Bahasa di Indonesia

artikel daftar Wikimedia


Halaman ini memuat daftar bahasa di Indonesia berdasarkan pulau utama. Daftar ini tidak dimaksudkan sebagai suatu daftar yang lengkap atau selalu terbarui. Jika Anda melihat artikel yang seharusnya tercantum di sini, silakan sunting halaman ini dan tambahkan pranala ke artikel tersebut. Gunakan perubahan terkait untuk melihat perubahan terbaru dari artikel-artikel yang tercantum pada halaman ini. Indonesia memiliki 718 bahasa daerah[1] dan bahasa Indonesia itu sendiri sebagai bahasa resmi nasional. Meskipun dipahami dan dituturkan oleh lebih dari 90% warga Indonesia, Bahasa Indonesia bukanlah bahasa ibu bagi kebanyakan penuturnya. Sebagian besar warga Indonesia menggunakan salah satu dari 718 bahasa yang ada di Indonesia di bawah ini sebagai bahasa ibu.[2] Penutur Bahasa Indonesia kerap kali menggunakan versi sehari-hari (kolokial) dan/atau mencampuradukkan dengan dialek Melayu lainnya atau bahasa Indonesia.

Berdasarkan data BPS di tahun 2015, maka hanya terdapat empat belas bahasa daerah yang memiliki penutur di atas 1.000.000 jiwa atau sekitar 69.22% dari sekitar 252.200.000 jiwa total penduduk Indonesia.[3] Adapun ke-14 bahasa daerah dengan jumlah penutur terbanyak di Indonesia tersebut adalah:[4][5]

  1. Bahasa Jawa (84.300.000 jiwa penutur)
  2. Bahasa Sunda (42.000.000 jiwa penutur)
  3. Bahasa Melayu (13.040.000 jiwa penutur)
  4. Bahasa Batak (7.045.000 jiwa penutur)
  5. Bahasa Madura (6.770.000 jiwa penutur)
  6. Bahasa Minangkabau (5.530.000 jiwa penutur)
  7. Bahasa Betawi (5.000.000 jiwa penutur)
  8. Bahasa Bugis (5.000.000 jiwa penutur)
  9. Bahasa Aceh (3.500.000 jiwa penutur)
  10. Bahasa Bali (3.330.000 jiwa penutur)
  11. Bahasa Makassar (2.130.000 jiwa penutur)
  12. Bahasa Sasak (2.100.000 jiwa penutur)
  13. Bahasa Lampung (1.834.000 jiwa penutur)
  14. Bahasa Gorontalo (1.000.000 jiwa penutur)

UU Nomor 8 Tahun 2016 juga menyebutkan tentang Bahasa Isyarat Indonesia, yang digunakan oleh 2.000.000 jiwa penutur.

Sumatra

Nama bahasa Kode bahasa ISO 639-3 Kode bahasa BPS
Bahasa Abung abl
Bahasa Aceh ace ach
Bahasa Alas-Kluet btz als
Bahasa Bangka mfb
Bahasa Basemah pse bsm
Bahasa Batak Angkola akb
Bahasa Batak Mandailing btm
Bahasa Batak Simalungun bts
Bahasa Batak Toba bbc
Bahasa Bengkulu bke
Bahasa Col liw
Bahasa Dairi btd
Bahasa Devayan
Bahasa Duano dup
Bahasa Enggano eno
Bahasa Gayo gay gy
Bahasa Haji hji
Bahasa Kaur vkk
Bahasa Karo btx
Bahasa Kerinci kvr
Bahasa Komering kge ko
Bahasa Kubu kvb
Bahasa Lampung ljp lp
Bahasa Lematang lmt lmt
Bahasa Lengkayap lkp
Bahasa Loncong lce
Bahasa Lubu lcf
Bahasa Melayu zlm
Bahasa Melayu Belitung mbl
Bahasa Melayu Jambi jax jb
Bahasa Melayu Medan md
Bahasa Melayu Palembang plm plb
Bahasa Melayu Riau ri
Bahasa Mentawai mwv
Bahasa Minangkabau min mk
Bahasa Musi mui
Bahasa Nias nia ni
Bahasa Ocu
Bahasa Pekal pel
Bahasa Penesak pen
Bahasa Rejang rej
Bahasa Sakai
Bahasa Sekayu sky
Bahasa Sigulai skh
Bahasa Simeulue smr

Daftar bahasa di Sumatra adalah daftar bahasa asli yang tersebar di Pulau Sumatra, Indonesia.

  1. Bahasa Aceh [ace]
  2. Bahasa Alas [btz]
  3. Bahasa Bangka [mfb]
  4. Bahasa Batak Angkola [akb]
  5. Bahasa Mandailing [btm]
  6. Bahasa Batak Simalungun [bts]
  7. Bahasa Batak Toba [bbc]
  8. Bahasa Col [liw]
  9. Bahasa Dairi [bd]
  10. Bahasa Duano [dup]
  11. Bahasa Enggano [eno]
  12. Bahasa Gayo [gay]
  13. Bahasa Haji [hji]
  14. Bahasa Kaur [vkk]
  15. Bahasa Karo [bk]
  16. Bahasa Kerinci [kvr]
  17. Bahasa Komering [kge]
  18. Bahasa Kubu [kvb]
  19. Bahasa Lampung Api [ljp]
  20. Bahasa Lampung Nyo [abl]
  21. Bahasa Loncong [lce]
  22. Bahasa Lubu [lcf]
  23. Bahasa Melayu [zlm]
  24. Bahasa Melayu Palembang [plm]
  25. Bahasa Melayu Tengah [pse]
  26. Bahasa Melayu Jambi [jax]
  27. Bahasa Mentawai [mwv]
  28. Bahasa Minangkabau [min]
  29. Bahasa Musi [mui]
  30. Bahasa Nias [niha]
  31. Bahasa Ocu [okr]
  32. Bahasa Pekal [pel]
  33. Bahasa Rejang [rej]
  34. Bahasa Sigulai [skh]
  35. Bahasa Simeulue [smr]

