italik, yang hanya memanfaatkan bentuk-bentuk pinjaman. (...) Tanpa perjumpaan dengan [khazanah bentuk-bentuk Yunani], semangat Romawi-Italik mustahil mampu mengungkapkan dirinya melalui karya-karya seni rupa, dan mustahil melangkah lebih jauh dari bentuk-bentuk tahap awal yang terlestarikan dalam tempayan-tempayan bertutup dari Chiusi, patung Serigala Kapitolina, dan arca Pejuang Capestrano. Demikian pula konsepsi dan produksi yang realistis dan inartistik dari potret-potret pada abad kedua dan abad pertama pra-Masehi hanya dapat mengalami perubahan berkat pengaruh bentuk-bentuk Yunani."'')</ref> filsafat, tata kemasyarakatan, dan pendidikan Dunia Yunani-Romawi sampai dengan [[Kekaisaran Romawi|Zaman Kekaisaran Romawi]]. Bangsa Romawi melestarikan, meniru, dan [[sejarah juang militer Romawi|menyebarluaskan]] tolok-tolok ukur kesempurnaan ini ke seluruh Eropa sampai mereka mampu bersaing dengan kebudayaan Yunani, yakni ketika penggunaan [[bahasa Latin]] sudah meluas ke mana-mana, dan Dunia Yunani-Romawi sudah terbiasa bertutur dalam bahasa Yunani sekaligus bahasa Latin.<ref>[[Brockhaus Enzyklopädie|Der Große Brockhaus]]. Jld. 1.: A-Beo. Eberhard Brockhaus, Wiesbaden 1953, hlmn. 315. "Ihre dankbarsten und verständnisvollsten Schüler aber fand die hellenistische Kultur in den Römern; sie wurden Mäzene, Nachahmer und schließlich Konkurrenten, indem sie die eigene Sprache wetteifernd neben die griechische setzten: so wurde die antike Kultur zweisprachig, griechisch und lateinisch. Das System dieser griechisch-hellenistisch-römischen Kultur, das sich in der römischen Kaiserzeit abschließend gestaltete, enthielt, neben Elementen des Orients, die griechische Wissenschaft und Philosophie, Dichtung, Geschichtsschreibung, Rhetorik und bildende Kunst." (''"Orang-orang Romawi menjadi murid-murid kebudayaan helenistik yang sangat bersyukur dan penuh pengertian; mereka menjadi pengayom, peniru, dan akhirnya pesaing, ketika bahasa bangsa sendiri mereka entaskan menjadi saingan bahasa Yunani, sehingga kebudayaan kuno pun menjadi dwibahasa, Yunani dan Latin. Sistem kebudayaan Gerika-Latin yang mengejawantah secara definitif pada kurun waktu Kekaisaran Romawi ini berisi unsur-unsur dari Dunia Timur, antara lain ilmu pengetahuan, filsafat, puisi, historiografi, retorika, dan seni rupa Yunani."'')</ref><ref>[[Veit Valentin]]: Weltgeschichte – Völker, Männer, Ideen (''Sejarah dunia – bangsa-bangsa, tokoh-tokoh, gagasan-gagasan''). {{Interlanguage link multi|Allert de Lange|de|3=Allert de Lange Verlag|vertical-align=sup}}, Amsterdam 1939, hlm. 113. "Es ist ein merkwürdiges Schauspiel&nbsp;– dieser Kampf eines bewussten Römertums gegen die geriebene Gewandtheit des Hellenismus: der römische Geschmack wehrt sich und verbohrt sich trotzig in sich selbst, aber es fällt ihm nicht genug ein, er kann nicht über seine Grenzen weg; was die Griechen bieten, hat soviel Reiz und Bequemlichkeit. In der bildenden Kunst und in der Philosophie gab das Römertum zuerst den Kampf um seine Selbständigkeit auf&nbsp;– Bilden um des Bildes willen, Forschen und Grübeln, theoretische Wahrheitssuche und Spekulation lagen ihm durchaus nicht." (''"Usaha kesadaran Romawi yang ulet melawan kecerdasan Helenisme yang lihai merupakan suatu tontonan yang ganjil. Cita rasa Romawi menyiapkan resistensi, dengan keras kepala menggilai diri sendiri, tetapi tidak cukup tertanam di dalam benaknya, ia tak kuasa mengatasi batasan-batasannya; ada terlalu banyak pesona dan terlalu banyak kenyamanan dalam apa yang disuguhkan bangsa Yunani. Di bidang seni rupa dan filsafatlah Romanisme pertama-tama meninggalkan perjuangannya mencapai kemandirian&nbsp;– merupa semata-mata demi rupa itu sendiri, tafakur dan menyelidik, spekulasi teoretis, serta memburu kebenaran sama sekali bukanlah minatnya."'')</ref>

