Krisis Kosovo Utara 2022–2023: Perbedaan antara revisi
Konten dihapus Konten ditambahkan
Tag: Suntingan perangkat seluler Suntingan peramban seluler Suntingan seluler lanjutan |
Tidak ada ringkasan suntingan Tag: VisualEditor Suntingan perangkat seluler Suntingan peramban seluler |
||
| (29 revisi perantara oleh 6 pengguna tidak ditampilkan) | |||
Baris 28:
| caption =
}}
| date = 31 Juli 2022 –
| place = [[Kosovo Utara]]
| causes = Kedaluwarsa dokumen dan plat nomor untuk mobil
| status =
* Orang Serbia Kosovo menarik diri dari institusi pemerintah Kosovo
* [[Pemilihan lokal Kosovo 2023|Pemilihan lokal]] di Kosovo Utara dijadwalkan pada April 2023
Baris 45 ⟶ 44:
'''Didukung oleh:'''<br />{{flag|Serbia}}
<hr>
'''Dukungan diplomatik:'''<br />{{flag|Russia}}{{br}}{{Flag|China}}
| side2 = {{flag|NATO}}
* {{flagicon image|Flag of the Kosovo Force.svg}} [[Pasukan Kosovo]]
Baris 55 ⟶ 54:
'''Dukungan diplomatik:'''<br />{{flag|Albania}}
| side4 =
| leadfigures1 =
| leadfigures2 = {{flagdeco|European Union}} [[Josep Borrell]]<br />{{flagdeco|European Union}} [[Miroslav Lajčák]]
| leadfigures3 = {{flagicon|Kosovo}} [[Albin Kurti]]<br />{{flagicon|Kosovo}} [[Vjosa Osmani]]
| casualties1 =
| casualties3 = 1 Polisi Tewas{{
|casualties2=30 Pasukan NATO Terluka}}
}}▼
Dimulai pada 31 Juli 2022, ketegangan antara [[Serbia]] dan [[Kosovo]]{{efn|{{Kosovo-note}}}} meningkat karena berakhirnya masa berlaku dokumen mobil selama sebelas tahun pada 1 Agustus 2022, antara [[pemerintah Kosovo]] dan [[Serbia Kosovo|Serbia]] di [[Kosovo Utara]].
Baris 72 ⟶ 71:
Pada tahun 1991, orang [[Albania Kosovo]] memproklamirkan pendirian [[Kosovo|Republik Kosovo]], dengan hanya [[Albania]] yang mengakuinya sebagai negara merdeka.<ref>{{Cite book |last=Bideleux |first=Robert |url=https://www.worldcat.org/oclc/1316072319 |title=The Balkans : a post-communist history |date=2006 |others=Ian Jeffries |isbn=961-90128-0-1 |edition=1 |location=New York |pages=533 |oclc=1316072319}}</ref><ref>{{Cite book |last=Xhudo |first=Gazmen |url=https://www.worldcat.org/oclc/1004388033 |title=Diplomacy and Crisis Management in the Balkans : a US Foreign Policy Perspective |date=1996 |isbn=978-1-349-24947-3 |location=London |pages=58 |oclc=1004388033}}</ref> Buntut dari [[Perang Kosovo]] menyebabkan [[Perserikatan Bangsa-Bangsa]] mendirikan [[Misi Pemerintahan Sementara Perserikatan Bangsa-Bangsa di Kosovo|pemerintahan]] di [[Kosovo di bawah pemerintahan PBB|Kosovo]] dan [[Pakta Pertahanan Atlantik Utara|NATO]] mendirikan [[Pasukan Kosovo]] (KFOR).<ref>{{cite news |date=17 June 1999 |title=Resolution 1244 |work=BBC News |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/371562.stm |url-status=live |access-date=2022-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080407233507/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/371562.stm |archive-date=7 April 2008}}</ref> Kosovo kemudian [[Deklarasi kemerdekaan Kosovo 2008|memproklamasikan kemerdekaan]] dari Serbia pada 2008; Serbia tidak mengakui kemerdekaannya.<ref>{{Cite news |last=Bilefsky |first=Dan |date=2008-02-18 |title=Kosovo Declares Its Independence From Serbia |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2008/02/18/world/europe/18kosovo.html |access-date=2022-12-12 |issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Cite web |date=2008-10-10 |title=Serbia Angered by Kosovo Recognitions |url=https://www.dw.com/en/serbia-expels-macedonian-montenegrin-envoys-over-kosovo/a-3704625 |access-date=2022-12-12 |website=Deutsche Welle |language=en}}</ref> [[Kosovo Utara]], wilayah mayoritas Serbia di Kosovo, juga sebagian besar menentang Kosovo merdeka dan sebelum [[Persetujuan Brussel 2013|Perjanjian Brussel 2013]] menolak untuk mengakui kemerdekaannya;<ref>{{Cite news |last=Judah |first=Tim |date=2008-02-22 |title=Could Balkan break-up continue? |work=BBC New |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7256488.stm |access-date=12 December 2022}}</ref><ref>{{Cite web |last=Taylor |first=Alice |date=2022-08-01 |title=Kosovo government postpones plan for volatile north after tensions with Serbia rise |url=https://www.euractiv.com/section/enlargement/news/kosovo-government-postpones-plan-for-volatile-north-after-tensions-with-serbia-rise/ |access-date=2022-12-12 |website=Euractiv |language=en-GB}}</ref> dalam [[Referendum Kosovo Utara 2012|referendum 2012]], 99% pemilih di Utara Kosovo, dengan jumlah pemilih 75%, menolak institusi Kosovo, meskipun referendum ditolak oleh Serbia dan Kosovo.<ref>{{Cite web |last=Barlovac |first=Fatmir Aliu, Bojana |date=2012-02-16 |title=Northern Serbs Vote 'No' to Kosovo |url=https://balkaninsight.com/2012/02/16/99-74-kosovo-serbs-say-no-to-pristina/ |access-date=2022-12-21 |website=Balkan Insight |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news |date=2012-02-16 |title=Serbs reject Kosovo Albanian rule in referendum |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-17058122 |access-date=2022-12-21}}</ref> Menurut Perjanjian Brussel, [[Komunitas Kota Serbia]] akan dibentuk pada tahun 2016, meskipun [[pemerintah Kosovo]] membekukan kesepakatan tersebut pada tahun 2015, dengan [[Mahkamah Konstitusi Kosovo|Mahkamah Konstitusi]] menyatakannya sebagai inkonstitusional.<ref name="Šta se navodi u sporazumu?">{{cite news |date=19 April 2013 |title=Šta se navodi u sporazumu? |language=sr |publisher=B92 |url=http://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2013&mm=04&dd=19&nav_category=640&nav_id=706723 |accessdate=12 December 2022}}</ref><ref>{{Cite news |date=10 November 2015 |title=Kosovo suspends Serb rights |work=Deutsche Welle |url=https://www.dw.com/en/kosovo-freezes-key-eu-deal-on-autonomy-for-serb-communities/a-18842213 |access-date=12 December 2022}}</ref>
Sebuah kesepakatan antara Serbia dan Kosovo dibuat berkaitan dengan penggunaan plat nomor pada tahun 2011.<ref name=":2">{{Cite web |last1=Stojanović |first1=Milica |last2=Bami |first2=Xhorxhina |date=2022-04-21 |title=Kosovo-Serbia Licence Plate Dispute Proves Hard to Resolve |url=https://balkaninsight.com/2022/04/21/kosovo-serbia-licence-plate-dispute-proves-hard-to-resolve/ |access-date=2022-12-12 |website=Balkan Insight |language=en-US}}</ref> Sampai saat itu, Serbia mengeluarkan pelat nomor Serbia untuk Kosovo Utara, meskipun setelah kesepakatan tersebut pelat nomor diubah menjadi netral. Perjanjian ini telah diperpanjang pada tahun 2016 dan berlaku hingga September 2021.<ref name=":2" /> Setelah perjanjian berakhir, krisis terjadi dan berlangsung hingga Oktober 2021 ketika kesepakatan lain dicapai, yang secara efektif mengakhiri larangan pelat nomor Kosovo di Serbia.<ref>{{Cite news |title=Preletanje srpskih aviona i kosovska policija: Šta se dešava na Kosovu |language=sr-latn |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/serbian/lat/balkan-58690655 |url-status=live |access-date=26 September 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210929194433/https://www.bbc.com/serbian/lat/balkan-58690655 |archive-date=2021-09-29}}</ref><ref name=":5">{{Cite web |last1=Emmott |first1=Robin |last2=Sekularac |first2=Ivana |last3=Lewis |first3=Simon |date=30 September 2021 |editor-last=Baum |editor-first=Bernadette |title=Kosovo, Serbia agree deal to end border tensions |url=https://www.reuters.com/world/europe/kosovo-serbia-agree-deal-end-border-tensions-2021-09-30/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210930210317/https://www.reuters.com/world/europe/kosovo-serbia-agree-deal-end-border-tensions-2021-09-30/ |archive-date=30 September 2021 |access-date=30 September 2021 |website=Reuters |editor-first2=Gareth |editor-first3=David |editor-last2=Jones |editor-last3=Gregorio}}</ref> Perjanjian ini awalnya dimaksudkan untuk sementara, meskipun pada April 2022, perjanjian tersebut diperpanjang untuk periode berikutnya.<ref>{{Cite news |date=30 September 2021 |title=Lajčak: Imamo dogovor, Priština i Beograd postigli sporazum o deeskalaciji |work=Danas |url=https://www.danas.rs/politika/lajcak-imamo-dogovor-pristina-i-beograd-postigli-sporazum-o-deeskalaciji/ |url-status=live |access-date=30 September 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210930210317/https://www.danas.rs/politika/lajcak-imamo-dogovor-pristina-i-beograd-postigli-sporazum-o-deeskalaciji/ |archive-date=30 September 2021}}</ref><ref>{{Cite web |date=23 August 2022 |title=Sticker Regime Continues after Kosovo, Serbia Fail to Agree on License Plates |url=https://exit.al/en/2022/04/23/sticker-regime-continues-after-kosovo-serbia-fail-to-agree-on-license-plates/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220424162556/https://exit.al/en/2022/04/23/sticker-regime-continues-after-kosovo-serbia-fail-to-agree-on-license-plates/ |archive-date=24 April 2022 |access-date=1 August 2022 |website=Exit News}}</ref>
== Kronologi ==
=== Juli 2022 ===
