Prasasti Linggasuntan

(Dialihkan dari Prasasti Linggasutan)

Prasasti Linggasuntan atau prasasti Lawajati adalah peninggalan sejarah berupa batu bertulis yang ditemukan di Dusun Lowokjati (menurut Brandes "Lawajati"[1]), Desa Baturetno, Singosari, Kabupaten Malang dan sekarang disimpan di Museum Nasional Indonesia di Jakarta, dengan nomor registrasi D-103. Prasasti ini terbuat dari batu yang ditulis dengan aksara Kawi dan berbahasa Jawa Kuno. Prasasti ini dikeluarkan pada tanggal 12 Krsnapaksa, bulan Bhadrawada tahun 851 Śaka atau setara dengan Kamis Pahing, 3 September 929 M.

Isinya mengenai perintah Śrī Mahārāja Rake Hino pu Siṇḍok Śrī Īśānawikramadharmmotunggadewa (Mpu Sindok) kepada Samgat Madander pu Padma dan Samgat Anggohan pu Kundala untuk meresmikan Desa Linggasuntan, yang termasuk wilayah Hujung, menjadi desa perdikan (simā). Karena itu, segala penghasilan yang dapat dihasilkan oleh Desa Linggasuntan harus diserahkan pada Bhatara i Walandit, dan selanjutnya desa itu dibebaskan dari kewajiban membayar pajak dan dilepaskan dari kekuasaan wilayah Hujung. Nama Linggasuntan sebagai suatu desa tidak dikenal lagi sekarang. Berdasarkan berita asal-usul Prasasti Linggasuntan, yaitu pertama kali ditemukan di Dusun Lowokjati, dan begitu besarnya ukuran batu prasasti tersebut, kiranya dapat diterima pendapat de Casparis (1940) bahwa desa itulah yang semula bernama Linggasuntan. Selain itu, keletakan desa ini tidak terlampau jauh (± 5 km) di sebelah barat laut dari Dusun Blandit ("walandit"/"balandit", sebagaimana disebutkan dalam prasasti) sebagai salah satu wanua i tpi siring-nya.[2]

Di dekat prasasti ini pada tahun 2021 berhasil disingkapkan Candi Srigading pada suatu gundukan tanah (disebut cegumuk oleh warga setempat) yang di atasnya terdapat sebentuk yoni. Diduga oleh para arkeolog, candi ini berkaitan dengan status simā dari Linggasuntan.

Isi prasasti sunting

1. || oṃ awighnamastu || swasti śakawarṣātīta 851 bhadrawādamāsa, tithi dwādaśi kŗṣna pakṣa

2. pa, pa, wŗ, wāra, māghanakṣatra, pitaradewatā, parighayoga, irikā diwaśa ni ājña śrī ma

3. hārāja rake hino mpu siṇḍok śrī īśānawikrama dharmmotunggadewa, umingsor i samgat mo

4. maḥhumaḥ kāliḥ maḍaṇḍěr, pu padma, anggěhān, pu kuṇḍala, kumonakan ikang wanua i lingga suntan, wa

5. tak hujung gaway mā 2 [rwa] kaṭik ing guhan tapak mas 3 [tlu] ing satahun satahun simān susukan arpanākna i

6. bhaṭāra i walaṇḍit paknānya sima punpunana bhaṭāra [myo]pāra asing sam(b)an(dh)anā i sang hyang dharmma muang pangimbuha ri kapūjān bha

7. ṭāra angkan pratiwarṣa, mangkana iṣṭa prayojana śrī mahārāja irikang banua i lingga suntan inārpanākan i bhaṭāra i

8. balaṇḍit, māri watak hujung, parṇnahanya swatantra tan katamāna dening patiḥ wahuta muang saprakara ning mangilala drabya ha

9. ji ring dangu miśra paramiśra wuluwulu prakāra pangurang, kring, paḍam manimpiki, paranakan, limus galuḥ, pangaruhan, tingkěs, wijikawah,

10. taji, watu tajěm, sukun, halu warak, rakadut, pininglay, katanggaran, tapa haji, air haji, malandang lba (?), b.. blab, kala

11. …….. kutak, ḍangkěl (?), trěpan, sanggit, watu walang, pamaṇikan, maniga, sikpan. rumban, wilang wanua, tuhan dagang, juru gusali, mangrumbay,

12. mangguñjay, tuhan nambi, tuhan huñjamman, tuhan juḍhi, juru jalir, pulung paḍi, miśra hino, wli hapu, wli wadung, wli tambang, wli ha

13. ……. , wli pañjut, palamak, pakalungkung, urutan, ḍampulan, tpung kawung, sungsung pangurang, pasuk alas, mapayungan, sipat wilut, pā

14. nginangin, pamawasya, ………. karung, hopan, skar tahun, panrāngan, panungsung (?), kdi walyan, mahaliman, widu, sambalsumbul,

15. haji, pamrěṣi, watak i jro, ityewamādi tan katamāna irikang banua sima i lingga suntan, kewalā bhaṭāra i balaṇḍit ataḥ pramāṇā,

16. ri sadrabyahajinya kabaih, samangkana ikang sukhaduḥka kadyangganing mayang tanpawwaḥ walu rumambat ring natar, wipati wangkay kābunan raḥ kasa

17. wur, wākcapala, hidu hilatan, hidu kasīrat, hastacapala, pādacapala, mamijilakanna (?) rah nitiki, mamuk, mamungpang, ludan tutan, ḍaṇḍakuḍa

18. ṇḍa, bhaṇḍihalādi bhaṭāra i balaṇḍit ataḥ prarānani drabya hajinya, kunang ikang miśra mañambul maña(ng)wring manglalu mangapus mapalangnga

19. n mangubar manggula mangdyun manghapū mang…. lang mangragi mapayung wlu mopih ma ……. kajang, makisi mamubut manganammanam ma

20. nawang (?) manahab mamisaṇḍung makalakalaka kapwa ya tribhāgān drabya hajinya sadūmān marā i bhaṭāra sadūmān marā i sang makmitan sima sa

21. dūmān marā i sang mangilala drabya haji kapwa ikang masambyawahāra hana i sima hinīngan kwehanya anung tan knāna drabya haji tlung tuhā

22. n i sasambyawahāra yanpangulang kbo 30 sapi 40 wḍus ?0 aṇḍah [?] sawantayan magulungan tlung pasang manga …… tlung lumpang atitiḥ saku

23. lit paṇḍe tlung ububan, uṇḍahagi satuhan sapahi tlung tangkilan, macadar patang pacadaran parahu 1 mapuhara 3 ta

24. npatuṇḍāna yapwan pinikul daganganya kadyangganing

25. tambaga gangsa timaḥ wuyaḥ paḍat lnga bras gula …… bar kasumba saprakāra ning dwal pinikul kalima bantal i satu ……… ṇḍān bayi kalpika …….. nanya i sasīma ikanang samangkana tan knāna de sang mangilala drabya haji saparananya sadeśanva

26. Hān ataḥ pikul pikullananya ing sasīma ikanang samangkana tan knāna de sang maṅilala drabya haji saparāna sadeśanya

Referensi sunting

  1. ^ Brandes, J.L.A.; Krom, N.J. (1913). Oud-Javaansche oorkonden : nagelaten transscripties. (Verhandelingen van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen, d. 60). Batavia, 's Hage: Albrecht (Batavia); M. Nijhoff ('s Hage). hlm. xx, 267 hal. 
  2. ^ Wibowo. Desa-desa Kuno di Malang Periode Abad Ke-9-10 Masehi Mpu Sindok.