Asas kebudayaan Yunani-Romawi ini sangat besar pengaruhnya terhadap bahasa, politik, hukum, sistem pendidikan, [[filsafat]], ilmu pengetahuan, hal ihwal berperang, seni puisi, historiografi, etika, retorika, seni rupa, dan arsitektur Zaman Modern. Semenjak abad ke-14, suatu gerakan kebangunan kembali perlahan-lahanberangsur tumbuh di atas sisa-sisa warisan peninggalan Zaman Klasik, yakni gerakan yang kelak disebut [[Renaisans]] di Eropa. Gerakan ini kembali mencuat ketika gerakan-gerakan [[Neoklasikisme|neoklasik]] marak bermunculan pada abad ke-18 dan ke-19.

Kurun waktu terawal pada Zaman Klasik adalah kurun waktu sebelum kemunculan kembali sumber-sumber [[sejarah]] secara perlahan-lahan selepas [[kemerosotan Akhir Zaman Perunggu]]. Sebagian besar dari kurun waktu abad ke-8 dan ke-7 SM masih merupakan Zaman [[Protosejarah]], manakala piagam-piagam [[sejarah alfabet Yunani|beraksara Yunani]] ragam tertua mulai marak bermunculan pada paruh pertama abad ke-8 SM. [[Homeros]] sudah jamak dianggap hidup pada abad ke-8 atau ke-7 SM, dan tarikh masa hidupnya seringkalisering kali digunakan sebagai tarikh permulaan Zaman Klasik. Pada kurun waktu ini pula [[Olimpiade Kuno]] mulai diselenggarakan, yakni pada tahun 776 SM.

Menurut legenda, kota Roma [[berdirinya Roma|didirikan]] pada tanggal 21 April 753 SM oleh [[Romulus dan Remus]], anak kembar keturunan [[Aeneas]], kesatria ningrat asal [[Troya]].<ref>{{cite book|url = https://books.google.com/books?id=9JJdqJ8YGH8C&pg=PA5|last1=Adkins|first1= Lesley |last2= Adkins|first2 = Roy|date = 1998| page= 3|title = Handbook to Life in Ancient Rome|publisher = Oxford University Press|location = New York|isbn = 978-0195123326}}</ref> Konon lantaran langkanyakelangkaan perempuan di kota Roma, memaksa orang Latini untuk menggunakan tipu daya demi mendapatkan istri. Mereka mengundang [[Sabine|orang Sabini]] ke sebuah perayaan, lalu melarikan anak-anak gadis mereka, sehingga orang Latini dan orang Sabini akhirnya hidup berbaur.<ref>[http://ancienthistory.about.com/cs/grecoromanmyth1/a/mythslegends_3.htm Mitos dan Legenda – Roma, Serigala, dan Mars] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070529053414/http://ancienthistory.about.com/cs/grecoromanmyth1/a/mythslegends_3.htm |date=2007-05-29 }}. Diakses 8 Maret 2007.</ref>

