Pupuh: Perbedaan antara revisi

'''Pupuh''' (aksara[[Aksara Sunda|Aksara Sunda Baku]]: ᮕᮥᮕᮥᮂ, [[Aksara Jawa]]: ꦥꦸꦥꦸꦃ) adalah bentuk puisi tradisional [[Sastra Jawa|Jawa]], [[Sastra Sunda|Sunda]], dan [[Sastra Bali|Bali]] yangdi memilikidalam jumlahSuku [[sukuSunda kata]]Pupuh ataubiasa ''gurudi wilangan,''sebut dan [[rima]] ataudengan ''guru laguTembang''.<ref>{{Cite tertentujournal|last=Istiqomah, diDhea setiapdan barisnya.Dian TerdapatAgung tujuhIsnanto|first=|date=2019|title=Makna belasPupuh jenis pupuh(Tembang) dalam sastraTradisi Sunda,Ritual masing-masingSandingan memilikiMasyarakat sifatJawa tersendiri dan digunakan untuk tema yang berbeda.<ref name=":0">{{CiteKabupaten webKediri|url=https://kuliahmultimediajournal.isbiunismuh.ac.id/16123027/index.php/2019konfiks/05article/14view/pengertian-pupuh1329/2207|titlejournal=PengertianKonfiks: PupuhJurnal –Sastra, RagamBahasa Sekardan PasundanPengajaran|languagevolume=id-ID6|access-dateissue=2020-07-271|pages=60}}</ref> Pupuh sendiri itu terikat oleh patokan (aturan) berupa guru ''wilangan'', ''guru lagu'', dan ''watek.'' Guru wilangan adalah jumlah engang (suku kata) tiap ''padalisan'' (larik/baris).[http://repository.upi.edu/13091/4/S_SDT_1000168_Chapter1.pdf]

* [['''Asmarandana]]''' ᮃᮞ᮪ᮙᮛᮔ᮪ᮓᮔ [8i 8<nowiki/>a 8é/o 8a 7a 8u 8a] bertemakan birahi, cinta kasih seseorang kepada kekasih, sahabat, maupun keluarga. Dalam bahasa Jawa ''Asmåråndhånå'' ꦄꦱ꧀ꦩꦫꦟ꧀ꦝꦤ, sementara dalam bahasa Bali ''Semarandana'' ᬘᭂᬫᬭᬡ᭄ᬟᬦ.

* [['''Balakbak]]''' ᮘᮜᮊ᮪ᮘᮊ᮪ [15é 15é 19é] bertemakan lawak, banyolan tentang kehidupan sehari-hari. Dalam bahasa Jawa dieja ''Balabak'' ꦧꦭꦧꦏ꧀.

* [['''Dangdanggula]]''' ᮓᮀᮓᮀᮌᮥᮜ [10i 10a 8é/o 7u 9i 7a 6u 8a 12i 7a] bertemakan ketenteraman, keagungan, kegembiraan. Dalam bahasa Jawa: ''Dhandhanggulå'' ꦝꦟ꧀ꦝꦁꦒꦸꦭ.

* [['''Durma]]''' ᮓᮥᮁᮙ [12a 7i 6a 7a 7i 5a 7i] bertemakan kemarahan, kesombongan, semangat. Dalam bahasa Jawa: ''Durmå'' ꦢꦸꦂꦩ.

* [['''Gambuh]]''' ᮌᮙ᮪ᮘᮥ᮪ [7u 10u/i 12i 8u 8o] bertemakan kesedihan, kesusahan, kesakitan. Dalam bahasa Jawa: ''Gambuh'' ꦒꦩ꧀ꦧꦸꦃ.

* [['''Gurisa]]''' ᮌᮥᮛᮤᮞ [8×8a] bertemakan khayalan seseorang. Dalam bahasa Jawa: ''Girisa'' ꦒꦶꦫꦶꦱ''.''

* [['''Jurudemung]]''' ᮏᮥᮛᮥᮓᮨᮙᮥᮀ [8a 8u 6i 8a 8u] bertemakan kebingungan, masalah kehidupan. Dalam bahasa Jawa: ''Jurudhemung'' ꦗꦸꦫꦸꦝꦼꦩꦸꦁ.

* [['''Kinanti]]''' ᮊᮤᮔᮔ᮪ᮒᮤ [8u 8i 8a 8i 8a 8i] bertemakan penantian seseorang. Dalam bahasa Jawa: ''Kinanthi'' ꦏꦶꦤꦟ꧀ꦛꦶ.

*[['''Ladrang]]''' ᮜᮓᮢᮀ [10i 8a 8i 12a] bertemakan sindiran. Pupuh ini hanya ditemukan di Sunda.

* [['''Lambang]]''' ᮜᮙ᮪ᮘᮀ [4×8a] bertemakan lawak dengan aspek renungan. Pupuh ini hanya ditemukan di Sunda.

* [['''Magatru]]''' ᮙᮌᮒᮢᮥ [12u 8i 8u 8i 8o] bertemakan penyesalan. Dalam bahasa Jawa: ''Megatruh'' ꦩꦼꦒꦠꦿꦸꦃ.

* [['''Maskumambang]]''' ᮙᮞ᮪ᮊᮥᮙᮙ᮪ᮘᮀ [12i 6a 8i 8a] bertemakan kesedihan yang mendalam, berempati, dan rasa prihatin. Dalam bahasa Jawa: ''Maskumambang'' ꦩꦱ꧀ꦏꦸꦩꦩ꧀ꦧꦁ.

* [['''Mijil]]''' ᮙᮤᮏᮤᮜ᮪ [10i 6o 10e 10i 6i 6u] bertemakan kesedihan yang menimbulkan harapan. Dalam bahasa Jawa: ''Mijil'' ꦩꦶꦗꦶꦭ꧀.

* [['''Pangkur]]''' ᮕᮀᮊᮥᮁ [8a 11i 8u 7a 12u 8a 8a] bertemakan perasaan sebelum mengemban sebuah tugas berat. Dalam bahasa Jawa: ''Pangkur'' ꦥꦁꦏꦸꦂ

* [['''Pucung]]''' ᮕᮥᮎᮥᮀ [12u 6a 8é/o 12a] bertemakan rasa marah pada diri sendiri. Dalam bahasa Jawa: ''Pocung'' ꦥꦺꦴꦕꦸꦁ.

* [['''''Sinom]]''''' ᮞᮤᮔᮧᮙ᮪ [8a 8i 8a 8i 7i 8u 7/8a 8i 12a] bertemakan kegembiraan. Bahasa Jawa: ''Sinom'' ꦱꦶꦤꦺꦴꦩ꧀

* [['''Wirangrong]]''' ᮝᮤᮛᮀᮛᮧᮀ [8i 8o 8u 8i 8a 8a] bertemakan rasa malu akan tingkah laku sendiri. Bahasa Jawa: ''Wirangrong'' ꦮꦶꦫꦁꦫꦺꦴꦁ.

Biasanya pupuh dinyanyikan dan diiringi dengan [[Kacapi|Kecapi]], [[Rebab]] dan [[Suling]].<ref name=":0" />