Sejumlah warga sipil [[Serbia Kosovo]] di Kosovo Utara mulai membentuk barikade pada 31 Juli setelah pengumuman bahwa warga Serbia yang memasuki Kosovo akan menerima dokumen untuk masuk dan keluar.<ref>{{Cite web |date=2022-07-29 |title=Građani Srbije koji dolaze na Kosovo dobiće "dokument za ulazak i izlazak" |url=https://rs.n1info.com/vesti/gradjani-srbije-koji-dolaze-na-kosovo-dobice-dokument-za-ulazak-i-izlazak/ |access-date=2022-12-12 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref><ref>{{Cite news |last1=Savic |first1=Misha |last2=Kuzmanovic |first2=Jasmina |date=2022-07-31 |title=Kosovo Puts Off Action on Restive Serbs as Tensions Escalate |language=en |work=Bloomberg |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-07-31/kosovo-postpones-plan-for-serb-documents-as-tensions-soar |access-date=2022-12-12}}</ref> Hal ini menyebabkan KFOR mengirim pasukan untuk berpatroli di jalan-jalan, sementara [[Polisi Kosovo]] akhirnya menutup perbatasan di Jarinje dan Brnjak.<ref>{{Cite web |date=2022-07-31 |title=Kfor spreman da interveniše ako stabilnost na Kosovu bude ugrožena |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/kosovo-sever-kfor/31967859.html |access-date=2022-12-12 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-08-01 |title=Kosovo closes two border crossings with Serbia |url=https://www.dw.com/en/kosovo-closes-two-border-crossings-with-serbia-amid-rising-tensions/a-62663869 |access-date=2022-12-12 |website=Deutsche Welle |language=en}}</ref> [[Nikola Selaković]], [[Kementerian Luar Negeri Serbia|menteri luar negeri Serbia]] saat itu, mengklaim bahwa Albin Kurti, [[Daftar Perdana Menteri Kosovo|perdana menteri Kosovo]], sedang "mempersiapkan neraka dalam beberapa hari mendatang" bagi orang Serbia yang tinggal di Kosovo.<ref>{{Cite web |last=Gucijan |first=Sandra |date=2022-07-31 |title=Kurti sprema pakao u narednim danima |url=https://www.politika.rs/sr/clanak/513294/Kurti-sprema-pakao-u-narednim-danima |access-date=2022-12-12 |website=Politika |language=sr}}</ref> Dilaporkan juga bahwa sirene serangan udara dinyalakan di [[Zubin Potok]] dan [[Mitrovica Utara|Mitrovika Utara]].<ref>{{Cite web |last=Sovrlić |first=Sanja |date=2022-07-31 |title=Sirene za uzbunu na severu Kosova i Metohije, KFOR prati situaciju |url=https://rs.n1info.com/vesti/sirena-za-uzbunu-u-kosovskoj-mitrovici/ |access-date=2022-12-12 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> Jalan-jalan diblokir di dekat perlintasan perbatasan [[Jarinje]] dan [[Brnjak]].<ref name=":4">{{Cite web |last=Falk |first=Thomas O. |date=2022-08-04 |title=What's behind the renewed tensions between Serbia and Kosovo? |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/8/4/whats-behind-the-renewed-tensions-between-serbia-and-kosovo |access-date=2022-12-12 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref>
Belakangan pada hari itu, [[Kementerian Pertahanan Serbia|kementerian pertahanan Serbia]] menyatakan bahwa "[[Angkatan Darat Serbia|Tentara Serbia]] tidak melintasi perbatasan ke Kosovo", di tengah laporan bahwa mereka memang memasuki Kosovo.<ref>{{Cite web |date=2022-07-31 |title=Ministarstvo odbrane: Uprkos navodima Prištine, Vojska Srbije dosad nije prešla administrativnu liniju |url=https://www.danas.rs/vesti/politika/ministarstvo-odbrane-uprkos-navodima-pristine-vojska-srbije-dosad-nije-presla-administrativnu-liniju/ |access-date=2022-12-12 |website=Danas |language=sr-RS}}</ref> Aleksandar Vučić, presiden Serbia, juga menyatakan bahwa dia ingin pelarangan ditunda.<ref>{{Cite web |date=2022-07-31 |title=Vučić traži odlaganje odluka Vlade Kosova |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/vucic-kosovo-srbija-tablice-/31967527.html |access-date=2022-12-12 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref> Dia menambahkan bahwa "jika mereka tidak ingin menjaga perdamaian, Serbia akan menang";<ref>{{Cite web |date=2022-07-31 |title=Vučić: Ne budu li hteli da sačuvaju mir, ja vam saopštavam - Srbija će pobediti |url=https://rs.n1info.com/vesti/vucic-nikada-nismo-bili-u-tezoj-i-kompleksnijoj-situaciji-na-kosovu/ |access-date=2022-12-12 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> Kurti menuduh Vučić dan [[Petar Petković]], direktur
=== Agustus 2022 ===
Setelah negosiasi dengan perwakilan diplomatik [[Amerika Serikat]] dan [[Uni Eropa]], pemerintah Kosovo mengumumkan pada 1 Agustus bahwa mereka akan menunda sementara larangan plat nomor yang dikeluarkan oleh Serbia, setelah menyatakan keputusannya sehari sebelumnya.<ref name=":3">{{Cite web |date=2022-07-31 |title=Kosovo odlaže tablice i dokumente ako blokade prestanu |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/kosovo-srbija-jarinje-blokada/31967751.html |access-date=2022-12-12 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref><ref>{{Cite news |date=2022-07-31 |title=Kosovo government postpones its plan for volatile north after tensions rise |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/europe/kosovo-closes-two-border-crossings-after-local-serbs-block-roads-2022-07-31/ |access-date=2022-12-12}}</ref> Kesepakatan ini disambut baik oleh [[Josep Borrell]],
Polisi Kosovo melaporkan bahwa salah satu patroli mereka diserang dengan tembakan pada tanggal 6 Agustus di dekat perbatasan.<ref>{{Cite news |date=6 August 2022 |title=Kosovo police patrol attacked in volatile north |newspaper=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/europe/kosovo-police-patrol-attacked-volatile-north-2022-08-06/ |access-date=12 December 2022}}</ref> Partai politik oposisi di Kosovo menuduh Kurti "menakut-nakuti investor tentang kemungkinan konflik baru dengan Serbia"; Kurti membantah tuduhan tersebut dan malah menyalahkan [[Rusia]] dan [[Vladimir Putin]], menuduh mereka menyebarkan disinformasi.<ref>{{Cite web |last=Baliu |first=Doruntina |date=2022-08-08 |title=Kurti za RSE: Situacija na severu mogla je da eskalira u oružani sukob |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/kosovo-albin-kurti/31978586.html |access-date=2022-12-12 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref><ref>{{Cite news |last=Bytyci |first=Fatos |date=2022-08-10 |title=Kosovo PM says tensions with Serbs in north could escalate, warns of possible new conflict |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/europe/kosovo-pm-says-tensions-with-serbs-north-could-escalate-warns-possible-new-2022-08-10/ |access-date=2022-12-12}}</ref> Pada konferensi pers bersama dan negosiasi dengan Kurti dan Vučić, [[Jens Stoltenberg]], [[Sekretaris Jenderal NATO]], menyatakan bahwa "NATO mendesak untuk menahan diri tetapi siap untuk campur tangan jika diperlukan".<ref>{{Cite web |date=2022-08-17 |title=Serbia and Kosovo set for talks in Brussels amid tensions |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/8/17/kosovo-albanians-serbs-tense-ahead-of-talks-in-brussels |access-date=2022-12-12 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Bayer |first=Lili |date=2022-08-17 |title=NATO urges restraint in Kosovo and Serbia but stands ready to intervene if needed |url=https://www.politico.eu/article/nato-urge-restraint-kosovo-serbia-stand-ready-intervene/ |access-date=2022-12-12 |website=Politico |language=en-US}}</ref> Sehari kemudian, Borrell bertemu dengan Kurti dan Vučić; Borrell menyatakan bahwa pertemuan berakhir tanpa kesepakatan, tetapi pembicaraan juga akan dilanjutkan pada hari-hari berikutnya.<ref>{{Cite news |date=2022-08-18 |title=Serbia, Kosovo fail to break car number plate impasse, agree to more talks |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/europe/serbia-kosovo-fail-reach-agreement-agree-further-talks-eu-2022-08-18/ |access-date=2022-12-12}}</ref><ref>{{Cite web |last=Stojanović |first=Dušan |date=2022-08-17 |title=EU to host Serbia-Kosovo talks in Brussels amid tensions |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-nato-belgrade-kosovo-serbia-0ba5f21963d9c648631b1cdfecdddeb2 |access-date=2022-12-12 |website=Associated Press |language=en}}</ref> Pada tanggal 19 Agustus, NATO mengerahkan pasukan KFOR lebih lanjut di Kosovo Utara untuk tujuan pemeliharaan perdamaian.<ref>{{Cite web |date=2022-08-19 |title=US NATO troops deployed at check points in Kosovo following collapse of talks |url=https://rs.n1info.com/english/news/us-nato-troops-deployed-at-check-points-in-kosovo-following-collapse-of-talks/ |access-date=2022-12-12 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> Selain itu, Vučić menyatakan bahwa pasukan KFOR harus "melakukan tugas mereka" dan bersumpah untuk "membela Serbia Kosovo jika NATO gagal melakukannya".<ref>{{Cite web |date=2022-08-22 |title=Serbia warns NATO over safety of Kosovo Serbs |url=https://www.dw.com/en/serbia-warns-nato-over-safety-of-kosovo-serbs/a-62882004 |access-date=2022-12-12 |website=Deutsche Welle |language=en}}</ref>
Borrell mengumumkan bahwa sengketa dokumen ID telah diselesaikan pada tanggal 27 Agustus.<ref name=":6">{{Cite news |date=2022-08-27 |title=Serbia-Kosovo ID document row settled, says EU |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-62702819 |access-date=2022-12-12}}</ref> Diumumkan bahwa Serbia setuju untuk menghapuskan dokumen masuk dan keluar untuk pemegang ID Kosovo sementara Kosovo berkomitmen untuk tidak menerapkan langkah-langkah tersebut untuk pemegang ID Serbia.<ref name=":6" /> Vučić menyatakan bahwa dia "sangat senang kami menemukan solusi", sementara [[Igor Simić]], wakil presiden Serb List, menyatakan bahwa "ini adalah kemenangan diplomasi Serbia".<ref>{{Cite web |last=Brzozowski |first=Alexandra |date=2022-08-27 |title=Serbia, Kosovo reach free movement agreement under EU-facilitated dialogue |url=https://www.euractiv.com/section/enlargement/news/serbia-kosovo-reach-free-movement-agreement-under-eu-facilitated-dialogue/ |access-date=2022-12-12 |website=Euractiv |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-08-27 |title=Simić (Srpska lista): Uspeh srpske diplomatije, ali nema mesta euforiji |url=https://rs.n1info.com/vesti/simic-srpska-lista-uspeh-srpske-diplomatije-ali-nema-mesta-euforiji/ |access-date=2022-12-12 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> Kurti juga memuji kesepakatan tersebut, namun mendapat kritik dari partai oposisi di Kosovo karena diduga melanjutkan kebijakan lawannya [[Hashim Thaçi]].<ref>{{Cite web |date=2022-08-28 |title=Kurti se hvali reciprocitetom, opozicija ga kritikuje - srećan jer sprovodi Tačijev sporazum; korak ka ZSO |url=https://kossev.info/kurti-se-hvali-reciprocitetom-opozicija-ga-kritikuje-srecan-jer-sprovodi-tacijev-sporazum-korak-ka-zso/ |access-date=2022-12-12 |website=KoSSev |language=sr-RS}}</ref><ref name=":7">{{Cite web |date=2022-08-27 |title=Dogovor Beograda i Prištine o ličnim kartama: Za pregovarače uspeh, od opozicije kritike |url=https://www.bbc.com/serbian/lat/balkan-62701233 |access-date=2022-12-12 |website=BBC News |language=sr-latn}}</ref> Partai politik di Serbia, seperti [[Partai Rakyat (Serbia, 2017)|Partai Rakyat]] dan [[Dveri]], mengkritik perjanjian tersebut.<ref name=":7" />