Bukti-bukti arkeologi memang menunjukkan tanda-tanda keberadaan sebuah permukiman perdana di lingkungan [[Forum Romawi|Forum Romanum]] pada pertengahan abad ke-8 SM, kendati permukiman-permukiman di [[Bukit Palatium|Bukit Palatinus]] mungkin saja sudah didirikan pada abad ke 10 SM.<ref>{{cite book|last = Matyszak|first = Philip|date = 2003| page= [https://archive.org/details/chronicleofroman0000maty/page/19 19]|title = Chronicle of the Roman Republic: The Rulers of Ancient Rome from Romulus to Augustus|url = https://archive.org/details/chronicleofroman0000maty|publisher = Thames & Hudson|isbn = 978-0500051214}}</ref><ref>Duiker, 2001. hlm. 129.</ref>

Western Roman Empire; [...])</ref><ref>United Center for Research and Training in History. (1973). Bulgarian historical review. Sofia: Pub. House of the Bulgarian Academy of Sciences]. hlm. 43. (bdk. ... in the history of Europe, which marks both the end of ancient history and the beginning of the Middle Ages, is the fall of the Western Roman Empire.)</ref> tarikh penutupan [[Akademi Platonik|Perguruan Plato]] di Athena oleh [[Daftar Kaisar Romawi Timur|Kaisar]] [[Yustinianus I]] (tahun 529),<ref>{{cite book |title=A History of Greek Literature |last=Hadas |first=Moses |year=1950 |publisher= Columbia University Press |isbn= 0-231-01767-7 |page= 273 dari 331 |url= https://books.google.com/?id=dOht3609JOMC&pg=PA273&dq=%22end+of+antiquity%22}}</ref> dan tarikh [[Muslim conquest of the Maghreb|penaklukan sebagian besar kawasan Laut Tengah]] oleh bala tentara [[Muslim]] (tahun 634–718).<ref name=Pirenne>[[Henri Pirenne]] (1937). [https://archive.org/details/MohammedAndChalemagne ''Mohammed and Charlemagne''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150408092705/https://archive.org/details/MohammedAndChalemagne |date=2015-04-08 }} Diterjemahkan ke dalam bahasa Inggris oleh [[Bernard Miall]], 1939. Dari [[Internet Archive]]. Garis-garis besar tesis ini mula-mula diuraikan dalam sebuah artikel yang dimuat dalam jurnal ilmiah ''[[Revue Belge de Philologie et d'Histoire]]'' 1 (1922), hlmn. 77–86.</ref> Penaklukan Suriah (tahun 637), Mesir (tahun 639), Siprus (tahun 654), Afrika Utara (tahun 665), Hispania (tahun 718), kawasan selatan Galia (tahun 720), Kreta (tahun 820), Sisilia (tahun 827), dan Malta (tahun 870), maupun aksi-aksi pengepungan ibu kota Wilayah Timur Kekaisaran Romawi ([[Pengepungan Konstantinopel (674–678)|aksi pengepungan Konstantinopel tahun 674–678)]] dan [[Pengepungan Konstantinopel (717–718)|aksi pengepungan Konstantinopel tahun 717–718]]) yang dilakukan bala tentara Muslim merusak sendi-sendi ekonomi, kebudayaan, dan politik yang menyatukan kebudayaan-kebudayaan klasik di kawasan sekitar Laut Tengah dari generasi ke generasi, dan menamatkan Abad Kuno (baca artikel [[Henri Pirenne#Islam|Tesis Pirenne - Islam]]).<ref name=Pirenne/>

[[FileBerkas:Byzantiumby650AD.svg|thumbjmpl|upright=1.2|Kekaisaran Romawi Timur pada tahun 650, sesudah [[Penaklukan Islam|bangsa Arab menaklukkan]] provinsi Suriah dan provinsi Mesir, bertepatan dengan waktu bermukimnya masyarakat [[orang Slav perdana|Slav Perdana]] di Semenanjung Balkan.]]