Jawa

Bahasa pribumi

Bahasa peranakan

Bahasa non-pribumi


Nusa Tenggara

  1. Bahasa Abui [abz]
  2. Bahasa Adang [adn]
  3. Bahasa Adonara [adr]
  4. Bahasa Alor [aol]
  5. Bahasa Amarasi [aaz]
  6. Bahasa Anakalangu [akg]
  7. Bahasa Bali [ban]
  8. Kata Kolok [bqy]
  9. Bahasa Bilba [bpz]
  10. Bahasa Bima [bhp]
  11. Bahasa Blagar [beu]
  12. Bahasa Bunak [bfn]
  13. Bahasa Dela-Oenale [row]
  14. Bahasa Dengka [dnk]
  15. Bahasa Dhao [nfa]
  16. Bahasa Ende [end]
  17. Bahasa Hamap [hmu]
  18. Bahasa Helong [heg]
  19. Bahasa Ile Ape [ila]
  20. Bahasa Kabola [klz]
  21. Bahasa Kafoa [kpu]
  22. Bahasa Kamang [woi]
  23. Bahasa Kambera [xbr]
  24. Bahasa Kedang [ksx]
  25. Bahasa Kelon [kyo]
  26. Bahasa Kemak [kem]
  27. Bahasa Ke’o [xxk]
  28. Bahasa Kepo’ [kuk]
  29. Bahasa Kodi [kod]
  30. Bahasa Komodo [kvh]
  31. Bahasa Kui [kvd]
  32. Bahasa Kula [tpg]
  33. Bahasa Lamaholot [slp]
  34. Bahasa Lamalera [lmr]
  35. Bahasa Lamatuka [lmq]
  36. Bahasa Lamboya [lmy]
  37. Bahasa Lamma [lev]
  38. Bahasa Laura [lur]
  39. Bahasa Lembata
    1. Bahasa Lembata Selatan [lmf]
    2. Bahasa Lembata Barat [lmj]
  40. Bahasa Levuka [lvu]
  41. Bahasa Lewo Eleng [lwe]
  42. Bahasa Lewotobi [lwt]
  43. Bahasa Li’o [ljl]
  44. Bahasa Lole [llg]
  45. Bahasa Melayu
    1. Bahasa Melayu Bali [mhp]
    2. Bahasa Melayu Kupang [mkn]
    3. Bahasa Melayu Larantuka [lrt]
  46. Bahasa Mamboru [mvd]
  47. Bahasa Manggarai [mqy]
  48. Bahasa Nage [nxe]
  49. Bahasa Nasal [nsy]
  50. Bahasa Nedebang [nec]
  51. Bahasa Ngada [nxg]
  52. Bahasa Ngada Timur [nea]
  53. Bahasa Palue [ple]
  54. Bahasa Portugis [por]
  55. Bahasa Rajong [rjg]
  56. Bahasa Rembong [reb]
  57. Bahasa Reta [ret]
  58. Bahasa Ringgou [rgu]
  59. Bahasa Riung [riu]
  60. Bahasa Rongga [ror]
  61. Bahasa Sabu [hvn]
  62. Bahasa Sasak [sas]
  63. Bahasa Sawila [swt]
  64. Bahasa Sikka [ski]
  65. Bahasa So’a [ssq]
  66. Bahasa Sumbawa [smw]
  67. Bahasa Tereweng [twg]
  68. Bahasa Termanu [twu]
  69. Bahasa Tetun [tet]
  70. Bahasa Teiwa [twe]
  71. Bahasa Tii [txq]
  72. Bahasa Uab Meto [aoz]
  73. Bahasa Wae Rana [wrx]
  74. Bahasa Wanukaka [wnk]
  75. Bahasa Wejewa [wew]
  76. Bahasa Wersing [kvw]


Kalimantan

  1. Bahasa Iban
  2. Bahasa Kanayatn
  3. Bahasa Keninjal
  4. Bahasa Milikin
  5. Bahasa Mualansudah
  6. Bahasa Seberuang
  7. Bahasa Sebuyau
  8. Bahasa Selako
  9. Bahasa Senganan
  10. Bahasa Lawangan
  11. Bahasa Tawoyan
  12. Bahasa Dusun Deyah
  13. Bahasa Maanyan
  14. Bahasa Dusun Malang
  15. Bahasa Dusun Witu
  16. Bahasa Paku
  17. Bahasa Kohin
  18. Bahasa Dohoi
  19. Bahasa Siang
  20. Bahasa Bakumpai
  21. Bahasa Katingan
  22. Bahasa Ngaju
  23. Bahasa Kahayan
  24. Bahasa Tunjung
  25. Bahasa Ampanang
  26. Bahasa Bahau
  27. Bahasa Kayan Busang
  28. Bahasa Kayan Wahau
  29. Bahasa Kayan Mahakam
  30. Bahasa Kayan Sungai
  31. Bahasa Kayan Baram
  32. Bahasa Kayan Rejang
  33. Bahasa Kayan Mendalam
  34. Bahasa Modang
  35. Bahasa Segai
  36. Bahasa Aoheng
  37. Bahasa Punan Aput
  38. Bahasa Punan Merah
  39. Bahasa Kereho
  40. Bahasa Bukat
  41. Bahasa Hovongan
  42. Bahasa Murik
  43. Bahasa Ahe
  44. Bahasa Bakati
  45. Bahasa Biatah
  46. Bahasa Benyadu
  47. Bahasa Jangkang
  48. Bahasa Darat
  49. Bahasa Lara
  50. Bahasa Nyadu
  51. Bahasa Ribun
  52. Bahasa Mali
  53. Bahasa Semandang
  54. Bahasa Bukar Sadong
  55. Bahasa Jagoi
  56. Bahasa Sara
  57. Bahasa Tringgus
  58. Bahasa Kembayan
  59. Bahasa Bukitan
  60. Bahasa Kajaman
  61. Bahasa Lahanan
  62. Bahasa Punan Batu
  63. Bahasa Sekapan
  64. Bahasa Sian
  65. Bahasa Ukit
  66. Bahasa Daro Matu
  67. Bahasa Kanowit
  68. Bahasa Melanau
  69. Bahasa Sibu
  70. Bahasa Seru
  71. Bahasa Tanjong