=== September 2022 ===
Kesepakatan yang ditandatangani pada 27 Agustus itu mulai diterapkan pada 1 September.<ref>{{Cite web |date=2022-09-01 |title=Počela primjena sporazuma o ličnim dokumentima Srbije i Kosova |url=https://balkans.aljazeera.net/videos/2022/9/1/pocela-primjena-sporazuma-o-licnim-dokumentima-izmedju-srbije-i-kosova |access-date=2022-12-12 |website=Al Jazeera |language=bs}}</ref><ref>{{Cite news |date=2022-09-01 |title=Kosovo pushes ahead with car licensing rule resisted by Serbs |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/europe/kosovo-pushes-ahead-with-car-licensing-rule-resisted-by-ethnic-serbs-2022-09-01/ |access-date=2022-12-13}}</ref> [[Ana Brnabić]], [[Daftar Perdana Menteri Serbia|perdana menteri Serbia]], mengunjungi Mitrovika Utara pada tanggal 5 September di mana dia bertemu dengan perwakilan dari Serb List.<ref>{{Cite web |date=2022-09-05 |title=Serbian Prime Minister arrives in Kosovo |url=https://rs.n1info.com/english/news/serbian-prime-minister-arrives-in-kosovo/ |access-date=2022-12-12 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-09-05 |title=Serbian PM visits Kosovo Serbs as tensions still simmer |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-nato-belgrade-serbia-kosovo-a9cc3df28f673f4deb5a86b95926a97e |access-date=2022-12-12 |website=Associated Press |language=en}}</ref> Dalam pidatonya, dia menyatakan bahwa dia bersedia untuk "berkompromi demi perdamaian dan stabilitas".<ref>{{Cite web |date=2022-09-05 |title=Serbian PM says willing to compromise during first Kosovo visit |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/9/5/serbian-pm-says-willing-to-compromise-during-first-kosovo-visit |access-date=2022-12-12 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> Pada hari yang sama, [[Emmanuel Macron]], [[Daftar presiden Prancis|presiden Prancis]], dan [[Olaf Scholz]], [[kanselir Jerman]], mendesak Vučić dan Kurti untuk "abaikan perbedaan pada saat yang sangat penting bagi keamanan".<ref>{{Cite news |last=Savic |first=Misha |date=2022-09-05 |title=Scholz, Macron Seek to Reassert EU Role in Serbia-Kosovo Dispute |language=en |work=Bloomberg |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-09-05/scholz-macron-seek-to-reassert-eu-role-in-serbia-kosovo-dispute |access-date=2022-12-12}}</ref> Dalam pidatonya di [[Majelis Nasional (Serbia)|Majelis Nasional Serbia]] pada 13 September, Vučić menyatakan bahwa "solusi yang realistis harus ditawarkan untuk Kosovo, tetapi Serbia tidak akan mengakui kemerdekaannya".<ref>{{Cite web |last=Cvetković |first=Ljudmila |date=2022-09-13 |title=Između redova Vučićevih odgovora o Kosovu |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/izmedju-redova-aleksandar-vucic-srbija-kosovo/32031796.html |access-date=2022-12-12 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref>
Usulan kesepakatan yang dikirim oleh Lajčák, Jens Plötner {{Ill|Jens Plötner|de|Jens Plötner}} dan [[Emmanuel Bonne]], masing-masing rekan Scholz dan Macron, bocor pada 19 September.<ref>{{Cite web |last=Radovanović |first=Vojin |date=2022-09-19 |title=Brat Edi napravio uslugu bratu Aleku: Da li je predsednik Srbije napustio ideju razgraničenja? |url=https://www.danas.rs/vesti/politika/vorgucic-o-sporazumu-srbije-i-kosova-objavljenom-u-albanskim-medijima-brat-edi-ucinio-uslugu-bratu-aleku/ |access-date=2022-12-13 |website=Danas |language=sr-RS}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-09-18 |title=Novi plan Šolca i Makrona za Kosovo i Srbiju: Realnost ili spisak želja |url=https://www.vreme.com/vesti/novi-plan-solca-i-makrona-za-kosovo-i-srbiju-realnost-ili-spisak-zelja/ |access-date=2022-12-13 |website=Vreme |language=sr-RS}}</ref><ref>{{Cite web |last=Bislimi |first=Bekim |date=2022-10-11 |title=Ne postoje francusko-nemačke 'garancije' za Kosovo i Srbiju |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/kosovo-srbija-dijalog/32075620.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref> Sehari kemudian, NATO mengumumkan akan mengirim lebih banyak pasukan KFOR jika terjadi ketegangan baru.<ref>{{Cite web |date=2022-09-20 |title=NATO spreman da pošalje još trupa na Kosovo u slučaju novih tenzija |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/nato-spreman-da-posalje-jos-trupa-na-kosovo-u-slucaju-novih-tenzija/32042929.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref> Kementerian dalam negeri Kosovo mengkonfirmasi pada 21 September bahwa mobil dengan pelat nomor yang dikeluarkan oleh Serbia akan dianggap tidak terdaftar setelah 1 November.<ref>{{Cite web |last1=Fićović |first1=Maja |last2=Cvetković |first2=Sandra |date=2022-09-21 |title=Zabrana kretanja vozila sa KM tablicama na Kosovu od 1. novembra |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/kosovo-rok-vozila-registarske-tablice/32044577.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref>
=== Oktober 2022 ===
Pada awal Oktober, Kosovo dan Serbia mengkonfirmasi adanya kesepakatan yang diusulkan.<ref>{{Cite web |last1=Isufi |first1=Perparim |last2=Dragojlo |first2=Saša |date=2022-10-10 |title=Belgrade, Pristina Confirm German-French Proposal for Kosovo Deal |url=https://balkaninsight.com/2022/10/10/belgrade-pristina-confirm-german-french-proposal-for-kosovo-deal/ |access-date=2022-12-13 |website=Balkan Insight |language=en-US}}</ref> Vučić menyatakan bahwa menurut kesepakatan yang diusulkan, Kosovo akan menerima keanggotaan di Perserikatan Bangsa-Bangsa, sementara Serbia sebagai gantinya akan menerima aksesi yang dipercepat ke Uni Eropa.<ref>{{Cite web |date=2022-10-08 |title=Vučić: Zapad nudi rešenje - Kosovo članica UN, Srbija dobija brzi ulazak u EU |url=https://www.bbc.com/serbian/lat/srbija-63184361 |access-date=2022-12-13 |website=BBC News |language=sr-latn}}</ref><ref>{{Cite web |last=Milovančević |first=Vojislav |date=2022-10-08 |title=Srbija u EU, Kosovo u UN - Vučić otkrio šta nam nude Francuzi i Nemci |url=https://nova.rs/vesti/politika/srbija-u-eu-kosovo-u-un-vucic-otkrio-sta-nam-nude-francuzi-i-nemci/ |access-date=2022-12-13 |website=NOVA portal |language=sr-RS}}</ref> ''[[Radio Free Europe/Radio Liberty|Radio Free Europe]]'' membantah klaim ini dan sebaliknya mengklaim bahwa perjanjian tersebut mencakup "pengembangan hubungan baik atas dasar persamaan hak, pengakuan simbol nasional, pengaturan khusus untuk komunitas Serbia dan [[Gereja Ortodoks Serbia]] di Kosovo, memperdalam kerja sama di semua tingkatan, kesepakatan tentang semua kesepakatan sebelumnya dan bahwa Serbia tidak akan menentang keanggotaan Kosovo dalam organisasi internasional mana pun".<ref>{{Cite web |date=2022-12-11 |title=RSE uvid u francusko-nemački predlog: Bez pomena priznanja i članstva u UN |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/srbija-kosovo-francusko-nemacki-predlog-dijalog/32171563.html |access-date=2022-12-18 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref> Osmani menyatakan bahwa perjanjian yang diusulkan adalah "dasar yang baik untuk pembicaraan" tetapi "kami tidak pernah mengatakan bahwa dokumen tersebut tanpa perubahan dapat diterima untuk Kosovo".<ref>{{Cite web |date=2022-12-29 |title=Osmani: ZSO samo kao nevladina organizacija |url=https://www.danas.rs/vesti/politika/osmani-zso-samo-kao-nevladina-organizacija/ |access-date=2022-12-29 |website=Danas |language=sr-RS}}</ref>
Gabriel Escobar, utusan khusus [[Departemen Luar Negeri Amerika Serikat|Departemen Luar Negeri AS]] untuk [[Balkan]], menyatakan pada 20 Oktober bahwa Kosovo harus menunda batas waktu.<ref>{{Cite web |last=Taylor |first=Alice |date=2022-10-20 |title=US envoy: Kosovo-Serbia agreement weeks away, postpone license plate rule |url=https://www.euractiv.com/section/all/short_news/us-envoy-kosovo-serbia-agreement-weeks-away-postpone-license-plate-rule/ |access-date=2022-12-13 |website=Euractiv |language=en-GB}}</ref> [[Goran Rakić]], pemimpin Serb List, bertemu dengan Vučić pada 27 Oktober.<ref name=":0">{{Cite web |date=2022-10-27 |title=Serbs from Kosovo and Metohija: If they start, we will respond accordingly |url=https://www.b92.net/eng/news/politics.php?yyyy=2022&mm=10&dd=27&nav_id=114744 |access-date=2022-12-13 |website=B92 |language=en}}</ref> Selama konferensi pers, Rakić menyatakan bahwa "jika Kosovo mulai memberlakukan penyitaan kendaraan dan plat nomor, kami akan menggunakan segala cara untuk melawannya" tetapi meyakinkan bahwa hanya akan menggunakan "semua cara yang demokratis dan damai".<ref name=":0" /><ref>{{Cite web |date=2022-10-28 |title=Kosovo Serbs Warn They Will Again Block Roads If License-Plate Deal Not Extended |url=https://www.rferl.org/a/kosovo-serbs-warning-blockade-license-plate-deal-deadline/32103985.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Free Europe |language=en}}</ref> Kurti menolak untuk menunda tenggat waktu,<ref>{{Cite news |last=Reuters |date=2022-10-25 |title=Kosovo will not delay Serb car plate rule despite calls by West |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/europe/kosovo-will-not-delay-serb-car-plate-rule-despite-calls-by-west-2022-10-25/ |access-date=2022-12-13}}</ref> meskipun pada 28 Oktober ia mengumumkan implementasi bertahap dari perubahan pelat nomor hingga 21 April.<ref name=":8">{{Cite web |last=Isufi |first=Perparim |date=2022-10-28 |title=Kosovo PM Postpones Controversial Licence Plate Change for Serbs |url=https://balkaninsight.com/2022/10/28/kosovo-pm-postpones-controversial-licence-plate-change-for-serbs/ |access-date=2022-12-13 |website=Balkan Insight |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-10-28 |title=Kosovo expands timeline for Serbs to comply with car plates |url=https://apnews.com/article/nato-europe-serbia-kosovo-pristina-e3e0e8e04998fed2701d4af504202c56 |access-date=2022-12-13 |website=Associated Press |language=en}}</ref> Dia juga menambahkan bahwa mobil dengan plat nomor yang dikeluarkan oleh Serbia akan "ditegur, kemudian didenda, dan kemudian dipaksa untuk memasang plat percobaan pada mobil mereka".<ref name=":8" />