Senat Romawi masih terus menerbitkan maklumat sampai menjelang akhir abad ke-6, dan Kaisar Romawi Timur terakhir yang menggunakan [[bahasa Latin]] sebagai bahasa sidang majelis istana di Konstantinopel adalah [[Maurikius|Kaisar Maurisius]], yang bertakhta sampai tahun 602. Pemakzulan Kaisar Maurisius melalui [[dahagi]] yang dilakukan angkatan bersenjata Satuan Donau di bawah pimpinan panglima [[Phocas|Fokas]] memicu invasi orang Slav atas Semenanjung Balkan, memundurkan budaya perkotaan Balkan dan Yunani (yang memaksa masyarakat penutur bahasa Latin di Semenanjung Balkan untuk mengungsi ke daerah pegunungan, baca artikel [[asal-usul orang Rumania]]), serta memancing timbulnya [[Perang Romawi Timur-Sassaniyah 602-628|Perang Romawi-Sasani 602–628]] yang berbuntut pada pencaplokan semua kota besar Wilayah Timur selain Konstantinopel. Kekisruhan yang diakibatkannya baru reda sesudah [[penyebaran Islam|aksi-aksi penaklukan yang dilancarkan kaum Muslim]] pada abad ke-7 menuntaskan hilangnya kedaulatan Kekaisaran Romawi Timur atas semua kota besar selain ibu kota. Kaisar [[Heraklius]] di [[Konstantinopel]], yang memerintah pada kurun waktu ini, menggunakan bahasa Yunani alih-alih bahasa Latin sebagai bahasa sidang majelis istana, kendati bahasa Yunani memang sudah sejak semula menjadi bahasa ketatausahaan di daerah-daerah Wilayah Timur Kekaisaran Romawi. Sendi-sendi pemersatu Timur-Barat pun melemah dengan berakhirnya [[Kepausan Bizantin|Zaman Kepausan Bizantin]].<!--

[[Konstantinopel]], ibu kota Kekaisaran Romawi Timur, menjadi satu-satunya kota besar peninggalan Kekaisaran Romawi terdahulu yang masih dikuasai bangsa Romawi, sekaligus menjadi kota terbesar di Eropa. Sepanjang milenium berikutnya, budaya Romawi kota Konstantinopel lambat laun mengalami perubahan, yang membuatsehingga para sejarawan Zaman Modern menggantimerasa perlu mengubah sebutan "Romawi" denganmenjadi "Romawi Timur" atau "[[Kekaisaran Romawi Timur|Bizantin]]", thoughkendati manybanyak classical booksbuku, sculpturesarca, anddan technologiesteknologi survivedZaman thereKlasik alongmaupun withkhazanah classicalboga Romandan cuisinetradisi-tradisi andkeilmuan scholarlyRomawi traditions,Klasik wellmasih intotetap thelestari Middledi Ages,negara whenKekaisaran muchRomawi ofTimur itsampai was"ditemukan "rediscoveredkembali" bypada visitingAbad WesternPertengahan crusaders.oleh Indeed,[[perang theSalib|Laskar inhabitantsSalib]] ofdari ConstantinopleBarat. continuedWarga toKonstantinopel referbahkan tomasih themselvesmenyebut asdiri Romans"orang Romawi", asdemikian didpula theirpihak eventualyang conquerorsmenaklukkan inmereka pada tahun 1453, theyakni [[OttomansTurki Utsmani|orang Turki Utsmaniyah]]. (baca artikel [[Rûm]]). andBudaya [[Romaioi]].)dan Theilmu classicalpengetahuan scholarshipZaman andKlasik cultureyang thatmasih waslestari stilldi preservedKonstantinopel indibawa Constantinopleserta wasoleh broughtwarganya byyang refugeesmengungsi fleeingke itsBarat conquestpada intahun 1453 anddan helpedturut toberjasa spark themencetuskan [[RenaissanceRenaisans]], see(baca artikel [[GreekCendekiawan scholarsYunani indalam the RenaissanceRenaisans]]).

== BacaLihat juga ==

== RujukanReferensi ==