Sulawesi

 
Peta persebaran bahasa-bahasa di Sulawesi

Berikut ini merupakan daftar bahasa di Sulawesi menurut rumpun bahasa. Bahasa-bahasa di Sulawesi terbagi dalam 5 rumpun bahasa, yaitu: Celebic, Filipina, Melayik, Sama-Bajau, dan Sulawesi Selatan. Menurut Sulawesi Language AllianceSulawesi Statistics, dari 114 bahasa yang dipertuturkan di Sulawesi,

  • 4 bahasa memiliki lebih dari 1 juta penutur Bugis, Makasar, Melayu Manado, dan Gorontalo;
  • 20 bahasa memiliki 100.000 hingga 1 juta penutur, artinya 90 bahasa memiliki kurang dari 100.000 penutur;
  • 50 bahasa memiliki kurang dari 10.000 penutur; dan
  • 23 bahasa memiliki kurang dari 100.000 penutur;

Dari bahasa-bahasa tersebut, 40 di antaran digolongkan 'Aman' dari segi jumlah penutur; 37 bahasa 'Rawan' dan 31 bahasa 'Terancam', sementara sisanya belum diketahui statusnya karena kurangnya informasi. Sulawesi adalah pulau dengan jumlah bahasa terbanyak ketiga di dunia, setelah Pulau Papua dan Pulau Kalimantan.

Rumpun bahasa Sulawesi

Rumpun bahasa Sulawesi atau Celebic merupakan rumpun terbesar di Sulawesi, terdiri 64 bahasa dari 114 bahasa di Sulawesi.

Nama ISO 639-3 Jumlah penutur Dialek Sumber
Andio bzb 1.700 - Ethnologue
Bada bhz 10.000 Bada, Ako Ethnologue
Bahonsuai bsu 200 - Ethnologue
Balaesang bls 3.200 - Ethnologue
Balantak blz 30.000 - Ethnologue
Bambam ptu 22.000 Bambam Hulu, Salu Mokanam, Bumal, Mehalaan, Pattae’, Matangnga, Issilita’, Pakkau Ethnologue
Banggai bgz 125.000 Banggai barat, Banggai timur Ethnologue
Baras brs 250 - Ethnologue
Batui zbt 2.900 - Ethnologue
Behoa bep 8.000 - Ethnologue
Boano bzl 2.700 - Ethnologue
Bobongko bgb 1.500 - Ethnologue
Bonerate bna 9.500 Bonerate, Kalaotoa Ethnologue
Bungku bkz 21.500 Bungku, Routa, Tulambatu, Torete (To Rete), Landawe, Waia Ethnologue
Busoa bup 2.300 - Ethnologue
Cia-cia cia 79.000 Kaesabu, Sampolawa (Mambulu-Laporo), Wabula, Masiri Ethnologue
Dondo dok 13.000 - Ethnologue
Kaili Da'a kzf 35.000 Da'a (Pekawa, Pekava, Pakawa), Inde Ethnologue
Kaili Ledo lew 234.000 Ledo (Palu), Doi (Pantoloan Dan Kayumalue),

Ado (Pakuli), Edo, Tado (Ri Io, To ri Io, Torio, Toriu), Tara (Parigi), Rai (Sindue-Tawaili, Tawaili-Sindue), Raio (Kori), Ija (Sigi), Taa (Palolo), Ta’a (Sausu, Dolago-Sausu).

Ethnologue
Kaili Rai lew 100.000 Mamboro, Taipa, Tawaeli, Nupabomba, Wombo, Labuan, Toaya, Sindue tobata, Sirenja Ethnologue