=== November 2022 ===
[[File:KZB 2022.jpg|thumb|left|alt=A Serbian Army base at the Ground Security Zone which is located near the Serbia–Kosovo border|Pangkalan [[Tentara Serbia]] yang terletak di dekat perbatasan Kosovo]]
Implementasi bertahap dimulai pada 1 November.<ref>{{Cite news |last=Delauney |first=Guy |date=2022-11-01 |title=Number-plate crackdown raises tensions in Kosovo |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-63471041 |access-date=2022-12-13}}</ref><ref>{{Cite news |date=2022-11-01 |title=It has started; The first warning was issued on Kosovo and Metohija |work=B92 |url=https://www.b92.net/eng/news/politics.php?yyyy=2022&mm=11&dd=01&nav_id=114768 |access-date=13 December 2022}}</ref> Sehari kemudian, Nenad Đurić, direktur Direktorat Kepolisian Daerah Kosovo Utara, menyatakan bahwa polisi di Kosovo Utara tidak akan melaksanakan keputusan pendaftaran ulang plat nomor yang dikeluarkan oleh Serbia ke yang dikeluarkan oleh Kosovo.<ref>{{Cite web |date=2022-11-02 |title=Đurić potvrdio da policajci regiona Sever neće da izdaju opomene, poslate saobraćajne jedinice iz Prištine |url=https://kossev.info/djuric-potvrdio-da-policajci-regiona-sever-nece-da-izdaju-opomene-vlasnicima-km-tablica/ |access-date=2022-12-13 |website=KoSSev |language=sr-RS}}</ref> Pada tanggal 5 November, ratusan polisi, walikota, hakim, dan anggota parlemen Serbia Kosovo mengundurkan diri dari institusi pemerintah sebagai bentuk protes.<ref name=":9">{{Cite news |date=2022-11-05 |title=Srbi se povukli iz svih institucija na Kosovu, Vučić kaže da su se desile tektonske promene |language=sr-latn |trans-title=Serbia and Kosovo: Serbs withdrew from all institutions, policemen took off their uniforms, the EU calls for reason |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/serbian/lat/srbija-63527308 |access-date=2022-12-13}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Fićović |first1=Maja |last2=Cvetković |first2=Sandra |date=2022-10-05 |title=Predstavnici Srba sa severa Kosova izlaze iz institucija |trans-title=Representatives of Serbs from the north of Kosovo are leaving the institutions |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/32116016.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref><ref name=dw-20221211>{{cite news |url=https://www.dw.com/en/kosovo-sees-overnight-violence-amid-political-uncertainty/a-64061455 |title=Kosovo sees overnight violence amid political uncertainty |newspaper=Deutsche Welle |date=11 December 2022 |access-date=13 December 2022}}</ref> Sebagai tanggapan, Kurti, Borrell, dan [[Christopher R. Hill]], [[Daftar duta besar Amerika Serikat untuk Serbia|Duta Besar Amerika Serikat untuk Serbia]], menyatakan bahwa "penarikan bukanlah jawaban atas krisis", sementara Vučić menuduh Kurti mengabaikan Perjanjian Brussel; Kurti menyatakan tiga hari sebelumnya bahwa "Komunitas Kota Serbia" tidak ada.<ref name=":9" /><ref>{{Cite news |last1=Grulovic |first1=Fedja |last2=Bytyci |first2=Fatos |date=2022-11-05 |title=North Kosovo Serbs quit state jobs in licence plate protest |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/europe/north-kosovo-serbs-quit-state-jobs-licence-plate-protest-2022-11-05/ |access-date=2022-12-13}}</ref> Pada tanggal 6 November, sebuah protes yang diorganisir oleh Serb List diadakan di Mitrovika Utara.<ref>{{Cite web |last=Hajdari |first=Una |date=2022-11-06 |title=Ethnic tensions flare again in northern Kosovo |url=https://www.politico.eu/article/ethnic-tension-flare-kosovo-serbia/ |access-date=2022-12-13 |website=Politico |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-11-06 |title=Ethnic Serbs Rally in Kosovo After Leaving Jobs in Protest |url=https://www.voanews.com/a/ethnic-serbs-rally-in-kosovo-after-leaving-jobs-in-protest-/6823171.html |access-date=2022-12-13 |website=Voice of America |language=en}}</ref> Pengunduran diri massal warga Serbia Kosovo terus terjadi setelah pengunduran diri pada 5 November, setelah itu Kurti menuduh Serbia "berusaha menggoyahkan Kosovo".<ref>{{Cite web |last1=Bami |first1=Xhorxhina |last2=Ahmeti |first2=Adelina |last3=Stojanović |first3=Milica |date=2022-11-07 |title=Kosovo Serbs Continue Mass Resignations from State Institutions |url=https://balkaninsight.com/2022/11/07/kosovo-serbs-continue-mass-resignations-from-state-institutions/ |access-date=2022-12-13 |website=Balkan Insight |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Bajrami |first1=Florent |last2=Semini |first2=Llazar |date=2022-11-07 |title=Kosovo accuses Serbia of trying to destabilize country |url=https://apnews.com/article/nato-business-china-serbia-kosovo-dad2d663b792c0089d9d67daf9fc7385 |access-date=2022-12-13 |website=Associated Press |language=en}}</ref> Sebagai tanggapan, NATO mengerahkan lebih banyak pasukan penjaga perdamaian KFOR.<ref>{{Cite web |date=2022-11-09 |title=Kfor se pojačava: Iskrcani na Kosovo |url=https://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2022&mm=11&dd=09&nav_category=640&nav_id=2240184 |access-date=2022-12-13 |website=B92 |language=sr}}</ref>
[[Ivica Dačić]], sekarang menteri luar negeri Serbia, menyatakan pada 6 November bahwa kesepakatan yang diusulkan "tidak dapat diterima" dan menyatakan bahwa kesepakatan "dimulai dari posisi bahwa Kosovo merdeka".<ref>{{Cite web |date=2022-11-06 |title=Dačić: Francusko-nemački plan neprihvatljiv, polazi od stava da je Kosovo nezavisno |url=https://www.021.rs/story/Info/Srbija/321977/Dacic-Francusko-nemacki-plan-neprihvatljiv-polazi-od-stava-da-je-Kosovo-nezavisno.html |access-date=2022-12-13 |website=021.rs |language=sr}}</ref> Kurti dan Vučić bertemu dengan Macron dan Borrell di Prancis pada 11 November di mana mereka membahas tentang krisis.<ref>{{Cite news |last1=Kuzmanović |first1=Jasmina |last2=Savić |first2=Miša |date=2022-11-10 |title=EU Presses Serbia and Kosovo to Normalize Ties as Tensions Flare |language=en |work=Bloomberg |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-10/eu-presses-serbia-kosovo-on-normalizing-ties-as-tensions-flare |access-date=2022-12-13}}</ref><ref name=":11" /> Borrell mengatakan bahwa Kurti dan Vučić tidak menolak kesepakatan yang diusulkan dan bahwa Serbia Kosovo harus kembali ke lembaga pemerintah, sementara dia juga mendesak Kurti untuk membentuk Komunitas Kota Serbia.<ref name=":11">{{Cite web |date=2022-10-11 |title=Borelj: Srbi da se vrate u kosovske institucije, Kosovo da formira Zajednicu opština sa srpskom većinom |url=https://www.glasamerike.net/a/francuska-pariz-borelj-kurti-vucic-dijalog/6830215.html |access-date=2022-12-13 |website=Voice of America |language=sr}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-11-14 |title=Borel: Evropski plan za Kosovo od dve stranice Priština i Beograd nisu odbili |url=https://beta.rs/vesti/politika-vesti-svet/171486-borel-evropski-plan-za-kosovo-od-dve-stranice-pristina-i-beograd-nisu-odbili |access-date=2022-12-13 |website=Novinska agencija Beta |language=sr |archive-date=2022-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221213155613/https://beta.rs/vesti/politika-vesti-svet/171486-borel-evropski-plan-za-kosovo-od-dve-stranice-pristina-i-beograd-nisu-odbili |dead-url=yes }}</ref> Vučić juga menuduh Jerman dan Inggris diduga mendukung Kurti.<ref>{{Cite web |date=2022-11-11 |title=Vučić: Čeka nas komplikovan period, Nemci i Britanci podržavaju Kurtija |url=https://www.kosovo-online.com/vesti/politika/vucic-ceka-nas-komplikovan-period-nemci-i-britanci-podrzavaju-kurtija-14-11-2022 |access-date=2022-12-13 |website=Kosovo Online |language=sr}}</ref> Setelah pertemuan tersebut, Osmani mengumumkan bahwa [[Pemilihan lokal Kosovo 2023|pemilihan lokal]] akan diadakan di empat kotamadya di Kosovo Utara pada Desember 2022; pemilu kemudian ditunda hingga April 2023.<ref>{{Cite news |date=2022-11-14 |title=Izbori na severu Kosova odloženi za april 2023. |language=sr-latn |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/serbian/lat/balkan-63630592 |access-date=2022-12-13}}</ref> Kurti dan Vučić bertemu lagi dengan Lajčák dan Borrell untuk membahas penerapan pelat nomor pada 21 November.<ref name=":12">{{Cite news |date=2022-11-21 |title=Priština na dva dana odložila odluku o kažnjavanju zbog tablica |language=sr-latn |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/serbian/lat/balkan-63698214 |access-date=2022-12-13}}</ref> Mereka gagal mencapai kesepakatan, meskipun Kurti segera setelah mengumumkan bahwa dia telah menerima proposal dari Amerika Serikat untuk menunda penerapan tindakan tersebut untuk menghukum pemilik mobil yang tidak mengganti plat nomor yang dikeluarkan oleh Serbia selama dua hari.