Sumer: Perbedaan antara revisi
Konten dihapus Konten ditambahkan
Tidak ada ringkasan suntingan |
Tidak ada ringkasan suntingan |
||
Baris 44:
Istilah "Sumer" ([[bahasa Akkadia|bahasa Akad]]ː 𒋗𒈨𒊒, ''šumeru'')<ref>{{cite web |title=emeĝir [SUMERIAN] |url=http://psd.museum.upenn.edu/epsd/epsd/e1283.html |website=The Pennsylvania Sumerian Dictionary |publisher=University of Pennsylvania Museum of Anthropology and Archaeology |access-date=14 Juli 2021}}</ref> berasal dari sebutan [[Kekaisaran Akkadia|masyarakat Akad]] untuk "orang Sumer", masyarakat kuno penutur bahasa rumpun Non[[rumpun bahasa Semit|semit]] yang mendiami kawasan selatan [[Mesopotamia]].<ref name="ANE29"/><ref>{{cite book |last1=Black |first1=Jeremy A. |last2=George |first2=A. R. |last3=Postgate |first3=J. N. |last4=Breckwoldt |first4=Tina |title=A Concise Dictionary of Akkadian |date=2000 |publisher=Otto Harrassowitz Verlag |isbn=978-3-447-04264-2 |page=384 |url=https://books.google.com/books?id=-qIuVCsRb98C&pg=PA384 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Miller |first1=Douglas B. |last2=Shipp |first2=R. Mark |title=An Akkadian Handbook: Paradigms, Helps, Glossary, Logograms, and Sign List |date=1996 |publisher=Eisenbrauns |isbn=978-0-931464-86-7 |page=68 |url=https://books.google.com/books?id=27m3y6MNRzYC&pg=PA68 |language=en}}</ref><ref name="Piotr Michalowski 2004, Halaman 19-59">Piotr Michalowski, "Sumerian," ''The Cambridge Encyclopedia of the World's Ancient Languages." Penyunting Roger D. Woodard (2004, Cambridge University Press). Halaman 19–59</ref><ref>{{cite book |author=Roŭ |first=Georges |title=Ancient Iraq |publisher=Penguin Books |year=1993 |edition=3 |location=London, Inggris|pages=80–82}}</ref> Di dalam peninggalan-peninggalan tertulis, orang Sumer menyebut negeri mereka dengan nama "Kengir", "negeri tuan-tuan mulia" ([[bahasa Sumeria|bahasa Sumer]]ː [[:wikt:𒆠|𒆠]][[:wikt:𒂗|𒂗]][[:wikt:𒄀|𒄀]], ''ki-en-gi(-r)'', ''negeri + tuan-tuan + mulia''), dan menyebut bahasa mereka dengan nama "Emegir" ([[bahasa Sumeria|bahasa Sumer]]ː 𒅴𒂠, ''eme-g̃ir'', atau 𒅴𒄀 ''eme-gi''<sub>15</sub>).<ref name="ANE29">"Daerah yang dimaksud (ujung selatan Mesopotamia) kini dapat disebut Sumer, dan penduduknya dapat disebut orang Sumer ([[lang-en|Sumerians]]), kendati nama-nama tersebut hanyalah rekaan Inggris daro sebutan-sebutan Akad; orang Sumer sendiri menyebut negeri mereka Kengir, bahasa mereka Emegir, dan diri mereka Sag-giga, "orang kepala hitam." dalam {{cite book|title=The Ancient Near East|author1=W. Hallo|author2=W. Simpson|publisher=New York: Harcourt, Brace, Jovanovich|year=1971|page=29}}</ref><ref>{{cite book |last1=Toorn |first1=Karel van der |last2=Becking |first2=Bob |last3=Horst |first3=Pieter Willem van der |title=Dictionary of Deities and Demons in the Bible |date=1999 |publisher=Wm. B. Eerdmans Publishing |isbn=978-0-8028-2491-2 |page=32 |url=https://books.google.com/books?id=yCkRz5pfxz0C&pg=PA32 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Edzard |first1=Dietz Otto |title=Sumerian Grammar |date=2003 |publisher=Brill |isbn=978-90-474-0340-1 |page=1 |url=https://books.google.com/books?id=HOx5DwAAQBAJ&pg=PA1 |language=en}}</ref>