Kaili Doi doi 27.000 Pantoloan (Pantoloan panau, Ova, Lambagu, Wara, Kayumaboko, Limoyo), Kayumalue, Guntarano Ethnologue
Kaili Unde unz 20.000 Lole, Ganti Ethnologue
Kaimbulawa zka 2.200 Lontoi, Kambe-Kambero Ethnologue
Kalao kly 500 - Ethnologue
Kamaru kgx 3.500 - Ethnologue
Kioko ues 1.000 Kioko, Kombowa Ethnologue
Kodeoha vko 1.500 - Ethnologue
Koroni xkq 500 - Ethnologue
Kulisusu vkl 22.000 - Ethnologue
Kumbewaha xks 3.400 - Ethnologue
Laiyolo lji 800 Barang-Barang (Loa, Loa', Lowa), Laiyolo (Lajolo, Layolo) Ethnologue
Lasalimu llm 1.700 - Ethnologue
Lauje law 44.000 Ampibabo Ethnologue
Liabuku lix 75 - Ethnologue
Lindu kwl 2.000 - Ethnologue
Moma myl 5.500 - Ethnologue
Mori Atas mzq 16.100 Aikoa Ethnologue
Mori Bawah xmz 16.100 Tambe’e, Nahina, Petasia, Soroako, Karonsie Ethnologue
Moronene mqn 37.000 Wita Ea (Rumbia, Poleang), Tokotu’a (Tokotu'a/Kabaena) Ethnologue
Muna mnb 300.000 Muna baku (Muna utara), Tiworo (Muna timur), Gu, Lakudo, Mawasangka, Kadatua, Siompu, Katobengke, Burukene, Laompo, Kapontori Ethnologue
Napu npy 6.000 - Ethnologue
Padoe pdo 6.000 - Ethnologue
Pamona pmf 106.000 Pamona, Laiwonu (Iba), Rapangkaka (Aria), Tomoni, Tobau (Tobao, Tobalo, Bare'e), Tokondindi, Topada, Taa (Wana, Topotaa) Ethnologue
Pancana pnp 6.000 Kapontori (Akido), Kalende (Lawele), Labuandiri Ethnologue
Pendau ums 4.500 - Ethnologue
Rahambuu raz 5.000 - Ethnologue
Rampi lje 8.000 Rampi (Lambu), Rato Ethnologue
Saluan loe 74.000 Loinang (Saluan pesisir, Lingketeng), Baloa’ Kohumamahon, Kahumamahon, Luwuk, Kintom-Pagimana-Boalemo Ethnologue
Sarudu sdu 4.000 Nunu', Kulu (Lariang) Ethnologue
Sedoa tvw 600 - Ethnologue
Taje pee 350 - Ethnologue
Tajio tdj 12.000 - Ethnologue
Taloki tlk 500 - Ethnologue
Tolaki lbw 281.000 Wiwirano (Nohina), Asera (Asera Wanua, Noie), Konawe (Kendari, Tambuoki, Kioki), Mekongga (Kolaka, Bingkokak, Norio, Tamboki, Konio), Laiwui Ethnologue
Tomadino tdi 600 - Ethnologue
Tombelala ttp 1.100 - Ethnologue
Tomini txm 30.000 - Ethnologue
Topoiyo toy 2.000 - Ethnologue
Totoli txe 25.000 Binontoan, Lakuan, Lalos, Kalangkangan, Nopi, Tambun Ethnologue
Tukang Besi Selatan bhq 130.000 Binongko, Bonerate, Tomea (Tomia) Ethnologue
Tukang Besi Utara khc 120.000 Kaledupa (Kahedupa), Wanci (Wanji, Wanje, Wangi- Wangi) Ethnologue
Uma ppk 20.000 Winatu (Uma utara), Tobaku (Uma barat, Dompa, Ompa), Tolee' (Uma timur), Kantewu (Uma tengah), Aria (Uma selatan), Benggaulu (Bingkolu), Bana Ethnologue
Waru wru 350 Waru, Lalomerui Ethnologue
Wawonii wow 22.000 Wawonii, Menui Ethnologue
Wolio wlo 65.000 - Ethnologue
Wotu wtw 5.000 - Ethnologue

Rumpun bahasa Filipina

Rumpun bahasa Filipina terdiri dari seluruh bahasa di Filipina, bahasa di Sulawesi bagian utara (tidak termasuk bahasa Melayu Manado), dan sebagian bahasa di Palawan. Meski bahasa Sama-Bajau juga terdapat di wilayah tersebut, bahasa itu tidak termasuk dalam rumpun ini, tetapi dalam rumpun terpisah. Dalam tabel di bawah, terdaftar bahasa-bahasa di Sulawesi bagian utara yang termasuk dalam rumpun ini.

Nama ISO 639-3 Jumlah penutur Dialek Sumber
Bantik bnq 11.000 - Ethnologue
Bintauna bne 12.000 - Ethnologue
Bolango bld 18.500 Bolango, Atinggola Ethnologue
Buol blf 75.000 - Ethnologue
Gorontalo gor 900.000 Gorontalo timur, Kwandang, Gorontalo kota, Tilamuta, Limboto Ethnologue
Kaidipang kzp 25.700 Kaidipang, Kodipang, Bolaang Itang (Bolang Itang) Ethnologue
Lolak llq 3.000 - Ethnologue
Mongondow mog 900.000 Lolayan, Dumoga, Pasi Ethnologue
Ponosakan pns 3.000 - Ethnologue
Ratahan rth 30.000 - Ethnologue
Sangir sxn 255.000 Siau, Manganitu, Tamako, Tabukang utara (Tabukang, Tabukan), Tabukang selatan, Tabukang tengah, Kandar, Taruna, Tagulandang (Tahulandang). Ethnologue
Suwawa swu 21.000 Bunda Ethnologue
Talaud tld 60.000 Kaburuang, Karakelong selatan (Karakelong, Karakelang), Nenusa-Maingas, Essang, Arangka’a, Dapalan (Riung), Awit, Beo, Lirang (Salibabu, Salebabu). Ethnologue
Tombulu tom 60.000 Taratara, Tomohon Ethnologue
Tondano tdn 80.000 Tondano, Kakas (Ka’kas), Remboken Ethnologue
Tonsawang tnw 20.000 - Ethnologue
Tonsea txs 90.000 Maumbi, Airmadidi, Likupang, Kauditan, Kalabat Atas Ethnologue
Tontemboan tnt 150.000 Langoan, Tompaso (Makelai, Makela'i-Maotow), Sonder (Matanai, Matana'i-Maore') Ethnologue

Rumpun bahasa Melayik

Rumpun bahasa Melayik merupakan rumpun bahasa terbesar di Nusantara. Sebagian besar bahasa di Malaysia semenanjung, Sumatra, dan Kalimantan termasuk dalam rumpun ini. Banyak bahasa pasar di Nusantara juga termasuk dalam rumpun ini, karena berakar dari bahasa Melayu yang telah bercampur dengan bahasa setempat, seperti bahasa-bahasa pada tabel di bawah.