<ref name=":12" /><ref>{{Cite web |last=Petrequin |first=Samuel |date=2022-11-21 |title=EU fails to defuse tense situation between Serbia and Kosovo |url=https://apnews.com/article/europe-serbia-kosovo-brussels-european-union-4830a2e1bdbaf5b32b0254b2de619fb9 |access-date=2022-12-13 |website=Associated Press |language=en}}</ref> Sehari kemudian, serangkaian pembicaraan diadakan di mana kesepakatan antara Kosovo dan Serbia tercapai.<ref name=":13">{{Cite web |date=2022-11-23 |title=Kosovo i Srbija postigli sporazum o registarskim tablicama |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/glavni-pregovarači-srbije-i-kosova-u-sredu-kod-lajčaka/32144141.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref> Borrell menyatakan bahwa Kosovo dan Serbia sekarang akan "berkonsentrasi pada normalisasi hubungan mereka", sementara Petković, salah satu negosiator, menyatakan bahwa pelat nomor yang dikeluarkan oleh Serbia akan terus digunakan di Kosovo Utara.<ref name=":13" /><ref>{{Cite web |last=Preussen |first=Wilhelmine |date=2022-11-24 |title=Kosovo, Serbia reach deal over car plate dispute, EU says |url=https://www.politico.eu/article/kosovo-and-serbia-reach-last-minute-deal-over-car-plates-dispute-josep-borrell-aleksandar-vucic-albin-kurti/ |access-date=2022-12-13 |website=Politico |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Andrić Rakić |first=Milica |date=2022-11-25 |title=Srbija-Kosovo: šta sledi posle dogovora u Briselu? |url=https://www.dw.com/sr/srbija-kosovo-%C5%A1ta-sledi-posle-dogovora-u-briselu/a-63881453 |access-date=2022-12-13 |website=Deutsche Welle |language=sr-RS}}</ref> Pada hari yang sama, dua protes anti-pemerintah diadakan di Mitrovica Utara dan [[Gračanica, Kosovo|Gračanica]].<ref>{{cite news |date=23 November 2022 |title=Serb women in Kosovo protest against 'ghettoisation' |work=France24 |url=https://www.france24.com/en/live-news/20221123-serb-women-in-kosovo-protest-against-ghettoisation |access-date=2022-12-24}}</ref><ref>{{Cite news |last1=Cvetković |first1=Sandra |last2=Tërstena |first2=Bujar |date=2022-11-23 |title=U Mitrovici žene protestuju, o razlozima ne govore |language=sr |work=Radio Free Europe |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/kosovo-severna-mitrovica-protest-zene/32145890.html?withmediaplayer=1 |access-date=2022-12-24}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-11-23 |title=Protest Srba u Gračanici: Podrška braći sa severa Kosova |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/gračanica-podrška-srbima-sever-kosova/32145260.html |access-date=2022-12-24 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref>
Di tengah krisis, kementerian pertahanan Serbia mengklaim bahwa "beberapa drone telah memasuki wilayah udara Serbia dari Kosovo selama tiga hari terakhir" pada 2 November.<ref name=":1">{{Cite news |date=2022-11-02 |title=Serbia says drones enter its airspace from Kosovo amid rise in tensions |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/europe/serbia-says-drones-enter-its-airspace-kosovo-amid-rise-tensions-2022-11-02/ |access-date=2022-12-13}}</ref> Vučić memerintahkan untuk "memusnahkan" setiap drone yang memasuki wilayah udara Serbia dan menempatkan Angkatan Darat Serbia dalam "siaga tinggi".<ref name=":1" /><ref name=":10">{{Cite news |last=Savic |first=Misha |date=2022-11-02 |title=Serb Military Downs Drone in South Near Kosovo Border |language=en |work=Bloomberg |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-02/serb-military-shoots-down-drone-in-south-close-to-kosovo-border |access-date=2022-12-13}}</ref> Kementerian pertahanan Serbia juga mengklaim bahwa sebuah "drone komersial" dihancurkan di dekat barak tentara di [[Raška, Serbia|Raška]], meskipun [[Armend Mehaj]], menteri pertahanan Kosovo, menyangkal bahwa ada drone dari Kosovo yang memasuki wilayah udara Serbia.<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |last1=Dragojlo |first1=Saša |last2=Isufi |first2=Perparim |date=2022-11-02 |title=Serbia, Kosovo, Trade Accusations Over Mystery Drones |url=https://balkaninsight.com/2022/11/02/serbia-kosovo-trade-accusations-over-mystery-drones/ |access-date=2022-12-13 |website=Balkan Insight |language=en-US}}</ref>
=== Desember 2022 ===
{{Multiple image
| direction = vertical
| image1 = North Kosovo crisis 2022 barricades.jpg
| alt1 = A barricade in North Kosovo on 12 December 2022
| caption1 = Sebuah barikade di Kosovo Utara pada 12 Desember 2022
| image2 = Protest in support of Kosovo Serbs, 12 December 2022.png
| alt2 = An ultranationalist protest in support of Kosovo Serbs in Belgrade on 12 December 2022
| caption2 = Sebuah protes diadakan di Beograd pada 12 Desember 2022 untuk mendukung Serbia Kosovo
| image3 = Skup Srba u Velikom Rudaru.png
| alt3 = A protest near Zvečan on 22 December 2022 that was attended by Kosovo Serbs
| caption3 = Orang Serbia Kosovo mengadakan protes anti-pemerintah di dekat [[Zvečan]] pada 22 Desember 2022
▲}}
Kurti menunjuk [[Nenad Rašić]] sebagai menteri komunitas dan kembali pada 1 Desember, posisi yang dipegang oleh Rakić hingga pengunduran dirinya pada 5 November.<ref>{{Cite web |date=2022-12-01 |title=Nenad Rašić imenovan za ministra za zajednice i povratak u kosovskoj vladi |url=https://rs.n1info.com/vesti/nenad-rasic-imenovan-za-ministra-za-zajednice-i-povratak-u-kosovskoj-vladi/ |access-date=2022-12-13 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> Serb List mengklaim bahwa pengangkatannya "tidak konstitusional", sementara Vučić menyebut Rašić sebagai "sampah Serbia terburuk" selama konferensi pers.<ref>{{Cite web |date=2022-12-01 |title=Srpska lista: Imenovanjem Nenada Rašića za ministra - Kurti ne poštuje ni prištinske pravne akte |url=http://www.rts.rs/page/stories/sr/story/9/politika/5039895/nenad-rasic-ministar-trajkovic-savetnica.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Television of Serbia |language=sr}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-12-01 |title=Vučić o izboru Rašića i Trajković u kosovskim institucijama: Izabrali su najgori srpski ološ, niko neće ići 6. decembra u Tiranu |url=https://www.danas.rs/vesti/politika/vucic-o-izboru-rasica-i-trajkovic-u-kosovskim-institucijama-izabrali-su-najgori-srpski-olos-niko-nece-ici-6-decembra-u-tiranu/ |access-date=2022-12-13 |website=Danas |language=sr-RS}}</ref> Selama KTT Uni Eropa-Balkan Barat di Tirana pada 6 Desember, Vučić dan Osmani menerima versi terbaru dari kesepakatan yang diusulkan.<ref name=":14">{{Cite web |last=Brzozowski |first=Alexandra |date=2022-12-06 |title=EU redrafts proposal on Serbia-Kosovo ties as Pristina sets sight on membership |url=https://www.euractiv.com/section/enlargement/news/eu-redrafts-proposal-on-serbia-kosovo-ties-while-pristina-sets-sight-on-membership/ |access-date=2022-12-13 |website=Euractiv |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-12-06 |title=Kosovo i Srbija dobili 'poslednju verziju' francusko-nemačkog predloga za dijalog |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/borelj-potvrdio-da-su-beograd-i-pristina-dobile-poslednju-verziju-predloga-za-dijalog/32164036.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref> Selain itu, Osmani secara resmi mengumumkan bahwa Kosovo akan mengajukan permohonan untuk bergabung dengan Uni Eropa pada Desember 2022;<ref name=":14" /><ref>{{Cite web |date=2022-10-30 |title=Kosovo u decembru podnosi zahtev za članstvo u Evropskoj uniji |url=https://www.danas.rs/vesti/politika/kosovo-u-decembru-podnosi-zahtev-za-clanstvo-u-evropskoj-uniji/ |access-date=2022-12-13 |website=Danas |language=sr-RS}}</ref> Kosovo secara resmi menandatangani permohonan untuk mencari status kandidat keanggotaan Uni Eropa pada 14 Desember, dengan Vučić mengklaim bahwa Kosovo melanggar [[Perjanjian normalisasi ekonomi Kosovo dan Serbia|Perjanjian Washington]] dengan menandatangani permohonan tersebut.<ref>{{Cite web |date=2022-12-14 |title=Potpisana prijava za članstvo Kosova u Evropskoj uniji |url=https://rs.n1info.com/vesti/potpisana-prijava-za-clanstvo-kosova-u-evropskoj-uniji/ |access-date=2022-12-14 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref><ref>{{Cite news |last1=Xhabafti |first1=Erion |last2=Semini |first2=Llazar |date=2022-12-14 |title=Kosovo leaders sign application request to join EU |language=en-US |newspaper=Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/kosovo-leaders-sign-application-request-to-join-eu/2022/12/14/4ad0c61c-7ba6-11ed-bb97-f47d47466b9a_story.html |access-date=2022-12-14 |issn=0190-8286}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-12-15 |title=Vučić: Aplikacijom za članstvo u EU Priština zvanično krši Vašingtonski sporazum |url=https://rs.n1info.com/vesti/vucic-aplikacijom-za-clanstvo-u-eu-pristina-zvanicno-krsi-vasingtonski-sporazum/ |access-date=2022-12-15 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref>