Asal-usul orang Sumeria tidak diketahui, tetapi mereka menyebut diri sebagai "Yang Hitam Kepalanya" atau "Orang Kepala Hitam"<ref name="ANE29"/><ref>"Asal-usul orang Sumer tidak diketahui; mereka menyifatkan diri sendiri sebagai 'orang kepala hitam'" {{cite book |last1=Haywood |first1=John |title=The Penguin Historical Atlas of Ancient Civilizations |date=2005 |publisher=Penguin |isbn=978-0-14-101448-7 |page=28 |url=https://books.google.com/books?id=xtjtAAAAMAAJ |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Diakonoff |first1=I. M. |title=Early Antiquity |date=2013 |publisher=University of Chicago Press |isbn=978-0-226-14467-2 |page=72 |url=https://books.google.com/books?id=JU8pegs94uoC&pg=PA72 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Finer |first1=Samuel Edward |last2=Finer |first2=S. E. |title=The History of Government from the Earliest Times: Ancient monarchies and empires |date=1997 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-820664-4 |page=99 |url=https://books.google.com/books?id=aEziNfjinnMC&pg=PA99 |language=en}}</ref> ([[bahasa Sumeria|bahasa Sumer]]ː [[:wikt:𒊕|𒊕]][[:wikt:𒈪|𒈪]], ''sag̃-gíg'', ''kepala + hitam'', atau [[:wikt:𒊕|𒊕]][[:wikt:𒈪|𒈪]][[:wikt:𒂵|𒂵]], ''sag̃-gíg-ga'', secara fonetis {{IPA|/saŋ ɡi ɡa/}}, ''kepala + hitam + penanda relatif'').<ref name="DAF">{{cite book |last1=Foxvog |first1=Daniel A. |title=Elementary Sumerian Glossary |date=2016 |publisher=University of California at Berkeley |page=52 |url=https://cdli.ucla.edu/pubs/cdlp/cdlp0003_20160104.pdf}}</ref><ref name="PUSD"/><ref name="IMD">{{cite book |last1=Diakonoff |first1=I. M. |last2=D'I︠A︡konov |first2=Igor' Mik︠h︡aílovich |title=Early Antiquity |date=1991 |publisher=University of Chicago Press |isbn=978-0-226-14465-8 |page=72 |url=https://books.google.com/books?id=JSRAUIYENZoC&pg=PA72 |language=en}}</ref><ref name="GF">{{cite book |last1=Feuerstein |first1=Georg |last2=Kak |first2=Subhash |last3=Frawley |first3=David |date=2005 |title=The Search of the Cradle of Civilization: New Light on Ancient India |edition=Second Revised |publisher=Motilal Banarsidass Publishers |isbn=978-81-208-2037-1 |page=117 |url=https://books.google.com/books?id=wNlsRZh3rwgC&pg=PA117 |language=en}}</ref> Sebagai contoh,
Orang Akad, masyarakat penutur bahasa rumpun Semit Timur yang kelak menaklukkan negara-[[negara kota]] orang Sumer, adalah pihak yang memberi Sumer nama bersejarahnya yang utama, tetapi pertumbuhkembangan [[fonologi]]s istilah ''šumerû'' tidak diketahui secara pasti.<ref name="Nimrod">{{cite journal |author=van der Toorn |first1=K. |last2=van der Horst |first2=P. W. |date=January 1990 |title=Nimrod before and after the Bible |journal=The Harvard Theological Review |volume=83 |issue=1 |pages=1–29 |doi=10.1017/S0017816000005502 |s2cid=161371511}}</ref> Istilah ''[[Sinear|Šinʿar]]'' (שִׁנְעָר) dalam [[bahasa Ibrani]], ''Sngr'' dalam [[bahasa Mesir]], dan ''Šanhar(a)'' dalam [[bahasa Het]], yang sama-sama merujuk kepada kawasan selatan Mesopotamia, mungkin saja merupakan ragam barat dari istilah ''Sumer''.<ref name="Nimrod" />
Baris 63:
Beberapa sarjana menggugat gagasan yang mengatakan bahwa orang Sumer menuturkan semacam bahasa Purwaefrat atau [[Stratum (linguistik)|bahasa substratum]]. Menurut mereka, bahasa Sumer mungkin saja berasal dari masyarakat-masyarakat [[perburuan|pemburu]] dan [[penangkapan ikan|penangkap ikan]] yang mendiami daerah paya dan [[Arabia Timur|Pesisir Timur Jazirah Arab]], dan merupakan bagian dari kebudayaan [[kapak genggam|perkakas batu bermata dua]] di Jazirah Arab.<ref>Margarethe Uepermann (2007), "Structuring the Late Stone Age of Southeastern Arabia". ''Arabian Archaeology and Epigraphy Arabian Archaeology and Epigraphy,'' Jld. 3, edisi 2, hlmn. 65–109.</ref> [[Juris Zarins]] meyakini bahwa orang Sumer berdiam di sepanjang pesisir [[Arabia Timur|Kawasan Timur Jazirah Arab]], yaitu kawasan [[Teluk Persia]] sekarang ini, sebelum kawasan tersebut dilamun air pada penghujung [[Periode glasial terakhir|Zaman Es]].<ref>{{cite journal |last=Hamblin |first=Dora Jane |date=May 1987 |title=Has the Garden of Eden been located at last? |url=http://www.theeffect.org/resources/articles/pdfsetc/Eden.pdf |journal=Smithsonian Magazine |volume=18 |issue=2 |access-date=8 Januari 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140109135715/http://www.theeffect.org/resources/articles/pdfsetc/Eden.pdf |archive-date=9 Januari 2014 }}</ref>