Nama ISO 639-3 Jumlah penutur Dialek Sumber
Melayu Makassar mfp 1.880.000 - Ethnologue
Melayu Manado xmm 850.000 - Ethnologue

Rumpun bahasa Sama-Bajau

Rumpun bahasa Sama-Bajau dipertuturkan oleh suku Bajo, Sama, dan Yakan. Persebarannya terdapat di Kalimantan, Sulawesi, dan kepulauan Sulu. Tabel di bawah merupakan bahasa suku Bajau yang dipertuturkan di wilayah Sulawesi.

Nama ISO 639-3 Jumlah penutur Dialek Sumber
Bajau Indonesia bdl 150.000 Jampea, Same', Matalaang, Sulamu, Kajoa, Roti, Jaya Bakti, Poso, Togian 1, Togian 2, Wallace. Ethnologue

Rumpun bahasa Sulawesi Selatan

Rumpun bahasa Sulawesi Selatan meliputi seluruh bahasa di Sulawesi bagian selatan (tidak termasuk bahasa Melayu Makassar) dan sebagian bahasa di Kalimantan.

Nama ISO 639-3 Jumlah penutur Dialek Sumber
Aralle-Tabulahan atq 12.000 Aralle, Tabulahan, Mambi Ethnologue
Bentong bnu 25.000 - Ethnologue
Budong-Budong bdx 70 - Ethnologue
Bugis bug 3.500.000 Bone (Palakka, Dua Boccoe, Mare), Pangkep (Pangkajene), Camba, Sidrap (Sidenrang, Pinrang Utara, Alitta), Pasangkayu (Ugi Riawa), Sinjai (Enna, Palattae, Bulukumba), Soppeng (Kessi), Wajo, Barru (Pare-Pare, Nepo, Soppeng Riaja, Tompo, Tanete), Sawitto (Pinrang), Luwu (Luwu', Bua Ponrang, Wara, Malangke-Ussu). Ethnologue
Bonerate bna 9.500 Bonerate, Karumpa Ethnologue
Campalagian cml 30.000 Campalagian, Buku Ethnologue
Dakka dkk 1.500 - Ethnologue
Duri mvp 95.000 Cakke, Kalosi Ethnologue
Enrekang ptt 50.000 Enrekang, Ranga, Pattinjo (Letta-Batulappa-Kassa) Ethnologue
Kalao kly 500 Laiyolo, Wotu Ethnologue
Kalumpang kli 12.000 Karataun, Mablei, Mangki (E'da), Bone Hau (Ta'da) Ethnologue
Konjo Pegunungan kjk 150.000 - Ethnologue
Konjo Pesisir kjc 125.000 Konjo Pesisir (Ara, Bira), Tana Toa (Tana Towa, Konjo Hitam, Kajang), Bantaeng (Bonthain). Ethnologue
Laiyolo lji 800 Lowa, Laiyolo Ethnologue
Lemolang ley 2.000 - Ethnologue
Maiwa wmm 50.000 - Ethnologue
Makassar mak 1.600.000 Gowa (Goa, Lakiung), Turatea (Jeneponto), Maros-Pangkep Ethnologue
Malimpung mli 5.000 - Ethnologue
Mamasa mqj 106.000 Mamasa utara, Mamasa tengah, Pattae' (Mamasa selatan, Patta' Binuang, Binuang, Tae', Binuang-Paki-Batetanga-Anteapi). Ethnologue
Mamuju mqx 65.000 Mamuju, Sumare-Rangas, Padang, Sinyonyoi Ethnologue
Mandar mdr 200.000 Majene, Balanipa (Napo-Tinambung), Malunda, Pamboang, Sendana (Cenrana, Tjendana) Ethnologue
Panasuan psn 800 - Ethnologue
Pannei pnc 9.000 Tapango, Bulo Ethnologue
Seko Padang skx 5.000 Lodang, Hono' (Wono) Ethnologue
Seko Tengah sko 2.500 - Ethnologue
Selayar sly 90.000 makassar Ethnologue
Tae' rob 250.000 Rongkong, Luwu selatan, Luwu utara, Bua, Toala', Palili' Ethnologue
Talondo' tln 400 - Ethnologue
Toala' tlz 30.000 Toala', Palili' Ethnologue
Toraja sda 500.000 Makale (Tallulembangna), Rantepao (Kesu’), Toraja Barat (West Toraja, Mappa-Pana) Ethnologue
Ulumanda' ulm 30.000 Sondoang, Tappalang, Botteng Ethnologue


Kepulauan Maluku

Berikut ini adalah bahasa-bahasa asli yang dituturkan di Maluku dan Maluku Utara.

Daftar

Bahasa Persebaran Dialek Cat./ruj.
Kabupaten/kota Kecamatan Desa/negeri/kelurahan
Alune   Seram Bagian Barat Inamosol Rambatu
Manusa
Rumberu
Hukuana Kota
Huku Kecil
- [6]
Ambalau   Buru Selatan Ambalau Ulima - [a][7]
Asilulu (Hitu)
Balkewan   Seram Bagian Timur Siwalalat Atiahu - [8]
Banda   Maluku Tenggara Kei Besar Utara Timur Banda Eli - [9]
Kei Besar Elat
Barakai   Kepulauan Aru Aru Tengah Selatan Gomo-Gomo Gomo-Gomo [10]
Aru Tengah Lorang Lorang
Kobasel Timur
Kobasel Fara
Koba
Aru Tengah Timur Mariri Mariri
Batuley   Kepulauan Aru Aru Utara Timur Batuley Batuley
Kabalsiang
Benjuring
Kumul
Waria
Jursiang
Sewer
- [11]
Bobat (Bobot)   Seram Bagian Timur Werinama Werinama - [b][12]
Boing   Seram Bagian Timur Teluk Waru Dawang - [13]
Buru   Buru Fena Leisela Wamlana