Pada 8 Desember, Petković menyatakan bahwa Serbia akan mempertimbangkan untuk mengerahkan 1.000 pasukan militer Serbia ke Kosovo, mengutip isi Pasal 4 dan Lampiran 2, Pasal 6 [[Resolusi 1244 Dewan Keamanan Perserikatan Bangsa-Bangsa|Resolusi Dewan Keamanan PBB 1244]], karena klaim bahwa Unit Dukungan Operasional Regional (ROSU ) diduga menggerebek Mitrovika Utara.<ref name=":15">{{Cite web |date=2022-10-08 |title=Petković: Srbija će razmotriti povratak svojih snaga na Kosovo |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/petković-sever-kosova/32168241.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-12-08 |title=Petković: Beograd će razmotriti povratak do 1.000 pripadnika naših bezbednosnih snaga na Kosovo |url=https://rs.n1info.com/vesti/petkovic-kurti-nastavio-sa-nasilnim-akcijama-u-cilju-okupacije-severa-kosova/ |access-date=2022-12-13 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref><ref>{{Cite web |last=Stojanović |first=Milica |date=2022-12-09 |title=Serbia Considering Sending 1,000 'Security Personnel' Into Kosovo |url=https://balkaninsight.com/2022/12/09/serbia-considering-sending-1000-security-personnel-into-kosovo/ |access-date=2022-12-13 |website=Balkan Insight |language=en-US}}</ref> Pemerintah Kosovo membantah bahwa ROSU memasuki Mitrovika Utara, dengan menyatakan bahwa "itu adalah polisi, dan bukan unit lain".<ref name=":15" /><ref>{{Cite web |last1=Taylor |first1=Alice |last2=Radosavljevic |first2=Zoran |date=2022-12-09 |title=Kosovo police increase presence in north of country, Serbia reacts |url=https://www.euractiv.com/section/politics/news/kosovo-police-increase-presence-in-north-of-country-serbia-reacts/ |access-date=2022-12-13 |website=Euractiv |language=en-GB}}</ref> Pada hari yang sama, Polisi Kosovo melaporkan bahwa sekelompok orang bersenjata menyerang salah satu petugas polisi mereka.<ref>{{Cite news |date=2022-12-09 |title=Kosovo police officer wounded in volatile northern region |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/europe/kosovo-police-officer-wounded-volatile-northern-region-2022-12-09/ |access-date=2022-12-13}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-12-09 |title=Kosovo: U napadu naoružanih osoba kod Zvečana lakše povredjen policajac |url=https://beta.rs/vesti/politika-kosovo/172659-kosovo-u-napadu-naoruzanih-osoba-kod-zvecana-lakse-povredjen-policajac |access-date=2022-12-13 |website=Novinska agencija Beta |language=sr |archive-date=2022-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221213173058/https://beta.rs/vesti/politika-kosovo/172659-kosovo-u-napadu-naoruzanih-osoba-kod-zvecana-lakse-povredjen-policajac |dead-url=yes }}</ref> Sehari kemudian, Brnabić setuju dengan Petković dan menuduh KFOR "gagal melindungi orang Serbia" dari dugaan pelecehan terhadap orang Serbia Kosovo.<ref>{{Cite web |last=Stojanović |first=Dušan |date=2022-12-09 |title=Serbia mulls sending troops to Kosovo as tensions escalate |url=https://apnews.com/article/serbia-kosovo-government-and-politics-7db2ebfdc5e925c571924b1db35978c4 |access-date=2022-12-13 |website=Associated Press |language=en}}</ref> Osmani menggambarkan pertimbangan tersebut sebagai "tindakan agresi".<ref name=":16">{{Cite web |last1=Cvetković |first1=Ljudmila |last2=Krasniqi-Veseli |first2=Luljeta |date=2022-12-09 |title=O povratku srpskih snaga na Kosovo odlučuje KFOR, ne Beograd |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/kosovo-sever-kfor-srbija-policija/32169652.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref> Pada 10 Desember, Vučić menyatakan bahwa dia akan mengirim permintaan ke KFOR untuk mengerahkan pasukan militer dan polisi di Kosovo, meskipun dia juga menambahkan bahwa dia "tahu bahwa permintaan ini akan ditolak".<ref>{{Cite web |date=2022-12-10 |title=Vučić će od KFOR-a tražiti slanje Vojske Srbije na Kosovo |url=https://balkans.aljazeera.net/news/balkan/2022/12/10/vucic-najavio-zahtjev-kfor-u-trazit-cemo-slanje-vojske-srbije-na-kosovu |access-date=2022-12-13 |website=Al Jazeera |language=bs}}</ref><ref>{{Cite news |date=2022-12-10 |title=Serbia to ask NATO to deploy Serb military, police in Kosovo |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/europe/serbia-ask-nato-deploy-serb-military-police-kosovo-vucic-2022-12-10/ |access-date=2022-12-13}}</ref><ref>{{Cite news |last1=Savić |first1=Miša |last2=Bratanić |first2=Jan |date=2022-12-10 |title=Serbia Floats Sending Troops to Kosovo in Challenge to Europe |language=en |work=Bloomberg |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-12-10/kosovo-tensions-serbia-tries-to-send-troops-against-war-enemy |access-date=2022-12-13}}</ref>
Escobar menyatakan pada 13 Desember bahwa "Amerika Serikat menentang pengiriman pasukan militer Serbia ke Kosovo".<ref>{{Cite web |last=Berisha |first=Ibrahim |date=2022-12-13 |title=Escobar: SAD kategorički odbijaju povratak snaga Srbije na Kosovo |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/gabriel-escobar-srbija-kosovo-intervju/32174960.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref> Serbia mengirim permintaan ke KFOR untuk pengerahan 1.000 pasukan militer dan polisi Serbia pada 16 Desember.<ref>{{Cite web |date=2022-12-16 |title=Predat zahtev Vlade Srbije Kforu za vraćanje srpskih snaga bezbednosti na KiM |url=https://rs.n1info.com/vesti/predat-zahtev-vlade-srbije-kforu-za-vracanje-srpskih-snaga-bezbednosti-na-kim/ |access-date=2022-12-16 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref><ref>{{Cite web |last=Stojanović |first=Milica |date=2022-12-16 |title=Serbia Officially Asks for Security Personnel to Return to Kosovo |url=https://balkaninsight.com/2022/12/16/serbia-officially-asks-for-security-personnel-to-return-to-kosovo/ |access-date=2022-12-18 |website=Balkan Insight |language=en-US}}</ref> Sejumlah barikade mulai terbentuk setelah penangkapan Dejan Pantić, mantan polisi etnis Serbia, pada hari yang sama.<ref name=":18">{{Cite web |date=2022-12-10 |title=Ponovo se oglasile sirene u Mitrovici, Srbi se okupljaju u Zvečanu |url=https://balkans.aljazeera.net/news/balkan/2022/12/10/mediji-ponovo-se-oglasile-sirene-u-kosovskoj-mitrovici-srbi-se-okupljaju-u-zvecanu |access-date=2022-12-13 |website=Al Jazeera |language=bs}}</ref><ref name=":19">{{Cite web |date=2022-12-10 |title=Kosovo Serbs block road to main border crossings in volatile north |url=https://www.theguardian.com/world/2022/dec/10/kosovo-serbs-block-road-to-major-border-crossings-in-volatile-north |access-date=2022-12-13 |website=The Guardian |language=en}}</ref> Dilaporkan bahwa barikade terlihat di [[Leposavić]] dan [[Zvečan]] dan sirene serangan udara juga dinyalakan.<ref name=":18" /> Polisi Kosovo kemudian mengumumkan bahwa penyeberangan perbatasan di Jarinje dan [[Brnjak]] akan ditutup.<ref name=":18" /> [[Xhelal Sveçla]], menteri dalam negeri Kosovo, menyatakan bahwa Pantić adalah salah satu tersangka yang menyerang petugas polisi pada hari-hari sebelum pembentukan barikade;<ref name=":19" /> Pantić dijatuhi hukuman [[tahanan rumah]] pada 28 Desember.<ref>{{Cite web |last=Sovrlić |first=Sanja |date=2022-12-28 |title=Konačno pad tenzija: Pantić ide u kućni pritvor, Vučić u Rašku sa Srbima sa KiM |url=https://rs.n1info.com/vesti/konacno-pad-tenzija-pantic-u-kucnom-pritvoru-vucic-u-raski-sa-srbima-sa-kim/ |access-date=2022-12-28 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> Sehari kemudian, granat kejut dilemparkan ke sebuah mobil milik [[Misi Hukum Uni Eropa di Kosovo]] (EULEX), meskipun tidak ada korban luka yang dilaporkan.<ref name=":20">{{Cite web |last=Kennedy |first=Niamh |date=2022-12-12 |title=Kosovo calls for NATO intervention after weekend of violence amid rising ethnic tensions |url=https://www.cnn.com/2022/12/12/europe/kosovo-serbia-nato-violence-protests-intl-hnk/index.html |access-date=2022-12-13 |website=CNN |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |last=Bytyci |first=Fatos |date=2022-12-11 |title=Serbs in Kosovo clash with police as ethnic tensions flare |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/europe/serbs-kosovo-block-roads-clash-with-police-ethnic-tensions-worsen-2022-12-11/ |access-date=2022-12-13}}</ref> Borrell dan NATO mengutuk serangan itu, dengan Borrell juga menyatakan bahwa barikade harus disingkirkan.<ref>{{Cite web |last=Brzozowski |first=Alexandra |date=2022-12-11 |title=EU, NATO condemn attacks on police in north Kosovo as tensions soar |url=https://www.euractiv.com/section/enlargement/news/eu-nato-condemn-attacks-on-police-in-north-kosovo-as-tensions-soar/ |access-date=2022-12-13 |website=Euractiv |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Stojanović |first1=Milica |last2=Bami |first2=Xhorxhina |date=2022-12-12 |title=Kosovo Serb Barricades Remain up Despite Calls for Removal |url=https://balkaninsight.com/2022/12/12/kosovo-serb-barricades-remain-up-despite-calls-for-removal/ |access-date=2022-12-13 |website=Balkan Insight |language=en-US}}</ref> Pada hari yang sama, Kurti meminta KFOR untuk menjamin "kebebasan bergerak" setelah menuduh para demonstran memblokir jalan, sementara Vučić bersumpah untuk "menjaga perdamaian".<ref name=":20" /><ref>{{Cite web |date=2022-12-12 |title=Serbia's Vucic vows to 'preserve peace' amid ethnic tension in Kosovo |url=https://www.euronews.com/2022/12/12/serbian-president-vucic-pledges-to-ensure-peace-amid-simmering-ethnic-tensions-in-kosovo |access-date=2022-12-13 |website=euronews |language=en}}</ref> Protes tetap berlangsung damai sementara sekolah-sekolah di Kosovo Utara ditutup sementara.<ref>{{Cite web |date=2022-12-14 |title=Peti dan barikada na severu Kosova, Kfor demantuje da je snabdevao policiju |url=https://rs.n1info.com/vesti/peti-dan-barikada-na-severu-kosova-kfor-demantuje-da-je-snabdevao-policiju/ |access-date=2022-12-14 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-12-15 |title=RTS: Noć na severu Kosova protekla mirno, ali je i dalje napeto |url=https://rs.n1info.com/vesti/rts-noc-na-severu-kosova-protekla-mirno-ali-je-i-dalje-napeto/ |access-date=2022-12-15 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref>