Peradaban Sumer terbentuk pada [[periode Uruk|babak Uruk]] (milenium ke-4 SM), yang berlanjut ke [[Periode Jemdet Nasr|babak Jamdat Nasir]] dan [[Periode Dinasti Awal (Mesopotamia)|babak Kulawangsa
Rekam sejarah yang andal
== Temuan arkeologi ==
Baris 80:
| image2 = The White Temple 'E at Uruk, 3500-3000 BCE.jpg
| image1 = White Temple ziggurat in Uruk.jpg
| footer = Zigurat Anu dan Kuil Putih di Uruk. Zigurat Anu, yakni bangunan menyerupai piramida yang lebih dulu didirikan sekitar tahun 4000 SM, sementara bangunan Kuil Putih yang berdiri di atasnya diduga rampung sekitar tahun 3500 SM.<ref>{{cite book |last1=Crüsemann |first1=Nicola |last2=Ess |first2=Margarete van |last3=Hilgert |first3=Markus |last4=Salje |first4=Beate |last5=Potts |first5=Timothy |title=Uruk: First City of the Ancient World |date=2019 |publisher=Getty Publications |isbn=978-1-60606-444-3 |page=325 |url=https://books.google.com/books?id=muCvDwAAQBAJ&pg=PT325 |language=en}}</ref> Kemungkinan besar rekabentuk zigurat adalah leluhur rekabentuk piramida-[[piramida Mesir]], yang tertua di antaranya diduga berasal dari sekitar tahun 2600 SM.<ref>"Rekabentuk berundak pada Piramida Zoser di Saqara, piramida tepian Nil tertua yang diketahui saat ini, membersitkan dugaan adanya penyerapan konsep zigurat Mesopotamia." dalam {{cite book |last1=Held |first1=Colbert C. (University of Nebraska)|title=Middle East Patterns, Student Economy Edition: Places, People, and Politics |date=2018 |publisher=Routledge |isbn=978-0-429-96199-1 |page=63 |url=https://books.google.com/books?id=fOlgDwAAQBAJ&pg=PA63 |language=en}}</ref>}}
Berikut ini adalah daftar tak lengkap kota-kota yang mungkin pernah didatangi, berinteraksi dan berdagang dengan, diinvasi, ditaklukkan, dihancurkan, diduduki, dikolonisasi oleh, dan/atau malah berada di dalam mandala pengaruh orang Sumer (diurut berdasarkan letak dari selatan ke utara):
# [[Eridu]] (''
# [[Kuara]] (
# [[Ur]] (''
# [[
# [[Larsa]] (''
# [[Uruk]] (''Warka''){{sup|SC}}
# [[Bad-tibira|Badtibira]] (kemungkinan besar ''
# [[Lagash|Lagasy]] (''
# [[Girsu]] (''
# [[Umma|Uma]] (''
# [[Zabala (Sumer)|Zabala]] (''
# [[
# [[
# [[Mashkan-shapir|Masykan-syapir]] (''
#
# [[Isin]] (''
# [[Adab (
# [[
# [[Marad]] (''
# [[Dilbat]] (''
# [[Borsippa|Borsipa]] (''Birs Nimrud''){{sup|M}}
# [[Larak (Sumer)|Larak]] (
# [[
# [[Kutha|Kusa]] (''
# [[
# [[Der (Sumer)|Der]] (''
# [[
# [[
# [[Eshnunna|Esynuna]] (''
# [[Awan (
# [[Mari,
# [[Hamazi]] (
# [[Nagar,
{{plainlist|
*{{small|({{sup|S}}sebuah kota di [[
*{{small|({{sup|M}}
*{{small|({{sup|N}}
*{{small|({{sup|W}}
*{{small|({{sup|I}}
*{{small|({{sup|C}}
*{{small|({{sup|H}}
*{{small|({{sup|U}}
}}<!--
Apart from Mari, which lies full 330 kilometres (205 miles) north-west of Agade, but which is credited in the [[regnal list|king list]] as having exercised kingship in the Early Dynastic II period, and Nagar, an outpost, these cities are all in the Euphrates-Tigris alluvial plain, south of [[Baghdad]] in what are now the [[Babylon Governorate|Bābil]], [[Diyala Governorate|Diyala]], [[Wasit Governorate|Wāsit]], [[Dhi Qar Governorate|Dhi Qar]], [[Basra Governorate|Basra]], [[Muthanna Governorate|Al-Muthannā]] and [[Al-Qādisiyyah Governorate|Al-Qādisiyyah]] governorates of [[Iraq]].
|