Waereman

- [c][14]
  Buru Selatan Kepala Madan Fogi
Damar Timur   Maluku Barat Daya Damer Kumur Kumur [15]
Kuaimelu Kuaimelu
Dawelor   Maluku Barat Daya Dawelor Dawera Wiratan - [16]
Pulau-Pulau Babar Timur Watuwei
Nurnyaman
Ilmarang
Welora
Letmasa
Dobel   Kepulauan Aru Aru Tengah Dobel - [17]
Elnama   Seram Bagian Timur Werinama Werinama - [d][18]
Emplawas   Maluku Barat Daya Pulau-Pulau Babar Timur Emplawas
Iblatmuntah
- [19]
Pulau-Pulau Babar Tela
Pulau Masela Lawawang
Fordata (Iyaru)   Kepulauan Tanimbar Tanimbar Utara Ritabel - [20]
Hoti   Seram Bagian Timur Bula Barat Hote - [21]
Illiun
Kaham
Kaiely   Buru Teluk Kaiely Kaiely -
Karey   Kepulauan Aru Aru Selatan Timur Karey -
Kei
Kola
Kompane
Kur   Tual Pulau-Pulau Kur Lokwirin - [e]
Leinam   Seram Bagian Timur Siwalalat Adabai -
Letti
Lola   Kepulauan Aru Aru Tengah Timur Lola -
Loon   Maluku Tengah Seram Utara Barat Latea -
Luhu
Makatian (Matine)   Kepulauan Tanimbar Wer Maktian Makatian -
Marlasi   Kepulauan Aru Aru Utara Marlasi -
Marsela Barat (Masela Barat)   Maluku Barat Daya Pulau Masela Latalola Besar -
Marsela Tengah (Masela Tengah)   Maluku Barat Daya Pulau Masela Bululora -
Marsela Timur (Masela Timur)   Maluku Barat Daya Pulau Masela Marsela -
Masarete   Buru Teluk Kaiely Masarete -
Melayu Teon Nila Serua
Moa
Naulu (Nuaulu)   Maluku Tengah Amahai Sepa -
Nila Teon Nila Serua
Oirata -
Oroyliye Pulau-Pulau Babar Timur -
Piliana
Piru   Seram Bagian Barat Seram Barat Piru -
Salas   Seram Bagian Timur Bula Salas -
Saleman
Samasuru   Maluku Tengah Teluk Elpaputih Samasuru -
Selaru   Kepulauan Tanimbar Selaru Namtabung -
Seluwarsa (Seluwasan)   Kepulauan Tanimbar Wer Maktian Marantutul -
Seram
Serili   Maluku Barat Daya Pulau Masela Serili -
Serua   Maluku Tengah Teon Nila Serua Waru - [f]
Tagalisa
Tarangan Barat
Tarangan Timur
Telaah Babar Pulau-Pulau Babar
Teon   Maluku Tengah Teon Nila Serua Watludan
Yafila
Mesu
[22]
Wemale
Woda-Woda   Kepulauan Aru Sir-Sir Goda-Goda -
Yalahatan   Maluku Tengah Amahai Yalahatan -
Yamdena
Yatoke   Maluku Barat Daya Pulau-Pulau Babar Timur Yatoke
Nakaramto
Iliwari
Yatoke
Pulau-Pulau Babar Letsiara Pepra

Lihat pula

Catatan kaki

Catatan

  1. ^ Menurut pengakuan penduduk, bahasa Ambalau juga dituturkan di sebelah timur, barat, dan selatan Desa Ulima.
  2. ^ Menurut pengakuan penduduk, bahasa Bobat juga dituturkan di sebelah timur dan barat Desa Werinama.
  3. ^ Bahasa Buru juga dituturkan di sebelah timur, barat, utara, dan selatan kedua desa tersebut.
  4. ^ Menurut pengakuan penduduk, sebelah timur dan barat Desa Werinama, yakni Desa Hatuimeten dan Desa Bemo, juga menuturkan bahasa Elnama.
  5. ^ Menurut pengakuan penduduk, bahasa Kur juga dituturkan di sebelah timur, barat, utara, dan selatan Desa Lokwirin.
  6. ^ Menurut pengakuan penduduk, bahasa Serua juga dituturkan di sebelah timur, barat, dan selatan Desa Waru.

Rujukan

  1. ^ Bahasa Daerah di Indonesia - Data Pokok Kebahasaan dan Kesastraan, Kemdikbud RI, diakses tanggal 27 Maret 2020
  2. ^ Depdiknas Terbitkan Peta Bahasa Blog BahasaKita 4 Maret 2009, mirror dari berita AntaraOnline edisi 22 Oktober 2008.
  3. ^ Badan Pusat Statistik. (2015). https://www.bps.go.id/
  4. ^ Putrohari, R. D., dkk. (2015). "Diaspora Melanesia di Nusantara". Direktorat Sejarah dan Nilai Budaya, Direktorat Jenderal Kebudayaan, Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan. Halaman: 191-192. ISBN : 978-602-1289-19-8
  5. ^ Lewis, M. Paul, Simons, Gary F., and Fennig, Charles D. eds. 2015. Ethnologue: Languages of the World. Eighteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International
  6. ^ "Bahasa Alune". 
  7. ^ "Bahasa Ambalau". 
  8. ^ "Bahasa Balkewan". 
  9. ^ "Bahasa Banda". 
  10. ^ "Bahasa Barakai". 
  11. ^ "Bahasa Batuley". 
  12. ^ "Bahasa Bobar". 
  13. ^ "Bahasa Boing". 
  14. ^ "Bahasa Buru". 
  15. ^ "Bahasa Damar Timur". 
  16. ^ "Bahasa Dawelor". 
  17. ^ "Bahasa Dobel". 
  18. ^ "Bahasa Elnama". 
  19. ^ "Bahasa Emplawas". 
  20. ^ "Bahasa Fordata (Iyaru)". 
  21. ^ "Bahasa Hoti". 
  22. ^ "Bahasa Teon". 