Protes [[Ultranasionalisme|ultranasionalis]] untuk mendukung Serbia Kosovo diadakan di Beograd pada 12 Desember; demonstran meneriakkan slogan-slogan seperti "[[Kosovo adalah Serbia]]" dan membakar bendera Kosovo.<ref>{{Cite web |date=2022-10-12 |title=Protest podrške kosovskim Srbima u Beogradu, organizatori anonimni |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/protest-beograd-podrska-srbima-kosovo-desnicarske-organizacije/32173477.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref><ref>{{Cite web |date=2012-12-13 |title=Far-Right Protesters Rally In Belgrade In Support Of Kosovar Serbs As EU Urges De-Escalation |url=https://www.rferl.org/a/kosovo-serbia-eu-urges-de-escalation-protests-rally/32174257.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Free Europe |language=en}}</ref> Protes tersebut dihadiri oleh kelompok sayap kanan seperti Dveri, [[Politik sayap kanan Serbia|Patroli Rakyat]], dan [[Serbian Right]].<ref>{{Cite web |last=Komarčević |first=Dušan |date=2022-12-14 |title=Pod maskama u Beogradu 'brane' Kosovo |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/srbija-rusija-desnicari-kosovo/32176352.html |access-date=2022-12-14 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref> Pada hari yang sama, Borrell mengumumkan bahwa Uni Eropa akan memperkuat EULEX, yang bertugas untuk berpatroli di Kosovo Utara.<ref>{{Cite news |date=2022-12-12 |title=EU prepared to send reinforcements to mission in Kosovo |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/europe/eu-prepared-send-reinforcements-mission-kosovo-2022-12-12/ |access-date=2022-12-13}}</ref><ref>{{Cite web |last=Radišić |first=Nikola |date=2022-12-12 |title=Prihvaćen Borelov predlog - u slučaju potrebe, šalju se dodatne snage Euleksu |url=https://rs.n1info.com/vesti/prihvacen-borelov-predlog-u-slucaju-potrebe-salju-se-dodatne-snage-euleksu/ |access-date=2022-12-14 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> Setelah pertemuan dengan Kurti pada 13 Desember, Lajčák mengatakan bahwa "barikade harus disingkirkan dengan kesepakatan politik, bukan dengan buldoser", sementara Escobar mengatakan bahwa dia mengharapkan kesepakatan mengenai Komunitas Kota Serbia.<ref>{{Cite web |date=2022-12-13 |title=Lajčak: Bolje ukloniti barikade političkim dogovorom, nego buldožerima |url=https://rs.n1info.com/vesti/lajcak-bolje-ukloniti-barikade-politickim-dogovorom-a-ne-buldozerima/ |access-date=2022-12-14 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-12-13 |title=Eskobar: Očekujem ostvarivanje sporazuma o ZSO i napredak po pitanju predloga EU |url=https://rs.n1info.com/vesti/eskobar-ocekujem-ostvarivanje-sporazuma-o-zso-i-napredak-po-pitanju-predloga-eu/ |access-date=2022-12-14 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> Patroli Rakyat dan kelompok sayap kanan lainnya menggelar protes lain pada 18 Desember, meskipun kali ini di perbatasan Jarinje.<ref>{{Cite web |date=2022-12-18 |title=Gotov protest kod Jarinja, desničari se povukli s prelaza |url=https://rs.n1info.com/vesti/kfor-na-jarinju-razvucena-zica-desnicari-najavili-skup/ |access-date=2022-12-18 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> Para demonstran dihentikan oleh KFOR setelah mereka mencoba melewati perbatasan.<ref>{{Cite web |date=2022-12-18 |title=Incidenti na Jarinju, probijen kordon policije Srbije |url=https://balkans.aljazeera.net/news/balkan/2022/12/18/deveti-dan-protesta-srba-na-sjeveru-kosova |access-date=2022-12-18 |website=Al Jazeera |language=bs}}</ref> Orang-orang Serbia Kosovo mengadakan protes massal di dekat Zvečan pada tanggal 22 Desember.<ref>{{Cite web |date=2022-12-22 |title=Srbi sa sjevera Kosova protestovali kod Zvečana |url=https://balkans.aljazeera.net/news/balkan/2022/12/22/srbi-sa-sjevera-kosova-protestovali-kod-zvecana |access-date=2022-12-23 |website=Al Jazeera |language=bs}}</ref> Pada protes tersebut, Rakić menuntut pemerintah untuk "membebaskan semua orang Serbia yang ditangkap dan menarik Polisi Kosovo dari Kosovo Utara".<ref>{{Cite web |date=2022-12-22 |title=Srbi na protestu izneli tri uslova da uklone barikade sa severa Kosova |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/sever-kosova-srbi-protest-barikade/32188834.html |access-date=2022-12-23 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref>
Penembakan terjadi pada 25 Desember di Zubin Potok setelah Polisi Kosovo diduga berusaha untuk menghilangkan barikade dari jalan terdekat;<ref>{{Cite web |date=2022-12-25 |title=Zubin Potok: Rafalna paljba kod barikada |url=https://www.vreme.com/vesti/zubin-potok-rafalna-paljba-kod-barikada/ |access-date=2022-12-27 |website=Vreme |language=sr-RS}}</ref><ref>{{Cite web |last=Radovanović |first=Vojin |date=2022-12-25 |title=Kosovski specijalci navodno pokušali da uklone barikadu kod Zubinog Potoka, Vučić obavio konsultacije sa premijerkom i vojnim vrhom |url=https://www.danas.rs/vesti/politika/pucnjava-i-detonacije-u-zubinom-potoku-na-barikadama-mirno-vucic-obavlja-konsultacije-sa-premijerkom-i-vojnim-vrhom-video/ |access-date=2022-12-27 |website=Danas |language=sr-RS}}</ref> Polisi Kosovo membantahnya, namun KFOR membenarkan bahwa beberapa penembakan memang terjadi di dekat patroli mereka.<ref>{{Cite web |date=2022-12-25 |title=Kosovska policija: Nismo učestvovali u razmeni vatre u Zubinom Potoku |url=https://rs.n1info.com/vesti/kosovska-policija-nismo-ucestvovali-u-razmeni-vatre-u-zubinom-potoku/ |access-date=2022-12-27 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-12-25 |title=KFOR potvrdio pucnjavu u blizini patrole u Zubinom Potoku |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/kosovo-zubin-potok-policija-kfor-srbija/32193061.html |access-date=2022-12-27 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref><ref name=":21">{{Cite web |last=Fiedler |first=Tristan |date=2022-12-27 |title=Serbian army shifts to 'combat readiness' amid growing Kosovo tensions |url=https://www.politico.eu/article/serbia-army-kosovo-war-nato-tension-combat-readiness/ |access-date=2022-12-28 |website=Politico |language=en-US}}</ref> Tak lama kemudian, lebih banyak barikade dibentuk di dekat Mitrovika Utara dan penyeberangan perbatasan Merdare, sementara [[Miloš Vučević]], menteri pertahanan Serbia, mengumumkan bahwa pasukan Angkatan Darat Serbia ditempatkan "pada tingkat siaga tertinggi", dengan perintah datang dari Vučić.<ref name=":21" /><ref>{{Cite web |date=2022-12-27 |title=Postavljena barikada i u sjevernom dijelu Sjeverne Mitrovice |url=https://balkans.aljazeera.net/news/balkan/2022/12/27/postavljena-barikada-i-u-sjevernom-dijelu-sjeverne-mitrovice |access-date=2022-12-27 |website=Al Jazeera |language=bs}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-12-27 |title=Barikada nedaleko od Merdara, Kosovska policija kaže - prelaz blokiran do daljeg |url=https://rs.n1info.com/vesti/barikada-na-merdaru-iz-pravca-kursumlije/ |access-date=2022-12-28 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> Karena adanya barikade, pemerintah Kosovo menutup perbatasan Merdare pada 28 Desember.<ref>{{Cite web |date=2022-12-28 |title=Kosovska policija zatvorila prijelaz Merdare dok traje protest |url=https://balkans.aljazeera.net/news/balkan/2022/12/28/kosovska-policija-zatvorila-prijelaz-merdare-dok-traje-protest |access-date=2022-12-28 |website=Al Jazeera |language=bs}}</ref><ref>{{Cite news |last=Dunai |first=Marton |date=2022-12-28 |title=Kosovo closes border crossing as tensions with Serbia intensify |work=Financial Times |url=https://www.ft.com/content/0adb2fb9-9f9f-4a56-b0f0-3fce08456cd3 |access-date=2022-12-28}}</ref> Sehari kemudian, orang Serbia Kosovo setuju untuk mulai membongkar barikade setelah kesepakatan yang dicapai sehari sebelumnya;<ref>{{Cite web |date=2022-12-29 |title=Kosovo Serbs start dismantling barricades that sparked military alert |url=https://www.euronews.com/2022/12/29/kosovo-serbs-start-dismantling-barricades-in-bid-to-defuse-military-tensions |access-date=2022-12-29 |website=Euronews |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Stojanović |first=Dušan |date=2022-12-28 |title=Kosovo Serbs to remove barricades that triggered tensions |url=https://apnews.com/article/politics-kosovo-government-legal-proceedings-law-enforcement-d0fea59859ce6be3be5b1534400b7103 |access-date=2022-12-29 |website=Associated Press |language=en}}</ref> mereka disingkirkan pada 30 Desember.<ref>{{Cite web |last=Božović |first=Nenad |date=2022-12-30 |title=Većina barikada uklonjena, Jarinje i Brnjak i dalje zatvoreni |url=https://rs.n1info.com/vesti/vecina-barikada-uklonjena-jarinje-i-brnjak-i-dalje-zatvoreni/ |access-date=2022-12-30 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> Caroline Ziadeh, kepala UNMIK, menyambut baik keputusan ini, sementara "peningkatan kesiapan tempur" pasukan Angkatan Darat Serbia juga dihapuskan.<ref>{{Cite web |date=2022-12-29 |title=Predstavnica UN pozdravila mere za deeskalaciju i uklanjanje barikada |url=https://rs.n1info.com/vesti/predstavnica-un-pozdravila-mere-za-deeskalaciju-i-uklanjanje-barikada/ |access-date=2022-12-29 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-12-29 |title=Ukinuta povišena borbena gotovost Vojske Srbije |url=https://rs.n1info.com/vesti/ukinuta-povisena-borbena-gotovost-vojske-srbije/ |access-date=2022-12-29 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> Tak lama kemudian, Hill dan Vučić mengumumkan bahwa negosiasi mengenai kesepakatan yang diusulkan akan dimulai pada pertengahan Januari.<ref>{{Cite web |date=2022-12-30 |title=Ambasador SAD u Srbiji najavio aktivnosti ka političkom rešenju za Kosovo |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/ambasador-sad-srbija-kosovo-dijalog/32199451.html |access-date=2022-12-30 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-12-30 |title=U januaru u Beogradu međunarodni predstavnici zbog sporazuma sa Kosovom |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/beograd-kosovo-srbija-vucic/32200352.html |access-date=2022-12-30 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref>