Papua

  1. Bahasa Abinomn
  2. Bahasa Abun
  3. Bahasa Aghu
  4. Bahasa Aikwakai
  5. Bahasa Airoran
  6. Bahasa Airo
  7. Bahasa Ambai
  8. Bahasa Amber
  9. Bahasa Amberbaken
  10. Bahasa Anasi
  11. Bahasa Ansus
  12. Bahasa Anus
  13. Bahasa Arandai
  14. Bahasa Arguni
  15. Bahasa As
  16. Bahasa Asmat
  17. Bahasa Asmat Kasuari
  18. Bahasa Asmat Tengah
  19. Bahasa Asmat Utara
  20. Bahasa Asmat Yaosakor
  21. Bahasa Ati
  22. Bahasa Atohwaim
  23. Bahasa Auye
  24. Bahasa Awbono
  25. Bahasa Awera
  26. Bahasa Awyi
  27. Bahasa Awyu
  28. Bahasa Awyu Asue
  29. Bahasa Awyu Tengah
  30. Bahasa Awyu Edera
  31. Bahasa Awyu Jair
  32. Bahasa Awyu Utara
  33. Bahasa Awyu Selatan
  34. Bahasa Baburiwa
  35. Bahasa Bagusa
  36. Bahasa Baham
  37. Bahasa Bapu
  38. Bahasa Baso
  39. Bahasa Baropasi
  40. Bahasa Bauzi
  41. Bahasa Bayono
  42. Bahasa Bedoanas
  43. Bahasa Berik
  44. Bahasa Betaf
  45. Bahasa Biak
  46. Bahasa Biga
  47. Bahasa Biksi
  48. Bahasa Biritai
  49. Bahasa Bonefa
  50. Bahasa Bonerif
  51. Bahasa Bonggo
  52. Bahasa Borai
  53. Bahasa Burate
  54. Bahasa Burmeso
  55. Bahasa Burumakok
  56. Bahasa Buruwai
  57. Bahasa Busami
  58. Bahasa Citak
  59. Bahasa Citak Tamnim
  60. Bahasa Dabe
  61. Bahasa Dabra
  62. Bahasa Damal
  63. Bahasa Dani
  64. Bahasa Dani Lembah Bawah
  65. Bahasa Dani Lembah Tengah
  66. Bahasa Dani Lembah Atas
  67. Bahasa Dani Barat
  68. Bahasa Dao
  69. Bahasa Dem
  70. Bahasa Demisa
  71. Bahasa Demta
  72. Bahasa Dera
  73. Bahasa Diebroud
  74. Bahasa Dineor
  75. Bahasa Diuwe
  76. Bahasa Dou
  77. Bahasa Doutai
  78. Bahasa Dubu
  79. Bahasa Duriankere
  80. Bahasa Dusner
  81. Bahasa Duvle
  82. Bahasa Edopi
  83. Bahasa Eipomek
  84. Bahasa Ekari
  85. Bahasa Elseng
  86. Bahasa Emem
  87. Bahasa Emumu
  88. Bahasa Eritai
  89. Bahasa Erokwanas
  90. Bahasa Fayu
  91. Bahasa Fedan
  92. Bahasa Foau
  93. Bahasa Gebe
  94. Bahasa Gresi
  95. Bahasa Hatam
  96. Bahasa Hmanggona
  97. Bahasa Hupla
  98. Bahasa Iau
  99. Bahasa Iha
  100. Bahasa Iha Pijin
  101. Bahasa Imlom
  102. Bahasa Irarutu
  103. Bahasa Iresim
  104. Bahasa Isirawa
  105. Bahasa Itik
  106. Bahasa Iwur
  107. Bahasa Janggu
  108. Bahasa Jofotek
  109. Bahasa Kabera
  110. Bahasa Kaburi
  111. Bahasa Kaeti
  112. Bahasa Mandobo Atas
  113. Bahasa Mandobo Bawah
  114. Bahasa Kais
  115. Bahasa Kaiy
  116. Bahasa Kalabra
  117. Bahasa Kamberau
  118. Bahasa Kamoro
  119. Bahasa Kanum
  120. Bahasa Kanum Badi
  121. Bahasa Kanum Ngaklam
  122. Bahasa Kanum Smarky
  123. Bahasa Kanum Sota
  124. Bahasa Kapori
  125. Bahasa Kapitiaw
  126. Bahasa Karas
  127. Bahasa Karon Dori
  128. Bahasa Karon Pantai
  129. Bahasa Kaugat
  130. Bahasa Kauwol
  131. Bahasa Kaure
  132. Bahasa Kauwerawec
  133. Bahasa Kawe
  134. Bahasa Kayagar
  135. Bahasa Kayu Pulau
  136. Bahasa Keder
  137. Bahasa Kehu
  138. Bahasa Keijar
  139. Bahasa Kemberano
  140. Bahasa Kembra
  141. Bahasa Kemtuk
  142. Bahasa Kerema
  143. Bahasa Ketengban
  144. Bahasa Ketum
  145. Bahasa Kimaghama
  146. Bahasa Kimki
  147. Bahasa Kirikiri
  148. Bahasa Kofei
  149. Bahasa Koiwai
  150. Bahasa Kokoda
  151. Bahasa Kombai
  152. Bahasa Komyandaret
  153. Bahasa Konda
  154. Bahasa Koneraw
  155. Bahasa Kopkaka
  156. Bahasa Korowai
  157. Bahasa Korupun
  158. Bahasa Kosare
  159. Bahasa Kotogut
  160. Bahasa Kowiai
  161. Bahasa Kurudu
  162. Bahasa Kwansu
  163. Bahasa Kwer
  164. Bahasa Kwerba
  165. Bahasa Kwerba Mamberamo
  166. Bahasa Kwerisa
  167. Bahasa Kwesten
  168. Bahasa Kwinsu
  169. Bahasa Lani
  170. Bahasa Legenyem