=== Januari 2023 ===
Pada 8 Januari, diumumkan bahwa KFOR menolak permintaan Serbia untuk mengerahkan hingga 1.000 pasukan militer dan polisi Serbia di Kosovo.<ref>{{Cite web |last=Gec |first=Jovana |date=2023-01-08 |title=Serbia says KFOR rejected its forces' return to Kosovo |url=https://apnews.com/article/politics-serbia-kosovo-european-union-north-atlantic-treaty-organization-26a913666d23c0e69d1e6ddac1d9f5eb |access-date=2023-01-08 |website=Associated Press |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-01-08 |title=KFOR odgovorio Srbiji da nema potrebe za slanjem snaga na Kosovo, kazao Vučić |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/srbija-zahtev-kfor-sever-kosovo-vucic/32214179.html |access-date=2023-01-08 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref>
== Reaksi ==
Pada awal Agustus, [[Edi Rama]], [[Daftar Perdana Menteri Albania|perdana menteri Albania]], mengomentari ketegangan yang terjadi pada 31 Juli dan menyatakan bahwa Kosovo harus bergabung dengan zona ekonomi dan politik [[Balkan Terbuka]] untuk menghindari potensi perang;<ref>{{Cite web |date=2022-08-01 |title=Rama: Kosovo ima dva puta - rat ili Otvoreni Balkan |url=https://www.danas.rs/vesti/politika/rama-kosovo-ima-dva-puta-rat-ili-otvoreni-balkan/ |access-date=2022-12-12 |website=Danas |language=sr-RS}}</ref> hal ini kemudian disuarakan oleh Hill.<ref>{{Cite web |date=2022-09-07 |title=Ambassador Hill says Kosovo should be in Open Balkan |url=https://rs.n1info.com/english/news/ambassador-hill-says-kosovo-should-be-in-open-balkan/ |access-date=2022-12-12 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> [[Maria Zakharova]], juru bicara [[kementerian luar negeri Rusia]], menuduh orang [[Albania Kosovo]] meningkatkan konflik, sementara [[Dmitry Peskov]], [[sekretaris pers Kremlin]], menyatakan bahwa Rusia menuntut agar "semua hak orang Serbia dihormati".<ref>{{Cite web |last=Cvetković |first=Ljudmila |date=2022-12-12 |title=Tenzije na Kosovu ojačale rusko-srpsku sponu |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/srbija-kosovo-tenzije-rusija/31970681.html |access-date=2022-12-12 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref> Kemudian di bulan Desember, Peskov mengatakan bahwa "Rusia mendukung Beograd dalam tindakan yang diambil".<ref>{{Cite news |last=Faulconbridge |first=Guy |date=2022-12-28 |title=Kremlin backs Serbia, denies Russia is stoking tensions in Kosovo |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/europe/kremlin-denies-kosovan-claims-that-russia-is-pushing-serbia-stoke-tensions-2022-12-28/ |access-date=2022-12-29}}</ref> [[Richard Grenell]], utusan khusus presiden untuk Negosiasi Perdamaian Serbia dan Kosovo di bawah pemerintahan [[Donald Trump]], menyatakan bahwa dia kecewa dengan kemajuan negosiasi.<ref>{{Cite web |date=2022-08-19 |title=Grenel: Konačno rešenje za Kosovo. To nije dobar potez |url=https://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2022&mm=08&dd=19&nav_category=640&nav_id=2199856 |access-date=2022-12-12 |website=B92 |language=sr}}</ref>
Setelah bocornya kesepakatan yang diusulkan pada akhir September 2022, Dušan Janjić dari Forum Hubungan Etnis Beograd menyatakan bahwa kesepakatan tersebut adalah tentang "menempatkan dialog secara eksklusif pada tingkat politik", sedangkan Bodo Weber, seorang jurnalis dan analis politik, menyatakan bahwa kesepakatan tersebut "mungkin mengubah alur dialog" namun ia juga menilai bahwa "Kosovo dan Serbia masih jauh dari kesepakatan akhir".<ref>{{Cite web |date=2022-10-20 |title=Šta se zna o francusko-nemačkom predlogu za Kosovo i Srbiju? |url=https://www.slobodnaevropa.org/a/srbija-kosovo-francusko-nemacki-predlog-dijalog/32093192.html |access-date=2022-12-13 |website=Radio Free Europe |language=sr}}</ref> [[Milorad Dodik]], [[presiden Republika Srpska]], menyatakan bahwa [[Republika Srpska]], entitas [[Bosnia dan Herzegovina]], "siap membantu rakyat Serbia di Kosovo, bahkan di luar kemampuannya".<ref>{{Cite web |date=5 November 2022 |title=Dodik: Republika Srpska spremna da pomogne Srbima na Kosovu |url=https://balkans.aljazeera.net/news/balkan/2022/11/5/dodik-rs-je-spremna-da-uvijek-pomogne-srbima-na-kosovu |access-date=2022-12-12 |website=Al Jazeera |language=bs}}</ref> Weber menggambarkan pengunduran diri massal warga Serbia Kosovo dari institusi Kosovo sebagai "krisis sebagai konsekuensi dari tidak adanya negosiasi secara de facto".<ref>{{Cite news |last1=Maričić |first1=Slobodan |last2=Miladinović |first2=Aleksandar |date=2022-11-08 |title=Šta izlazak iz institucija menja u životima kosovskih Srba |language=sr-latn |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/serbian/lat/balkan-63557470 |access-date=2022-12-13}}</ref> Konrad Clewing, seorang ahli dari Leibniz Institute for Eastern and Southeastern European Research, menyatakan bahwa pengunduran diri massal dapat menimbulkan "konsekuensi besar".<ref>{{Cite web |last=Šuka |first=Anila |date=2022-11-15 |title=Kleving: Kosovo mora da iznese predlog za srpsku manjinu |url=https://www.dw.com/sr/kleving-kosovo-mora-da-iznese-predlog-za-srpsku-manjinu/a-63752901 |access-date=2022-12-13 |website=Deutsche Welle |language=sr-RS}}</ref>
Setelah pengumuman bahwa Serbia akan mempertimbangkan pengerahan 1.000 pasukan militer Serbia ke Kosovo, ''[[Deutsche Welle]]'' menyatakan bahwa permintaan pengerahan dimungkinkan menurut Resolusi 1244, meskipun pengamat mencatat bahwa pengerahan itu "sia-sia karena akan mengarah pada konfrontasi langsung dengan unit polisi dan militer internasional yang ditempatkan di Kosovo".<ref>{{Cite web |last1=Bahri |first1=Cani |last2=Rujević |first2=Nemanja |date=2022-12-27 |title=What's behind the tensions between Kosovo and ethnic Serbs? |url=https://www.dw.com/en/whats-behind-the-tensions-between-kosovo-and-ethnic-serbs/a-64093299 |access-date=2022-12-28 |website=Deutsche Welle |language=en}}</ref> ''Radio Free Europe'' menyatakan bahwa menurut Resolusi 1244, personel Serbia dapat kembali dan menjalankan fungsi tertentu di Kosovo, meskipun fungsi tersebut hanya mencakup hubungan dengan misi sipil internasional dan kehadiran keamanan internasional, membersihkan ladang ranjau, mempertahankan kehadiran di situs warisan budaya Serbia, dan di perlintasan perbatasan utama.<ref name=":16" /> Analis juga menyatakan bahwa permintaan tersebut kemungkinan besar akan ditolak.<ref name=":16" /><ref>{{Cite web |last=Miljuš |first=Stefan |date=2022-12-11 |title=Povratak vojske na Kosovo odbijen pre 20 godina, analitičari kažu - i sad će |url=https://rs.n1info.com/vesti/kosovo-vojska-srbije-povratak-rezolucija-1244-kfor/ |access-date=2022-12-13 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> [[Boris Tadic|Boris Tadić]], mantan presiden Serbia, mengkritik pemerintah Serbia dan menyatakan bahwa Petković dan Brnabić "menyesatkan publik", sedangkan [[Momir Stojanović]], mantan kepala [[Badan Keamanan Militer]], mengatakan bahwa kembalinya pasukan Serbia ke Kosovo "tidak mungkin".<ref>{{Cite web |last=Ćirić |first=Sonja |date=2022-12-09 |title=Boris Tadić: Rezolucija 1244 ne pominje vojsku već osoblje |url=https://www.vreme.com/vesti/boris-tadic-rezolucija-1244-ne-pominje-vojsku-vec-osoblje/ |access-date=2022-12-13 |website=Vreme |language=sr-RS}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-09-12 |title=Stojanović: Povratak srpske vojske na Kosovo u ovom trenutku nije realan |url=https://beta.rs/politika/172673-stojanovic-povratak-srpske-vojske-na-kosovo-u-ovom-trenutku-nije-realan |access-date=2022-12-13 |website=Novinska agencija Beta |language=sr |archive-date=2022-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221213175510/https://beta.rs/politika/172673-stojanovic-povratak-srpske-vojske-na-kosovo-u-ovom-trenutku-nije-realan |dead-url=yes }}</ref> Rama menggambarkannya sebagai "gerakan surreal".<ref>{{Cite web |date=2022-12-18 |title=Rama: Zahtjev Srbije da pošalje trupe na Kosovo je nadrealan |url=https://balkans.aljazeera.net/news/balkan/2022/12/15/rama-zahtjev-srbije-da-posalje-trupe-na-kosovo-je-nadrealan |access-date=2022-12-18 |website=Al Jazeera |language=bs}}</ref> Janjić menyatakan bahwa "tidak ilegal mempertimbangkan untuk melakukan ini" tetapi "hal tersebut tidak diinginkan", sementara [[Ivo Viskovic]], seorang diplomat dan mantan profesor di [[Fakultas Ilmu Politik, Universitas Beograd|Fakultas Ilmu Politik]] di [[Universitas Beograd]], menyatakan bahwa "sekarang adalah waktu ketika diplomasi harus bekerja".<ref name=":16" /><ref name=":17">{{Cite web |last=Sovrlić |first=Sanja |date=2022-12-09 |title=Srbija razmatra povratak vojske na Kosovo - stručnjaci kažu da je to nerealno |url=https://rs.n1info.com/vesti/srbija-razmatra-povratak-vojske-na-kosovo-strucnjaci-kazu-da-je-to-nerealno/ |access-date=2022-12-13 |website=N1 |language=sr-RS}}</ref> Selain itu, Amerika Serikat dan Peter Stano, juru bicara Uni Eropa, meminta deeskalasi.<ref name=":17" /><ref>{{Cite web |date=2022-12-09 |title=SAD: Kosovo i Srbija da izbjegavaju poteze i izjave koji podstiču napetosti |url=https://www.glasamerike.net/a/stejt-department-kosovo-incident-srbija/6869922.html |access-date=2022-12-13 |website=Voice of America |language=sr}}</ref>
== Catatan ==
| |||