  171. Bahasa Lepki
  172. Bahasa Liki
  173. Bahasa Maden
  174. Bahasa Madik
  175. Bahasa Maibrat
  176. Bahasa Mairasi
  177. Bahasa Maklew
  178. Bahasa Melayu Papua
  179. Bahasa Mamberamo
  180. Bahasa Mander
  181. Bahasa Manem
  182. Bahasa Mantion
  183. Bahasa Mapia
  184. Bahasa Marau
  185. Bahasa Maremgi
  186. Bahasa Marind
  187. Bahasa Marind Bian
  188. Bahasa Masimasi
  189. Bahasa Massep
  190. Bahasa Matbat
  191. Bahasa Mawes
  192. Bahasa Mekwei
  193. Bahasa Meninggo
  194. Bahasa Meoswar
  195. Bahasa Mer
  196. Bahasa Meyah
  197. Bahasa Mlap
  198. Bahasa Mo
  199. Bahasa Moi
  200. Bahasa Molof
  201. Bahasa Mombum
  202. Bahasa Momina
  203. Bahasa Momuna
  204. Bahasa Moni
  205. Bahasa Mor
  206. Bahasa Moraid
  207. Bahasa Moraori
  208. Bahasa Moskona
  209. Bahasa Mpur
  210. Bahasa Munggui
  211. Bahasa Murkim
  212. Bahasa Muyu
  213. Bahasa Muyu Utara
  214. Bahasa Muyu Selatan
  215. Bahasa Nafri
  216. Bahasa Nakai
  217. Bahasa Nacla
  218. Bahasa Namla
  219. Bahasa Narau
  220. Bahasa Ndom
  221. Bahasa Nduga
  222. Bahasa Ngalum
  223. Bahasa Nggem
  224. Bahasa Nimboran
  225. Bahasa Ninggerum
  226. Bahasa Nipsan
  227. Bahasa Nisa
  228. Bahasa Nopuk
  229. Bahasa Obokuitai
  230. Bahasa Onin
  231. Bahasa Onin Pijin
  232. Bahasa Oria
  233. Bahasa Ormu
  234. Bahasa Papasena
  235. Bahasa Papuma
  236. Bahasa Pauwi
  237. Bahasa Pisa
  238. Bahasa Podena
  239. Bahasa Pom
  240. Bahasa Puragi
  241. Bahasa Pyu
  242. Bahasa Rasawa
  243. Bahasa Riantana
  244. Bahasa Roon
  245. Bahasa Salawati
  246. Bahasa Samarokena
  247. Bahasa Sangke
  248. Bahasa Saponi
  249. Bahasa Sauri
  250. Bahasa Sause
  251. Bahasa Saweru
  252. Bahasa Sawi
  253. Bahasa Seget
  254. Bahasa Sekar
  255. Bahasa Semimi
  256. Bahasa Sempan
  257. Bahasa Senggi
  258. Bahasa Sentani
  259. Bahasa Serui Laut
  260. Bahasa Siagha
  261. Bahasa Sikaritai
  262. Bahasa Silimo
  263. Bahasa Siromi
  264. Bahasa Sko
  265. Bahasa Sobei
  266. Bahasa Somahai
    Bahasa Sowanda
  267. Bahasa Sowari
  268. Bahasa Suabau
  269. Bahasa Sukubatong
  270. Bahasa Sunum
  271. Bahasa Tabla
  272. Bahasa Taikat
  273. Bahasa Tamagario
  274. Bahasa Tamnim
  275. Bahasa Tanah Merah
  276. Bahasa Tandia
  277. Bahasa Tangko
  278. Bahasa Taori Kei
  279. Bahasa Taori So
  280. Bahasa Tarpia
  281. Bahasa Taurap
  282. Bahasa Tause
  283. Bahasa Taworta
  284. Bahasa Tebi
  285. Bahasa Tefaro
  286. Bahasa Tehit
  287. Bahasa Tobati
  288. Bahasa Tofamna
  289. Bahasa Towei
  290. Bahasa Trimuris
  291. Bahasa Tsaukambo
  292. Bahasa Tunggare
  293. Bahasa Turu
  294. Bahasa Una
  295. Bahasa Uruangnirin
  296. Bahasa Usku
  297. Bahasa Viid
  298. Bahasa Vitou
  299. Bahasa Wabo
  300. Bahasa Waina
  301. Bahasa Wakde
  302. Bahasa Walak
  303. Bahasa Wambon
  304. Bahasa Wandamen
  305. Bahasa Wanggom
  306. Bahasa Wano
  307. Bahasa Warembori
  308. Bahasa Wares
  309. Bahasa Waris
  310. Bahasa Warkay
  311. Bahasa Waropen
  312. Bahasa Wauyai
  313. Bahasa Weretai
  314. Bahasa Wodani
  315. Bahasa Woi
  316. Bahasa Wolai
  317. Bahasa Woriasi
  318. Bahasa Yafi
  319. Bahasa Yahadian
  320. Bahasa Yale Kosarek
  321. Bahasa Yali
  322. Bahasa Yali Angguruk
  323. Bahasa Yali Ninia
  324. Bahasa Yali Lembah
  325. Bahasa Yamna
  326. Bahasa Yaqay
  327. Bahasa Yarsun
  328. Bahasa Yair
  329. Bahasa Yaur
  330. Bahasa Yawa
  331. Bahasa Yey
  332. Bahasa Yelmek
  333. Bahasa Yeretuar
  334. Bahasa Yetfa
  335. Bahasa Yoki
  336. Bahasa Yonggom
  337. Bahasa Zorop


Lihat Pula

Referensi

Lihat juga

Pranala luar